Samenvatting
Samenvatting GVO - Methodologie - Kwalitatief
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Dit een samenvatting van het boek, de slides en mijn nota's.
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 87 pagina's
Voorbeeld 8 van de 87 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: MauraVanHaute • 9 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
DEEL 3: KWALITATIEF ONDERZOEKKennismaking met kwalitatief onderzoek
“De confrontatie met traumatisch coma”
- methodologie: kwalitatief onderzoek
o ervaring en beleving genuanceerd in beeld brengen
o subjectieve aanpak van de werkelijkheid zichtbaar maken
- grounded theory
o in beeld brengen van processen
o doel is theorie ontwikkelen
o procedures van inductie, deductie en toetsing
- datacollectie en –analyse: een cyclisch proces
o analyse
interviews: lezen, beschrijven, coderen
thema’s: betekenis en relaties
ontwikkeling thema’s en concepten
constante comparatieve methode
zoeken van gelijkenissen en verschillen tussen de interviews en in de
interviews
ontwikkelen en vergelijken van concepten
zoeken van relaties tussen concepten
tot theoretische saturatie
o triangulatie
data triangulatie
7 interviews uit onderzoek met andere focus
participatieve observatie
onderzoekerstriangulatie
1: lezen, beschrijven en coderen
2: lezen transcripts, controleren codes en betekenis
3: lezen en eigen analyse
4: begin en einde, data check
discussie, check en hercheck
,Eigenheid van kwalitatief onderzoek
Inleiding – definities
Kwalitatief onderzoek
- verzamelnaam
- voor disparate methoden
- met gedeeltelijk gemeenschappelijke uitgangspunten
- resulteren in een aantal methodologische opties
- een vorm van sociaal onderzoek dat focust op hoe mensen zin geven aan hun ervaringen en
de wereld waarin zij leven
- begrijpen, beschrijven en interpreteren van sociale fenomenen, zoals zij waargenomen
worden door individuen, groepen en culturen
Creswell
“Qualitative research is an inquiry process of understanding based on distinct methodological
traditions of inquiry that explore a social or human problem. The researcher builds a complex,
holistic picture, analyzes words, reports, detaild views of informants, and conducts the study in a
natural setting.”
Denzin en Lincoln
“Qualitative research is multimethod in focus, involving an interpretive naturalistic approach to its
subject matter. This means that qualitative researchers study things in their natural settings,
attempting to make sense of or interpret phenomena in terms of the meanings people bring to
them. Qualitative research involves the studied use and collection of a variety of empirical materials
– case studies, personal experience, introspective, life study, interview, observational, historical
interactional and visual texts – that describe routine and problematic moments and meaning in
individual lives.”
Inleiding – algemene uitgangspunten
- (Relevante) werkelijkheid is wat door de mens beleefd wordt
- Holistisch
- Studie in natuurlijke omgeving (naturalistische methoden)
- Bewust gebruik van interactie tussen onderzochte (participant) en onderzoeker
- Gecontroleerd gebruik van subjectiviteit
Belangrijkste kenmerken kwalitatief onderzoek
Volgende elementen maken meestal deel uit van een kwalitatieve aanpak
- de data hebben prioriteit
o het theoretische framework staat niet vast, maar vloeit voort uit de data
o data genereert nieuwe theorieën, helpt bestaande theorieën uit te breiden en de
essentie van fenomenen te ontdekken
o onderzoeksdesign kan op voorhand dus niet vastgelegd worden
o inductieve aanpak: van specifiek naar algemeen evolueren (van data naar theorie of
analytische beschrijving)
,- contextgebonden
o zowel de persoonlijke, als sociale context zijn belangrijk
o de context van deelnemers beïnvloedt hun gedrag
o onderzoekers moeten rekening houden met de volledige context, het bredere
politieke en sociale kader van de cultuur van de deelnemer
o de omstandigheden waarin data verzameld wordt, de plaats, de tijd, … zijn allemaal
belangrijk
- onderzoekers dompelen zich onder in de natuurlijke setting van de personen wiens gedrag
en gedachten ze willen onderzoeken
o observatie, luisteren en vragen stellen leidt tot het verkrijgen van waardevolle data
o om de ervaringen van deelnemers te begrijpen, is het noodzakelijk om vertrouwd te
geraken met hun wereld
professionals doen vaak onderzoek in een gebied dat zeer vertrouwd is,
maar daardoor kunnen ze belangrijke issues en overwegingen missen
onderzoekers mogen niks vanzelfsprekend vinden en moeten hun eigen
vooringenomenheid in vraag stellen
ze moeten zich gedragen als vreemden in de setting, als ‘naïeve’ observators
- focus op het ‘emic perspective’
o ‘emic perspective’: onderzoekers proberen ervaringen, gevoelens en ideeën te
bestuderen in plaats van onmiddellijk een eigen kader op te leggen, dat mogelijks de
ideeën van de deelnemers verdraait
o kwalitatief onderzoek gaat er van uit dat individuen situaties en gevoelens het best
kunnen omschrijven in hun eigen woorden
o ↔ ‘etic perspective’: de blik van de onderzoeker, de meer analytische, abstracte
interpretatie en beschrijving
o onderzoekers moeten evenwicht vinden tussen ‘etic perspective’ en ‘emic
perspective’
- thick description
o beschrijven, analyseren en interpreteren, maar ook verder gaan dan de uitleg van de
deelnemers
o ontstaat uit de data en de context
o beschrijving van de locatie, de personen, visuele omschrijving van de setting, events
en situaties en verhalen van individuen, hun percepties en ideeën in de context
o onderzoekers beschrijven alles in levende details
o niet enkel feiten, maar ook theoretische en analytische beschrijving
o thick description toont de lezers het verhaal van hoe zij de situatie zouden ervaren
als ze in dezelfde situatie verkeerden als de deelnemers, maar geeft ook theoretische
en abstracte ideeën die de onderzoeker ontwikkeld heeft
- de relatie tussen de onderzoeker en de deelnemer is close
o om toegang te krijgen tot de echte gedachten en gevoelens van de deelnemers moet
de onderzoeker een niet-oordelende houding aannemen
o wederzijds vertrouwen
o vertrouwen zorgt er ook voor dat het voor de deelnemers interessanter wordt, want
ze durven vragen te stellen
- reflecteren
o reflectie over wat gedacht en gedaan is
o bewustzijn dat de interactie tussen onderzoeker, deelnemers en het onderzoek zelf
een invloed heeft op het onderzoeksproces, de bevindingen en de resultaten
o onderzoekers moeten zich bewust zijn van hun eigen vooringenomenheid en het
effect dat dit kan hebben op de data
, o vijf types van reflecteren
introspectie: exploreren van eigen ervaring, betekenis en inzichten
intersubjectieve reflectie: focus op de relatie tussen onderzoeker en
deelnemers de onderzoeker moet zich bewust zijn dat deze relatie het
onderzoek beïnvloedt
onderlinge samenwerking: de verklaring is een uitkomst van de
samenwerking tussen partners, de onderzoeker en de deelnemer
sociale kritiek: de sociale positie van de onderzoeker en de deelnemer
discursive deconstruction: ‘taal’ onderzoekers laten het toe in hun
schrijven dat de bevindingen meerdere betekenissen kunnen hebben en
focussen op het opbouwen van de tekst
Methodologische uitgangspunten
- Empirisch onderzoek
- Niet op meten en tellen gebaseerd, maar op interpretatie
o Samenvatting van gegevens gebeurt niet door reductie tot gemiddelde en spreiding
o Maar door identificeren van patronen en afwijkingen
o Soms wordt geteld en heel soms gemeten
- Interpretatief onderzoek
o Resultaten zijn het gevolg van een interpretatie van de onderzoeker
De ‘feiten’ spreken niet voor zich
Onderzoeker interpreteert op de grond van (eigen) waarnemingen,
uitspraken, teksten of verhalen (van respondenten)
o Geen ongeïmpliceerde afstandelijkheid
o Objectief: het object van studie recht doend (Smaling)
- Positie van de onderzoeker
o Geen niet-betrokken buitenstaander
o Betrokken mede-actor
Selectiviteit in observatie ten gevolge van interesse
Interpretatie binnen eigen kaders (wat hij niet kent, kan hij niet observeren)
Met stakes: hij wil iets met de werkelijkheid
o In kwantitatief is dit echter meestal ook zo, maar dit wordt genegeerd
- Positie van de onderzochten
o Worden niet als objecten van onderzoek benaderd
o Maar als participanten
De onderzoeker is geïnteresseerd in hun standpunt, hun visie
Ze creëren samen de werkelijkheid er wordt dus niet alleen vastgelegd
wat is, maar er wordt in het onderzoek vaak iets gemaakt dat er nog niet was
- Kwalitatief onderzoek is NIET
o uitkomst voor studenten die geen statistiek kennen of willen leren
o inventarisatie van opinies waarvoor nog geen vragenlijst werd bedacht
o alternatief voor een wetenschappelijke benadering (het vragen van experts en die
geven het antwoord)
o benadering die uit verlegenheid moet worden gebruikt omdat er nog te weinig
onderzoek is om iets anders te doen
o Cave: kwalitatieve methoden worden in deze gevallen gebruikt, maar dan is het vaak
niet terecht om het kwalitatief wetenschappelijk onderzoek te noemen
Elk gebruik van kwalitatief onderzoek buiten het kader van beleving,
betekenisverlening en antropologie moet een zeer heldere en sterke
verantwoording hebben
, - “Right marktonderzoek”
o Kwalitatatief onderzoek is gericht op het verkrijgen van betrouwbare informatie over
wat er leeft onder een bepaalde doelgroep en waarom.
o Deze vorm van onderzoek geeft diepgaande informatie door in te gaan op
achterliggende motivaties, meningen, wensen en behoeften van de doelgroep.
o Het gaat in op het waarom van heersende meningen en bepaalde gedragingen.
o Bewuste motivaties van de doelgroep worden besproken, maar ook onbewuste
motivaties kunnen worden achterhaald door gebruik te maken van projectieve
technieken.
o Kan ingezet worden om de doelgroep zelf te laten meedenken over bijvoorbeeld de
invulling van productinnovaties en toekomstig beleid.
Keuze van aanpak
de keuze van de methode moet gebaseerd zijn op
o het type onderzoeksvraag of onderzoeksprobleem
o capaciteiten en kennis van de onderzoeker
o skills en training van de onderzoeker
o de middelen die beschikbaar zijn voor het onderzoeksproject
de onderzoeksaanpak moet gebaseerd zijn op de intenties van de onderzoeker en de doelen
van het onderzoek
Vormen van kwalitatief onderzoek
Kwalitatief voorbereidend onderzoek binnen kwantitatieve paradigma
- Uitgangspunten zijn die van het kwantitatief paradigma
o Positie van de onderzoeker en onderzochten
o Objectiviteit
o Externe visie
- Gebruik van kwalitatieve data omdat kwantitatieve data nog niet mogelijk zijn
o Vragenlijsten zijn niet beschikbaar
o Fenomenen zijn nog onvoldoende beschreven
- Verwerking in overeenstemming met kwantitatief paradigma
o Beperkte geëngageerdheid van de onderzoeker (objectiviteitsideaal van het
kwantitatief onderzoek)
o Beperkte betrokkenheid van de onderzochten (object van studie)
o Zoeken naar gemiddelde
o Zo mogelijk kwantificeren (verwerking op categorieniveau)
- Voorlopig karakter van de bevindingen: preliminair, exploratief of voorbereidend onderzoek
- Zoekt meestal niet naar verklaringen in de vorm van processen (en levert die dus ook niet op)
- Voorbeeld: onderzoek naar effecten van informatievoorziening over infecties bij
diabetespatiënten
o informatiebehoeften zijn kwantitatief gemeten
o vooraf hebben focusgroepsgesprekken plaatsgevonden om een goede vragenlijst te
kunnen maken
,Content analysis
- analyse van inhoudelijke of formele aspecten van discours waarbij kenmerken (kwantitatief)
vastgesteld, eventueel vergeleken en geïnterpreteerd worden
- je gaat bijna tellen: interviews naast elkaar leggen en kijken hoeveel keer het woordt ‘hevig’
voorkomt in bv. een interview over pijn weinig interpretatie
- Cave: term wordt in twee betekenissen gebruikt
- tussenvorm tussen kwantitatieve en kwalitatieve analyse (met uitwerking soms meer in de
ene of de andere richting)
- maakt gebruik van kwalitatieve, niet (direct) kwantificeerbare data die (meestal) kwantitatief
verwerkt wordt waarna (soms) verregaande interpretatie volgt
- wordt gebruikt voor een variëteit aan materialen (bestaande en gegenereerde publicaties,
krantenartikels, brochures, beleidsdocumenten, rapporten, interviews)
- voor een variëteit aan vraagstelling
- trendonderzoek is een van de mogelijkheden: welke verschuivingen zijn te merken in de tijd
- soms ook als een wat losse/zwakke vorm van kwalitatief onderzoek naar beleving en
betekenis (bijv. welke thema’s telt de geïnterviewde aan de orde)
Fenomenologische (belevings)beschrijvingen
- specifiek fenomeen of leefwereld van deelnemers bestuderen
- reconstructie van de wereld vanuit perspectief en beleving van bestudeerde
- wortelt in de fenomenologische filosofie
- meestal interviews met deelnemers
- specifieke werkelijkheidsopvatting en mensbeeld
o daaruit volgen specifieke thema’s en specifieke methoden
o werkelijkheidsopvatting en mensbeeld
interesse in de ervaren, subjectief beleefde wereld, de enige werkelijke
de lichamelijkheid van de mens als een essentieel kenmerk (tegenover
‘Cartesiaanse’ dichotomie): de mens bestaat door zijn lichaam
de mens als zingever: de wereld heeft een betekenis die subject-gebonden is
de mens is relationeel: bestaat dankzij zijn relaties relaties zijn
constituerend voor de mens
- onderzoek van de alledaagse ervaring
o wat betekent het om als mens in de wereld te leven (bv. Buitendijk, Schülz)
o experience of illness-traditie: wat betekent het om met een bepaalde ziekte door het
leven te gaan
- onderzoek naar essentie van ervaringen (bv. Van Kaam: what does it mean to be understood,
Colaizzi, Giorgi)
- ‘lossere’ fenomenologische belevingsbeschrijvingen: fenomenologie in de zwakkere
betekenis het gaat nog wel over de beleving en meestal ook over betekenisverlening,
maar er worden geen typische bij de filosofische uitgangspunten horende dataverzamelings-
en analysetechnieken gebruikt
- specifieke thema’s in gezondheidszorgonderzoek
o beleving van lichaam, ziekte en zorg
o zingeving in ziekte en zorg
o relationele aspecten van zorg
- verzamelnaam van 33 verschillende vormen (volgens Max Van Manen)
,Hermeneutiek
- variant van fenomenologisch onderzoek
- interpretatie van beleving vanuit vooraf gegeven (geselecteerde) theoretische kaders
- studie van teksten (ook interviews) aan de hand van hermeneutiek: ontsluiten van teksten
door analyse en interpreatie in context van ontstaan van de teksten
- vaak verwijzend naar Gadamer of Ricoeur
- in Zweden vooral gebruikmakend van uitgewerkte theorie, waarbij congruentie tussen
theorie en tekst wordt nagegaan
Narratieve methoden
- vormen van fenomenologisch onderzoek gericht op levensgeschiedenis
- maakt gebruik van narratieve interviews of ander narratief materiaal
narratief materiaal: verhalen van betrokkenen (hebben een narratieve structuur)
- onderzoeksvraag betreft meestal biografieën: hoe ziet het leven eruit van …
- dus in principe ook een historische dimensie (hoe was het vroeger, wat is er gebeurd, hoe is
het nu)
- interpretatie van verhalen van mensen over hun leven
o de analyse en vooral de methode van interpretatie ligt minder vast
o heeft behalve voor de inhoud ook aandacht voor de wijze waarop het verhaal
geconstrueerd wordt
- narrative analysis
o je gaat niet alleen stilstaan bij wat mensen zeggen, maar kijken naar de betekenis
je gaat dus voortdurend interpreteren
o ‘levens’verhaal dat mensen brengen hoe zien we de lijn in dat verhaal? welke
thema’s komen terug?
o zoveel mogelijk de data in chronologische volgorde verzamelen
- vrije stijl-interviews meestal met slechts één vraag (vertel over uw leven) waarop in
narratieve zin wordt doorgevraagd
Discourse analysis
- analyse van verbale interacties op grond van formele kenmerken van discours worden
interpretaties gemaakt met betrekking tot interacties en relaties
- vrij vaak beoefend in de medische sociologie, minder in de verplegingswetenschap
- focus ligt op de interactie: wie zegt iets? motieven? reacties?
metacommunicatieve niveau: wat betekent communicatie voor de deelnemers aan het
gesprek (niet zozeer focus op het inhoudelijke)
- vrij scherpe vorm van kwalitatief onderzoek
, Antropologisch (etnografisch) onderzoek
- cultuur of subcultuur bestuderen van een bepaalde groep
- verschillende vormen waarin cultuur een centraal thema is
- gebaseerd op het leven delen van de betrokkenen
o gericht op het begrijpen van gemeenschappen (vanuit een bepaald perspectief)
o vanuit hun cultuur (hoewel culturele aspecten soms naar achtergrond verdwijnen)
o gebruik makend van participerende observatie aangevuld met interviews de
aspecten van het leven begrijpen door er zelf aan deel te nemen
- oudste vorm van kwalitatief onderzoek
Grounded theory
- ontwikkeld door sociologen Glaser & Strauss in 1967
- vooral gebruik maken van interviews en observatie
- om te verhelderen hoe mensen
o betekenis en zin geven aan hun leven
o gezondheid(sproblemen) beleven
o met problematische situaties in hun leven omgaan
- fenomenen onderzoeken vanuit het perspectief van degenen die ze ervaren
- ontwikkelt theorie: geeft niet alleen weer wat er gebeurt, maar ook waarom dat zo is
- succes door studie ‘death and dying’ (Glaser, Strauss, Quint)
- uitgangspunten
o sociologisch onderzoek heeft behoefte aan vernieuwing
o daarvoor is meer nodig dan (deductief) testen van bestaande theorieën van grote
sociologen
o inductivistische benadering de werkelijkheid open tegemoet treden, vaststellen
en op grond daarvan besluiten wat er aan de hand is
o theorie vormend verklaring door processen te identificeren, in plaats van
determinanten (basic social/psychological process)
- frequent gebruikt in de medische sociologie en de verplegingswetenschap
- soms wordt een onderzoek grounded theory genoemd, zonder dat er theorie ontwikkeld
wordt of grounded theory-methoden worden gebruikt in andere vormen van onderzoek
- uitkomst
o theorie, inductief ontwikkeld
bestaande uit een aantal inductief gevormde (of toepasselijk geachte)
concepten
in principe: kernconcept dat basic social/psychological proces weergeeft
(indien dit van toepassing is)
o relaties tussen concepten
o vaak ook in vorm van proces met stadia beschreven
Case studies
- studie van één of enkele gevallen
- nadruk op breedte van de studie van de cases
- geanalyseerd vanuit een bepaald perspectief
- als representant van een fenomeen
- meervoudige of nested case studies: meerdere cases die een eenheid vormen
- meerdere analysemethoden kunnen gebruikt worden, soms ook verschillende aanvullend in
een studie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Morelies. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen