Volledige samenvatting van de cursus, lessen en slides van het vak 'media-ethiek' op de Universiteit van Antwerpen gegeven door prof. Kristien Hens. Antwoorden op de gegeven examenvragen bij elk hoofdstuk gemarkeerd.
Media-Ethiek
1. Inleiding
Examen (15/20)
- 1 vraag over introductie essayvraag van max. 2 pagina’s
o Vb. is het ethisch om seksrobotten te gebruiken bij verslagingen aan seks
- 3 concepten 3 of 4 zinnen per concept
- 1 vraag over specifiek onderwerp (les 4-10) keuze uit 3 vragen (max. 2 pagina’s)
Schriftelijke reflectie (5/20)
Discussiesessie verplicht bijwonen
Alle vragen die kunnen voorkomen op het examen worden vermeld bij elk
hoofdstuk!!!
2. Introductie tot de ethiek
Examenvragen (gemarkeerd in groen)
- Leg uit:
o Theoretische filosofie
o Praktische filosofie
o Ethiek
o Gedachte-experiment
o Experimentele filosofie
o Moraliteit
o Egoïstische voorzichtigheid
- Welke methode(n) gebruiken filosofen om tot bepaalde conclusies te komen?
- Welke verschillende takken bestaan er binnen de ethiek?
- Wat zeggen Thomas Hobbes en Frans De Waal over het ontstaan van moraliteit?
Wat is filosofie?
Twee grote disciplines
1. Praktische filosofie
o Disciplines zoals ethiek, politieke filosofie (vraagstukken rond politiek en
macht) en sociale filosofie (ontstaan van en wezen van een maatschappij)
2. Theoretische filosofie
o Vb. Metafysica, wijsgerige antropologie en wetenschapsfilosofie
o Vragen over wat de mens nu eigenlijk is, wat de wereld is, wat het universum
is, …
o Filosofen reflecteren kritisch over vele vragen die in de wetenschap aan bod
komen en proberen te verhelderen
,Filosofische methode
Filosofie = discipline waarin men probeert op een heldere en grondige manier over bepaalde
zaken na te denken filosofie verschilt van andere vormen van ‘nadenken’ om 3 manieren:
1. Filosofie denkt na over de betekenis van concepten
o Nadenken over hoe concepten in wetenschappelijke disciplines gehanteerd
worden is van belang over hoe er gecommuniceerd wordt over wetenschap
2. Filosofie stelt bepaalde algemeen gangbare opvattingen in vraag
o Vb. wat als wetenschappelijk beschouwd wordt is ook afhankelijk van
gangbare paradigma’s of van wat men maatschappelijk aanvaardbaar vindt
3. Filosofen gebruiken gedachte-experimenten
o Ontwikkelen van theorieën o.b.v. data uit het interessegebied
o Gedachte-experimenten = vaak fictieve casussen waarmee men bepaalde
filosofische intuïties wil toetsen of oproepen
o Derek Parfit (1942-2017) concept van persoonlijke identiteit
o Laatste 20j = kritiek binnen filosofie op gebruik van gedachte-experimenten
‘vanuit de luie zetel’
Experimentele filosofie in vraag stellen functie van gedachte-
experimenten en filosofische intuïties die zij zouden uitlokken
= bekritiseerd omdat het niet om een echte filosofie zou gaan,
maar eerder om morele psychologie
Filosofische intuïties kunnen verschillen tussen verschillende
populaties
Laten zien dat waarden en gedachten waar men vaak in de Westerse
filosofie vanuit gaat, minder universeel is dan gedacht
o Epistemologie (=kenleer) ja weet iets echt als:
Is het waar
Ga je er zelf van uit dat het waar is
Ben je gerechtvaardigd in je overtuiging dat het waar is
Justified true belief opvatting van weten
Het is niet genoeg om een ware en gerechtvaardigde overtuiging te
hebben om echt van ‘weten’ te kunnen spreken (Edmund Gettier: de
Gettier cases)
, Wat is ethiek?
Ethiek wordt een synoniem van morele filosofie omdat men tegenwoordig ethiek niet meer
ziet als de zoektocht naar het hoogste goed/goede leven, maar eerder de studie van en
zoektocht naar de principes die het fundament zijn van normen en waarden
= tak van de filosofie die moraliteit behandelt op verschillende niveaus:
Twee niet-normatieve takken
1. Beschrijvende ethiek/moraalwetenschappen
o Moraliteit wordt benadert vanuit het gezichtspunt v/d humane
wetenschappen vb. sociologie, psychologie, …
2. Meta-ethiek
o Onderzoekt vragen zoals waarom mensen moreel zijn en hoe
o Onderzoekt concepten zoals goed en kwaad/ rechtvaardig en onrechtvaardig
Twee normatieve takken
1. Algemene normatieve ethiek
o Welk soort gedrag is goed en slecht
o Basisprincipes van moraliteit in rationele termen vatten en expliciet
verbinding maken tussen het idee van goed en kwaad en rechtvaardig en
onrechtvaardig
2. Toegepaste ethiek
o Bovenstaande vragen in een specifieke context
o Vb. bio-ethiek, media-ethiek, business ethics, …
Moraliteit = een sociale institutie met een eigen geschiedenis en code van regels en
principes, gebaseerd op een fundamentele notie van goed en kwaad. Wordt verworven door
opvoeding, gewoonte en cultuur en door dewelke de handelingen en oordelen van mensen
geleid worden
Refereert dus naar een notie van goed en kwaad
= iets gemeenschappelijks en allesomvattend (= je kan je moraliteit niet even
‘afzetten’)
Moraliteit, cultuur en opvoeding zijn in elkaar verstrengeld
Waarom zijn we gevoelig voor moraliteit?
Egoïstische voorzichtigheid van Thomas Hobbes (1588-1679)
- In begin der tijden waren er weinig mensen en veel bronnen, naarmate de bevolking
groeide keerde dit om men moest strijden om te overleven en enkel de sterkste
deden dit.
- = ontstaan van sociaal contract men dacht dat het in ieders belang was dat men
zich hield aan een set van ethische regels en normen. Deze regels werden
geïnstitutionaliseerd in wetten en afgedwongen door de staat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evelienvandenbosch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
