Samenvatting
Samenvatting Recht
- Vak
- Recht
- Instelling
- Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
Samenvatting van 45 pagina's voor het vak Recht aan de KdG (Samenvatting recht)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 45 pagina's
Voorbeeld 4 van de 45 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Mahnoor Shafi 2020 – 2021SAMENVATTING RECHT
DEEL 1 EEN INLEIDING IN HET RECHT
Hoofdstuk 1: Wat is recht?
1.1 Het ontstaan en de ontwikkeling van recht
o Het schrift werd in 3500 v.C. uitgevonden waardoor heersers regels schriftelijk
vastlegden
o Vb. koning Hammoerabi (1780 v. C.): wetboek over thema’s zoals slavernij, misdaad,
huwelijk, ... eerste beginselen van rechtvaardigheid, billijkheid en bescherming
o Recht van toen volgens men van goddelijke oorsprong: ‘Gods wil, was wet’
o In feite waren dat farao’s, koningen, keizers, tsaren, sultans, ... die onderdanen
wijsmaakten dat hun macht rechtstreeks van goden ontvingen
o Meeste regels zijn ontstaan door tradities gewoonterecht was belangrijkste bron
van recht en bestond uit ongeschreven regels die van generatie op generatie werd
overgedragen
o Men ging doorheen de geschiedenis op zoek naar bepaalde vormgeving om te
kunnen samenleven met elkaar: zodat het samenleven geordend kon verlopen
o Hierdoor ontstonden er politieke, administratieve en gerechtelijke instellingen die
hiervoor de taak kregen en rechtsregels gingen formuleren, deze toepasten en
handhaafden
o Internationale regelgeving wint vandaag de dag meer en meer aan belang: vb. WO I
en WO II
o Nationale regelgeving moet gewijzigd worden door toename van de bevolking
o Recht wordt beïnvloed door geschiedenis, verschillende soorten wetenschappen,
economie, ethiek, geloofsovertuigingen, maatschappelijke visie, opvattingen,
gebeurtenissen, ... = recht is weerspiegeling van wat leeft in maatschappij en zal
steeds veranderen
o Recht is complex: de juridisering van de samenleving = belang van recht en regels
neemt toe: vb. gezondheidszorg, klimaatopwarming, onderwijs aanpassen, vraag
naar cultuur, sport, ontspanning, zorgen voor veiligheid, werkgelegenheid, economie,
coronacrisis hanteren, ...
o Nadeel van juridisering (zorgsector) = er kan een abstractie worden gemaakt van
concrete omstandigheden
o Voordeel van juridisering (zorgsector) = rechtsbescherming en mogelijkheid tot
emancipatie voor de cliënt in de zorg
o Emancipatie = streven naar gelijke rechten en zelfstandigheid
o Burger dient wet te kennen, maar in praktijk is dat onrealistisch
1.2 Een definitie van het recht
o Geen universele definitie
o Beïnvloed door Code Napoleon (21 maart 1804) – 2 wereldoorlogen
o Recht = een geheel van regels, opgesteld door de samenleving, waardoor de
belangen van de enkelingen die in de gemeenschap leven, geordend worden, door
middel van sociale dwang
1
,Mahnoor Shafi 2020 – 2021
1.3 Kenmerken van het recht
1.3.1 Een geheel van regels
o Pakket van regels bestaat uit geschreven en ongeschreven regels, nationale en
internationale regels
o Rechtsregels formuleren een verbod, gebod of handeling hierdoor bepalen ze hoe
het moet, niet hoe het is en verschillen ze van wetenschappelijke regels die trachten
de werkelijkheid weer te geven, de feiten zoals ze zijn
o Rechtsregels kunnen worden afgedwongen door georganiseerde instanties die
maatregelen en sancties kunnen opleggen terwijl bij morele regels georganiseerde
structuur vaak ontbreekt om ze af te dwingen
1.3.2 Opgesteld door de samenleving
o Systeem van verkiezingen kwam tot stand door vertegenwoordigers van de
samenleving omdat we met heel veel mensen samenleven en het is onmogelijk om
allemaal samen te komen en regels te formuleren
o Volksvertegenwoordigers via het kiesrecht = het laat burgers toe om te stemmen (zie
art. 8 en 61 van GW)
o Opkomstplicht in België = iedereen moet vanaf 18 jaar verplicht gaan stemmen als hij
aan de voorwaarden voldoet
o Algemeen stemrecht voor vrouwen kwam pas in 1947
o België is een democratie met parlement waar vertegenwoordigers zitten die we
verkozen hebben (wetgevende orgaan)
o Formuleren rechtsregels en of die aan gewijzigde omstandigheden aanpassen
o Uitvoerend orgaan = uitvoeren van wetten
o Democratie = Grieks = het volk heerst of neemt minstens deel aan het staatsbestuur
o Demos = volk
o Kratein = heersen
o Dictatuur of totalitair regime = men kent geen democratie en rechtsregels zullen
worden opgesteld en uitgevaardigd door dictator of dictatoriaal bestuur
o Geen vrije verkiezingen
o Laten slechts 1 partij toe
o Schijnparlement = hier zetelen uitsluitend of hoofdzakelijk marionetten van
dictator of van zijn clan
1.3.3 De belangen van de enkeling die in de maatschappij leeft worden
geordend
o Regels zijn ontstaan want er is nood aan organisatie in een complexe samenleving
o Want iedereen heeft nood aan conflicterende behoeften/belangen
o Geen regels chaos, rebellie, anarchie, wanorde
o Natuurtoestand = wanneer alle overheidsinstellingen, ... en hoeveelheid aan mensen
zonder toezicht, organisatie, ... komen te zitten
o Gevaarlijk
o Weinig kans op nastreven van eigenbelang ten koste van elkaar
o Maatschappelijk verdrag = samenleving kan enkel tot stand worden gebracht door
onderlinge afspraken waarvan collectieve beslissing om zich aan de regels te
onderwerpen de meest fundamentele is
o Levert legitimatie van overheid op
2
,Mahnoor Shafi 2020 – 2021
o Regels moeten ook rechtszekerheid bieden: burgers willen weten welk gedrag er
precies van hen verwacht wordt, willen dat deze worden vastgelegd, dat ze helder
zijn, elkaar niet tegenspreken, algemeen zijn van karakter en niet om haverklap
veranderen
o Rechtsregels ordenen dus het hele maatschappelijk leven waarin wij als individu
maar ook als sociaal wezen deel uitmakend van een gemeenschap waarin wij zowel
rechten als plichten hebben
1.3.4 Afdwingbaarheid van het recht
o Wetgevende macht = regels opstellen, formuleren of aanpassen
o Uitvoerende macht = uitvoeren van wetten door uitvoeringsmaatregelen
o Rechterlijke macht = sanctionering van overtredingen van rechtsregel
o Vroeger conflicten werden tussen families van dader en slachtoffers opgelost
o Wraak leidde tot wederwraak ondanks ‘oog om oog, tand om tand’
o Familie van slachtoffer tegen familie van dader mondde vaak uit tot
burgeroorlogen
o Vanaf Middeleeuwen feodale oversten tussen als reactie op escalerend geweld ten
aanzien van privewraaknemingen
o Afdwingen van rechten en sanctioneringen gebeurde toen nog steeds met
geweld, foltering of andere barbaarse handelingen
o Nu geciviliseerde maatschappij
o Afdwinging van recht gebeurd enerzijds door invoeren van bestraffende
maatregelen en anderzijds het oprichten van rechterlijke macht die
maatregelen kan opleggen
o Essentieel element van recht: naleving van regels moet, om effectief te zijn, kunnen
afgedwongen worden
o Leden van samenleving spreken af hoe vb. rechtbanken, parket, ...
o Afdwingen kan bestaan uit bevel om iets wel of niet uit te voeren of om
schadevergoeding te betalen of uit straffen bij misdrijven
1.4 Enkele belangrijke rechtsbegrippen
1.4.1 Objectief en subjectief recht
o Objectief recht = rechtsregels, deze regels leggen iets op, verbieden of laten een
handeling toe
o Worden opgelegd door de overheid
o Wel afdwingbaar
o Gelden voor iedereen in samenleving
o Algemene regels zijn uitgedrukt in algemene en abstracte bewoordingen
o Terug te vinden in vb. wetboeken
o Vb. Geen enkele minderjarige wordt in de jeugdhulp onderworpen aan een
onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing. Lichamelijke straffen,
geestelijk geweld, onthouding van maaltijden en, behoudens andersluidende
rechterlijke beslissing, onthouding van bezoekrecht, zijn verboden.
o Subjectief recht = geput uit objectieve rechtsregels: een recht of plicht die voor een
specifiek individu of voor groep mensen geld
o Recht geeft je dan eigen bevoegdheden om te handelen
o Vb. Plicht van de werknemer of werkgever om schadevergoeding te betalen
3
, Mahnoor Shafi 2020 – 2021
o Vb. Recht van de cliënt om een klacht neer te leggen en schadevergoeding te
ontvangen
1.4.2 Rechtssubject en rechtsobject
o Rechtssubject = een persoon of groep van personen voor wie rechtsnorm rechten en
plichten meebrengt
o Kan gaan om natuurlijk persoon (dus echt een mens)
o Of rechtspersoon = een fictief, juridisch persoon met rechten en plichten vb.
een VZW, BVBA, NV, OCMW
o Rechtsobject = het voorwerp waarover personen hun subjectieve rechten kunnen
uitoefenen
o Een ding, zaak waarop rechtsregels betrekking hebben
o Vb. gsm, dier, maar ook geheel van goederen zoals winkel of recht zoals
vruchtgebruik op een huis
1.4.3 Rechts- of genotsbekwaam en handelingsbekwaam
o Rechts- of genotsbekwaam = rechtssubject is bekwaam om rechten te genieten: de
bevoegdheid om titularis te zijn van rechten en plichten
o Alle fysieke personen hebben gelijke en volledige genotsbekwaamheid, maar
hierop bestaan enkele uitzonderingen voor bepaalde strafrechtelijke
veroordeelden en vreemdelingen
o Handelingsbekwaam = meeste rechtssubjecten zijn handelingsbekwaam: ze zijn
geschikt om via het stellen van handelingen hun rechten uit te oefenen: de
bevoegdheid om rechten en plichten zelf en zelfstandig uit te oefenen
o Uitzonderingen zoals niet ontvoogde minderjarige en meerderjarigen ten
aanzien van wei vrederechter een beschermingsmaatregel heeft genomen
1.4.3.1 De minderjarige en de meerderjarige onbekwame cliënt
Minderjarige:
o Is titularis van zijn rechten (rechtsbekwaam) maar kan deze niet zelf uitoefenen
o In principe algemeen en volledig handelingsonbekwaam
o Minderjarige moet in principe voor elke rechtshandeling worden vertegenwoordigd
o Dit gebeurt door zijn ouders of voogd
o Vertegenwoordigheidsbevoegdheid van ouders/voogd uitgestrekt over persoon en
goederen van minderjarige + uitoefening van persoonlijkheidsrechten
o Kan bepaalde rechtshandelingen zelf stellen
o Decreet Rechtspositie van minderjarigen het belang van minderjarige vormt de
belangrijkste overweging bij het verlenen van jeugdhulp
Meerderjarige:
o Titularis van zijn rechten
o Bekwaam om rechten zelf en zelfstandig uit te oefenen
o Mogelijk dat meerderjarige niet (langer) in staat is om zijn belangen te behartigen
o Juridische bescherming van meerderjarigen die niet (meer) in staat zijn om
persoonsgebonden belangen te behartigen of goederen te beheren, worden
recentelijk hervormd
1.4.4 Rechtshandelingen en rechtsfeiten
o Rechtshandeling = de handeling die wordt verricht met het oog op het tot stand
brengen van juridische gevolgen
o Handeling wordt dus verricht opdat er juridische gevolgen zouden ontstaan
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mahnoorsh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77858 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen