Samenvatting

Samenvatting Inleiding tot de orthopedagogiek

3 keer verkocht

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Boek
Handboek Jeugdhulpverlening

Volledige, uitgebreide samenvatting van inleiding tot de orthopedagogiek aan de hand van het handboek. Ik heb er zelf een 13/20 mee gehaald in eerste zit.

[Meer zien]

Voorbeeld 10 van de 137 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Ja
Geupload op 23 april 2021
Aantal pagina's 137
Geschreven in 2019/2020
Type Samenvatting

orthopedagogiek
inleiding tot de orthopedagogiek

Volgen

aurlieweverbergh Lid sinds 3 jaar 571 documenten verkocht

Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

Inleiding tot de orthopedagogiek
Inhoud
1 Object van de orthopedagogiek ................................................................................................. 7
1.1 Benaming van het vakgebied .............................................................................................. 7
1.1.1 heilpedagogiek ............................................................................................................ 7
1.1.2 Speciale pedagogiek (Waterink, 1955) ....................................................................... 7
1.1.3 Orthopedagogiek (1949) ............................................................................................. 8
1.1.4 ortho-agogiek .............................................................................................................. 8
1.1.5 Samengevat ................................................................................................................. 8
1.2 De grondleggers van de orthopedagogiek .......................................................................... 8
1.2.1 De wortels van de orthopedagogiek ............................................................................ 8
1.2.1.1 Vakgebied Onderwijs aan kinderen met een beperking ...................................... 8
1.2.1.2 Vakgebied residentiele zorg voor verwaarloosde kinderen en jeugdige
delinquenten .......................................................................................................................... 9
1.2.1.3 Ambulante hulpverlening aan ouders en kinderen om een uithuisplaatsing te
voorkomen............................................................................................................................. 9
1.3 Eerste aanzetten tot theorievorming in de orthopedagogiek .............................................. 9
1.3.1 Orthopedagogiek als opvoeding van het afwijkende kind ........................................ 10
1.3.1.1 Hanselmann (1885-1960)................................................................................... 10
1.3.1.2 Paul Moor (1899-1977)...................................................................................... 11
1.3.1.3 Kanttekeningen .................................................................................................. 11
1.3.2 Methodische hulpverlening aan het kind in opvoedingsnood ................................... 11
1.3.2.1 Vliegenthart (1904- 1976).................................................................................. 11
1.3.3 Hulpverlening bij problematische opvoedingssituaties (POS).................................. 12
1.3.3.1 Ter horst (1929- ) ............................................................................................... 12
1.3.3.2 J.F.W. Kok (1929 - 2019) .................................................................................. 14
1.3.3.3 De Fever ............................................................................................................. 16
1.3.4 Samenvatting ............................................................................................................. 17
1.3.5 Kanttekeningen POS ................................................................................................. 17
1.3.5.1 Rispens (1989) ................................................................................................... 17
1.3.5.2 2 stromingen....................................................................................................... 18
1.4 Opvoedingsimpassen en opvoedingsproblemen ............................................................... 18
1.4.1 Postmodernisme en orthopedagogiek........................................................................ 18
1.4.2 Opvoedingsdoelen en orthopedagogiek .................................................................... 19
1.4.3 Methodologische integratie ....................................................................................... 21
2 Inleiding (boek) ........................................................................................................................ 23
3 Diagnostiek en classificeren .................................................................................................... 25
1

,Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

3.1 Probleemstelling ............................................................................................................... 25
3.2 Diagnostisch proces .......................................................................................................... 26
3.2.1 Diagnostiek................................................................................................................ 26
3.2.2 Diagnose .................................................................................................................... 26
3.2.3 Classificatie ............................................................................................................... 27
3.2.4 Indicatiestelling ......................................................................................................... 27
3.3 Classificeren ..................................................................................................................... 27
3.3.1 Geschiedenis van het classificeren ............................................................................ 28
3.3.1.1 Het medische model ........................................................................................... 28
3.3.1.2 Het sociaal model ............................................................................................... 29
3.3.2 Poging tot integratie .................................................................................................. 30
3.3.3 Bezwaren tegen classificeren .................................................................................... 33
3.3.3.1 Betrouwbaarheid van classificatiesystemen ...................................................... 34
3.3.3.2 Kind drager van problemen ............................................................................... 34
3.3.3.3 Etiketteren en stigmatiseren ............................................................................... 34
3.3.3.4 Classificeren en behandelen ............................................................................... 34
3.4 Classificatiesystemen ....................................................................................................... 35
3.4.1 Categoriale classificatiesystemen .............................................................................. 35
3.4.2 Non-categoriale classificatiesystemen ...................................................................... 36
3.4.3 Integratie van beide systemen ................................................................................... 38
3.5 Voorlopig besluit .............................................................................................................. 38
3.6 Orthopedagogische diagnostiek........................................................................................ 38
3.6.1 Opvoedingssituaties classificeren ............................................................................. 39
3.7 Deductieve en positivistische versus inductieve en hermeneutische diagnostiek ............ 40
3.7.1 Deductieve versus inductieve werkwijze .................................................................. 40
3.7.2 Positivistische versus hermeneutische benadering .................................................... 41
3.7.2.1 Positivistische benadering .................................................................................. 41
3.7.2.2 Hermeneutische werkwijze ................................................................................ 41
3.7.3 Vergelijking ............................................................................................................... 43
4 Orthopedagogisch handelen ..................................................................................................... 44
4.1 Handelen ........................................................................................................................... 46
4.1.1 Kenmerken van handelen .......................................................................................... 46
4.1.1.1 Optreden vanuit een bepaalde zekerheid ........................................................... 46
4.1.1.2 Handelen is een op een weloverwogen wijze doen en laten (intentioneel) en
zichzelf daarvan rekenschap geven ..................................................................................... 46
4.1.1.3 Handelen is persoonlijk...................................................................................... 47
4.1.1.4 Handelen is regelgeleid. ..................................................................................... 47

2

,Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

4.1.1.5 Handelen vereist kennis van zaken .................................................................... 48
4.1.1.6 Handelen kan een lastige opgave zijn ................................................................ 49
4.2 Specifiek opvoeden........................................................................................................... 51
4.3 Strategisch handelen ......................................................................................................... 52
4.3.1 Eerstegraadsstrategisch handelen .............................................................................. 52
4.3.1.1 Opvoedingspresentatie ....................................................................................... 52
4.3.1.2 Klimaatcreatie .................................................................................................... 54
4.3.1.3 Hanteren van situatie.......................................................................................... 55
4.3.2 Tweedegraadsstrategisch handelen ........................................................................... 57
5 Kinderen en jongeren met een leerstoornis .............................................................................. 59
5.1 Leerstoornissen zijn specifiek leerproblemen .................................................................. 59
5.2 Definitie en classificatie ................................................................................................... 60
5.3 Prevalentie van leerstoornissen ........................................................................................ 62
5.4 Comorbiditeit met andere stoornissen .............................................................................. 62
5.5 Oorzaken van leerstoornissen ........................................................................................... 65
5.5.1 Genetische benadering .............................................................................................. 65
5.5.2 Neuro(psycho)logische benadering ........................................................................... 66
5.6 Cognitieve benadering ...................................................................................................... 66
5.6.1 Ontwikkelingspsychologie ........................................................................................ 67
5.6.2 Informatieverwerkingstheorie ................................................................................... 69
5.7 Diagnostiek ....................................................................................................................... 70
5.8 Behandeling ...................................................................................................................... 71
6 Kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking ......................................................... 74
6.1 Inleiding ............................................................................................................................ 74
6.2 Definitie ............................................................................................................................ 74
6.3 Benaderingen (ppt) ........................................................................................................... 76
6.3.1 Individuele benaderingen .......................................................................................... 77
6.3.1.1 Biomedische benadering .................................................................................... 77
6.3.1.2 Functionele benadering ...................................................................................... 77
6.3.2 Sociale benadering .................................................................................................... 77
6.3.2.1 Omgevingsbenadering ....................................................................................... 77
6.3.2.2 Mensenrechtenbenadering ................................................................................. 77
6.4 Terminologie .................................................................................................................... 78
6.5 Prevalentie ........................................................................................................................ 78
6.6 Etiologie ........................................................................................................................... 79
6.6.1 Biologische factoren .................................................................................................. 79
6.6.2 Sociale factoren ......................................................................................................... 80

3

,Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

6.6.3 Gedragsfactoren ........................................................................................................ 80
6.6.4 Opvoedingsfactoren .................................................................................................. 81
6.7 Diagnostiek ....................................................................................................................... 82
6.7.1 Onderkennende en classificerend diagnostiek .......................................................... 82
6.7.2 Handelsgerichte diagnostiek ..................................................................................... 83
6.8 Classificatie ...................................................................................................................... 84
6.9 Visies en modellen ........................................................................................................... 86
6.10 Begeleiding en ondersteuning .......................................................................................... 88
6.10.1 Vroege ontwikkelingsstimulering ............................................................................. 89
6.10.2 Gezinsondersteuning ................................................................................................. 89
6.10.3 Ondersteuning op schoolleeftijd................................................................................ 90
6.10.4 Ondersteuning tijdens transitie naar volwassenheid ................................................. 92
6.10.5 Ervaringsdeskundige ................................................................................................. 92
6.11 Ondersteuning :PPT! ........................................................................................................ 92
6.11.1 Ondersteuningsbehoeften inzake cognitie en adaptief gedrag .................................. 93
6.11.2 Ondersteuningsbehoeften inzake participatie............................................................ 93
6.11.3 Ondersteuningsbehoeften inzake gezondheid (fysiek en psychisch) ........................ 94
6.11.4 Ondersteuning ouders (context) ................................................................................ 94
6.12 Besluit ............................................................................................................................... 94
7 Kindermishandeling: de kracht van de psycholoog (gast college) .......................................... 95
7.1 Voorstelling vertrouwenscentrum kindermishandeling (VK) .......................................... 95
7.1.1 Stellingen................................................................................................................... 96
7.2 Definitie ............................................................................................................................ 96
7.2.1 Vormen van kindermishandeling .............................................................................. 96
7.2.2 Enkele cijfers ............................................................................................................. 97
7.3 Lichamelijke verwaarlozing ............................................................................................. 98
7.4 Lichamelijke mishandeling............................................................................................... 98
7.5 Emotionele verwaarlozing en mishandeling..................................................................... 98
7.6 Seksueel misbruik ............................................................................................................. 99
7.7 risicofactoren .................................................................................................................... 99
7.8 Gevolgen......................................................................................................................... 100
7.8.1 Neurobiologische .................................................................................................... 100
7.8.1.1 Toxische stress ................................................................................................. 101
7.8.2 Epigenetica .............................................................................................................. 101
7.8.3 Hechting .................................................................................................................. 101
7.8.4 Bepaling gevolgen ................................................................................................... 102
7.9 signalen in de ontwikkeling van het kind ....................................................................... 102

4

,Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

7.10 Melden ............................................................................................................................ 102
7.11 Verder verloop op VK .................................................................................................... 103
7.12 Aanpak ............................................................................................................................ 103
7.12.1 Valkuilen ................................................................................................................. 103
8 Minderjarige slachtoffers van mishandeling en verwaarlozing ............................................. 104
8.1 Definities en vormen van kindermishandeling ............................................................... 104
8.1.1 Het probleem van definities .................................................................................... 104
8.1.2 Algemene definities................................................................................................. 105
8.1.3 Vormen van kindermishandeling ............................................................................ 106
8.1.3.1 Fysieke mishandeling....................................................................................... 106
8.1.3.2 Verwaarlozing .................................................................................................. 106
8.1.3.3 Emotionele mishandeling................................................................................. 107
8.1.3.4 Seksueel misbruik ............................................................................................ 107
8.1.3.5 Getuige zijn van huiselijk geweld .................................................................... 107
8.2 Omvang van kindermishandeling ................................................................................... 107
8.3 Verklaringen over het ontstaan van kindermishandeling ............................................... 108
8.3.1 Van monofactoriële naar multifactoriële modellen ................................................. 108
8.3.2 De persoon van de ouder ......................................................................................... 109
8.3.3 Integratieve modellen .............................................................................................. 110
8.4 Gevolgen van kindermishandeling ................................................................................. 111
8.4.1 Kortetermijngevolgen.............................................................................................. 111
8.4.2 Langetermijn gevolgen ............................................................................................ 114
8.5 Risicotaxatie en preventie van kindermishandeling ....................................................... 115
8.5.1 Primaire preventie ................................................................................................... 115
8.5.2 Secundaire preventie ............................................................................................... 115
8.5.3 Tertiaire preventie ................................................................................................... 116
8.6 Aanpak van kindermishandeling .................................................................................... 116
9 Dove en slechthorende kinderen en jongeren ........................................................................ 118
9.1 Beschrijving van de doelgroep ....................................................................................... 118
9.1.1 Audiologische classificatie ...................................................................................... 119
9.1.1.1 Indeling volgens de graad van het gehoor verlies ............................................ 119
9.1.1.2 Indeling volgens de aard van het gehoorverlies ............................................... 120
9.1.2 Screening en diagnostiek ......................................................................................... 121
9.1.3 Orthopedagogische classificatie .............................................................................. 122
9.2 Opvoeding en onderwijs ................................................................................................. 122
9.3 Huidige ontwikkelingen in de opvoeding en onderwijs: van een of/of-mentaliteit naar een
en/en-benadering. ...................................................................................................................... 124

5

,Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

9.4 De pedagogische kracht van de dovencultuur: een voorbeeld ....................................... 125
10 Onderwijs aan kinderen met specifieke noden. ................................................................. 127
10.1 Historisch overzicht ........................................................................................................ 127
10.1.1 Onderwijsinitiatieven voor kinderen met een handicap van de 18e eeuw tot de
tweede helft van de 20ste eeuw: een verhaal van segregatie .................................................. 127
10.1.2 Van de Belgische wet op het buitengewoon onderwijs (1970) tot de oprichting van
het GON: van segregatie naar integratie ................................................................................ 127
10.1.3 Van het kaderdecreet (1997) tot het decreet betreffende maatregelen voor leerlingen
met specifieke onderwijsbehoeften (2014): van integratie naar inclusie ............................... 128
10.2 Huidige organisatie van het onderwijs aan kinderen met specifieke noden ................... 128
10.2.1 Buitengewoon onderwijs ......................................................................................... 128
10.2.2 Het geïntegreerd onderwijs (GON) ......................................................................... 132
10.3 Werking van het onderwijs aan kinderen met specifieke noden .................................... 133
10.3.1 Zorgcontinuüm ........................................................................................................ 133
10.3.2 Redelijke aanpassingen ........................................................................................... 134
10.3.3 Toelatingsvoorwaarden tot het buitengewoon onderwijs........................................ 135
10.3.4 Planmatig werken .................................................................................................... 135
10.4 Kritische kanttekeningen ................................................................................................ 136
10.4.1 Kritiek op functioneren van het BuO ...................................................................... 136
10.4.2 Kritiek op GON en ION .......................................................................................... 136
10.5 Toekomstige ontwikkelingen ......................................................................................... 137

6

,Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

1 Object van de orthopedagogiek
➢ Doel van het vak “inleiding orthopedagogiek:
o inleidende kennis verwerven in de wetenschappelijke studie van de hulpverlening
aan zij die betrokken zijn of dreigen te worden bij een problematische
opvoedingssituatie
1.1 Benaming van het vakgebied
1.1.1 heilpedagogiek
➢ Oorsprong in Duitsland.
➢ Werd geïntroduceerd door Georgens & Deinhardt (1861)
o verwijst naar helen/genezen: men dacht een handicap te kunnen genezen door
opvoedkundige maatregelen.
o In pastorale kringen verwees het naar de heilsboodschap voor de minstbedeelden
➢ Werd ook gebruikt in Nederland het was de pedagogiek voor de “abnormale” kinderen
(beperkte) naast de therapeutische pedagogiek voor misdadige kinderen. (Gunning,1909)
➢ Kritiek:
o Veel beperkingen zijn niet te genezen
o Opvoeden beoogt niet te genezen of gezond maken maar is gericht op groeien en
ontwikkelen als mens
o Orthopedagogiek is een opvoedkundige wetenschap geen paramedische (opvoeden
= pedagogiek, genezen = medici)
o Heilpedagogiek is dan een toegepaste wetenschap (gebaseerd op psychopathologie)
en geen autonome wetenschap
➢ Maar term wordt nog steeds in Duitsland gebruikt
o Zijn verschillende deelgebieden van Heilpedagogiek:
▪ Heil-erziehung blijft voor de te helen/genezen kinderen (bv.
gedragsmoeilijkheden)
▪ Sonder-erziehung voor kinderen met een blijvende beperking
▪ Förder-erziehung voor bijsturing van de gewone opvoeding
(aanpassingsproblemen, crisissen, ….)
1.1.2 Speciale pedagogiek (Waterink, 1955)
➢ Pedagogiek voor kinderen die anders zijn, opvallende kinderen of kinderen met een
beperking.
o Speciale opvoeding helpt beperkte kinderen om als volwassene een zo
menswaardig mogelijk leven in onze maatschappij te leiden.
➢ Voordeel: geen verwijzing naar genezen zoals heilpedagogiek of orthopedagogiek
➢ Nadeel:
o Zijn kinderen met een beperking anders (bv. kinderen met een leerstoornis)?
o Te veel nadruk op het speciale i.p.v. op analogie met gewone
▪ Mogen de opvoeding van kinderen met handicap niet bekijken als een
andere soort opvoeding.
o Andere kinderen behoeven misschien ook speciale opvoeding (migranten, kinderen
zonder woonplaats, 3e wereld kinderen,…)
➢ Special education is de Engelse term maar verwijst echter naar school en onderwijs en niet
naar opvoeding

7

,Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

1.1.3 Orthopedagogiek (1949)
➢ verwijst niet naar rechtzetten wat krom is (zoals in de geneeskunde) want dit kan niet bij
kinderen met beperkingen.
➢ verwijst naar ‘aangepast aan’ (m.a.w. een aangepaste vorm van opvoeding voor een
opvoeding die moeilijk verloopt)
➢ In 1949 werd de term in verschillende talen gebruikt maar nooit internationaal is het niet
ingeburgerd geraakt.

1.1.4 ortho-agogiek
➢ term is enerzijds te verrechtvaardigen door agogiek = begeleiding/vorming van kinderen
en volwassenen
➢ probleem is anderzijds dat begeleiding van kinderen is kwalitatief verschillend van die van
volwassenen.
o opvoeden noodzakelijk voor kinderen, niet voor volwassenen zij hebben niet zelfde
noden als een kind.
o andere disciplines maken ook het onderscheid
➢ dus orthopedagogiek voor kinderen en ortho-agogiek voor volwassenen
➢ opmerking:
o In Nederland zorgt orthopedagogiek ook voor de begeleiding van volwassenen.
o In Vlaanderen wordt term orthopedagogen gebruikt voor de begeleiding van zowel
kinderen als volwassenen.
▪ Bij volwassenen met handicap wordt orthoagoog gebruikt.
1.1.5 Samengevat
➢ Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika: orthopedagogiek
➢ Engelstalige landen: special education (maar vooral gericht op onderwijs).
➢ Duitstalige landen: Heilpedagogiek
➢ Frankrijk/ spanje: éducation spéciale of éducation spécialisé
➢ Canada: orthopédagogie

1.2 De grondleggers van de orthopedagogiek
1.2.1 De wortels van de orthopedagogiek
➢ Oorsprong: niet één vakgebied maar een drievoudige oorsprong:
o Vakgebied Onderwijs aan kinderen met een beperking
o Vakgebied Residentiële zorg voor verwaarloosde kinderen en jeugdige
delinquenten
o Vakgebied Ambulante hulpverlening aan ouders en kinderen om een
uithuisplaatsing te voorkomen

1.2.1.1 Vakgebied Onderwijs aan kinderen met een beperking
➢ Kinderen bij wie het normale opvoedings- en onderwijsaanbod niet werkte. Hiervoor
werden er op de kinderen afgestemde methoden en instituten ontwikkelt.
➢ Zorg voor kinderen met handicap pas zo laat ontwikkeld doordat het is ontstaan uit sociale
bewogenheid en niet door speciale pedagogische deskundigheid.
➢ Ontwikkeling onderwijs aan kinderen met beperking
o 1545: Pedro Ponce de Leon: doven
o 1762: M.T. de Brabandère (Meulebeke): doofstommen
o 1770: Charles Michel de l’Epée (Parijs): doofstommen
8

,Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

o1784: Valentin Haüy (Parijs): blinden
o19e E: Itard (1774-1838): de wilde van Aveyron
o1837: Séguin (Parijs): eerste school verstandelijk beperkten
oGeneesheren interesseerden zich voor beperkingen: Itard, Séguin, Montessori, …
vanuit wetenschappelijke hoek
➢ Artsen interesseerden zich voor beperkingen vanuit wetenschappelijke hoek (Itard, Séguin,
Montessori, …)

1.2.1.2 Vakgebied residentiele zorg voor verwaarloosde kinderen en jeugdige delinquenten
➢ Zorg voor een passende opvoedingsrichting voor kinderen van wie de ontwikkeling door
het natuurlijke leefmilieu ernstig wordt bedreigt.
o Vb: verlaten kinderen, verwaarloosde kinderen en jeugdige delinquenten
(gevangenis)
➢ Opnieuw georganiseerd door sociaal bewogen mensen (J.B. De la Salle, ...
➢ Ook psychiaters interesseerden zich wetenschappelijk voor deze kinderen met afwijkend
gedrag en psychiatrische problemen
➢ Een van de eerste teksten “Die pädagogische Pathologie oder die lehre von den Fehlern
der Kinder” (Strümpel 1890).
o Opvoedingsproblemen worden veroorzaakt door terkorten in het kind waardoor het
kind niet goed kan worden opgevoed.
o Dit werk bevat ook een pedagogische therapie om deze tekortkomingen bij een
kind te vermijden (heilerziehung).

1.2.1.3 Ambulante hulpverlening aan ouders en kinderen om een uithuisplaatsing te voorkomen
➢ Gebeurde vooral door ambulante centra (child guidance clinics in de USA, 1909),
consultatiebureaus voor moeilijke kinderen (Medisch Opvoedkundig Bureau (MOB) in Nederland ,
1928) en schoolpsychologische diensten.
➢ Hier waren voornamelijk psychiaters, psychiatrisch geschoolde maatschappelijke werkers
en kinderpsychologen werkzaam

➢ werkgebieden die ontstaan zijn door de 3 oorsprongen
o Opvoeding van en onderwijs aan kinderen met een beperking
→Buitengewoon Onderwijs
o Residentiële zorg voor verwaarloosde kinderen en jeugdige delinquenten
→Residentiële orthopedagogische hulpverlening
o Ambulante hulpverlening aan ouders en kinderen om een uithuisplaatsing te
voorkomen
→ Ambulante en mobiele orthopedagogische hulpverlening
o Dus:
▪ niet alleen opvoeding buiten het gewone milieu van de kinderen
▪ niet alleen over opvoeding van kinderen met een beperking
1.3 Eerste aanzetten tot theorievorming in de orthopedagogiek
➢ 1ste aanzet in 17e en 18e eeuw door een boek uitgedeeld door pastoors over onderwijs voor
kinderen met verstandelijke beperkingen.
➢ In 19e eeuw bestond orthopedagogiek uit verzameling van:
o Traditionele pedagogische & charitatieve bemoeienissen die uitgingen van kerkelijke
kringen
o Pedagogiek zoals die zich af probeerde te grenzen van de theologie en filosofie
9

, Aurélie Weverbergh 1 BA PSYCH 2019-2020
VUB

o Psychologie die nieuwe visies bood aan opvoeders
o Therapeutische activiteiten van medici (vooral neurologen en psychiaters)
➢ Pedagogiek speelde passieve rol en andere disciplines, zoals geneeskunde en filosofie,
hadden een belangrijke rol
o pedagogiek nog zeer nauw verbonden met de theologie en filosofie
o nieuwe inzichten kwamen vooral vanuit psychologie
➢ Orthopedagogiek niet dadelijk pedagogiek en werd gedomineerd door medisch model tot
1960
o Orthopedagogen sterk gericht op afwijkingen waardoor algauw een medische
oriëntatie op (dus geen pedagogische)
o Artsen vertoonden een wetenschappelijke interesse in afwijkingen
o Pedagogiek bood weinig houvast
▪ Te geesteswetenschappelijk/filosofisch
▪ Idealistisch (afwijkingen kregen er geen plaats)
▪ Harmoniedenken
Eerste aanzetten…
➢ Georgens & Deinhart (1861 en 1863) legden met “Die heilpadagogik mit besonderer
berucksichtigung der idiotie und der idiotenanstalten” de basis van de wetenschappelijke
orthopedagogiek
▪ Zij noemden het bovengenoemde verzameling: Heilpedagogiek
▪ Heilpedagogiek was volgens hen
• Enerzijds ‘echte pedagogiek’
• Anderzijds een tussengebied tussen geneeskunde en pedagogiek
• Object van heilpedagogiek was volgens hen ‘helen’ van
beperkingen, gedragsproblemen, leerproblemen, …
➢ Orthopedagogiek als wetenschap evolueerde in drie fasen:
o opvoeding van het afwijkende kind
▪ accent ligt op het kind met tekorten, afwijkende kind,
ontwikkelingsbelemmeringen, …
o hulp aan het kind in opvoedingsnood
▪ accent ligt op moeilijkheden bij het opvoeden van het kind met een tekort
(oorzaak ligt nog grotendeels bij het kind met zijn tekort)
o hulp in de problematische opvoedingssituatie
▪ Opvoeden is dialogisch dus opvoedingsproblemen hebben niet alleen te
maken met het kind
1.3.1 Orthopedagogiek als opvoeding van het afwijkende kind
➢ 1ste fase
1.3.1.1 Hanselmann (1885-1960)
➢ Grondlegger wetenschappelijke Orthopedagogiek
o 1930: Einfuhrung in die Heilpadagogiek (zijn hoofdwerk)
o 1931: eerste hoogleraar Heilpadagogiek in Zurich
➢ Accent wordt duidelijk gelegd op kind met zijn tekort; de centrale categorie van zijn
boek is Ontwikkelingsbelemmering (meer in medische, biologische dan in pedagogische
zin)
➢ Hij brengt verschillende gebieden samen: geneeskunde, filosofie, psychologie, pedagogiek
en sociologie; maar met heel weinig inbedding in de pedagogiek (deze was toen weinig
waard)

10

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.