Hoofdstuk 1: psychologie als wetenschap
Wat is psychologie?
- Discipline die strikt wetenschappelijke regels volgt
- Samentrekking van ‘psyche’ (= zien) en ‘logos’ (= reden)
- Houdt zich bezig met het innerlijke leven van de mens en het gedrag.
- Verschillende stromingen -> verschillende kijk op de mens
- Diverse stromingen van 19e eeuw tot nu
• Eerste helft vorige eeuw: Psychodynamische theorie vs Behaviorisme
• Gevolgd door stromingen die er los van stonden
• Eind van de eeuw:
◦ Nieuwe stromingen die verder aan de slag gaan met bouwstenen uit eerderen
Stromingen
◦ Evidenced based
Aantal citaten van verschillende wetenschappers en psychologen:
- “Men are built, not born… Give me the baby, and I will make it climb and use its hands in
constructing buildings of stone or wood… I will make it a thief, a gunman or a dope friend.
The possibilities of shaping in any direction are almost endless.” – John B Walson
-> stroming: conditionering, behaviorisme
- “Some refuse the loan of life to avoid the debt of death.” – Otto Rank
- “Human nature is complex. Even if we do have inclinations toward violence, we also have
inclination to empathy, to cooperation, to self-control.” – Steven Pinker
-> stroming: evolutie psychologie
- “We are blind to our blindness. We have very little idea of how little we know. We’re not
designed to know how little we know.” – Daniel Kahneman
-> stroming: cognitieve psychologie
Kenmerken van wetenschap
Domein:
- Het onderwerp van een bepaalde wetenschap of discipline
- Verschillende stromingen binnen de psychologie concentreren zich vaak op verschillende
Onderwerpen. Vb:
• Behaviorisme -> gedrag
• Psychoanalyse -> onbewust
• Systeemdenken -> communicatie
Hypothesen (veronderstelling) en theorieën:
- Systematische en hiërarchische ordening
- van inzichten en causale verbonden
- over ene bepaald gebied van de werkelijkheid
, Reductie:
- Elke wetenschap is vereenvoudiging van de totale werkelijkheid (impact corona op
studenten)
- Kracht van wetenschap ligt in isoleren deelsystemen
- H2O (Edmund Husserl) -> water is veel meer dan H2O (regen uit de hemel, zwemmen,
geluk voor watersporters), wetenschap is altijd een vereenvoudiging, kleiner
- What’s it like to be a bat? -> we kunnen dit veronderstellen, voorstellen en proberen
inleven, maar nooit echt weten.
- Iedere psychologische theorie faalt
Intersubjectieve overeenstemming
= iets is geldig of waar voor elkeen van een aantal subjecten
Voorbeelden: God, ufo’s, de verzinsels over vak en leerkracht
Wetenschap streeft naar intersubjectieve overeenstemming tussen diegenen die zich aan
wetenschappelijke regels houden.
-> inter: tussen
-> intra: binnenin
Formulering
- nauwkeurig, precies, ondubbelzinnig
- communiceerbaar
- afbakenen vakgebied, weren buitenstaanders
Voorbeelden: frustratietolerantie, oedipuscomplex, IQ
Voortgang
- de wetenschap evolueert
- Paradigma’s volgen elkaar op en zijn tijdsgebonden
• samenhangende wetenschappelijke visies, theorieën, begrippenkaders en
onderzoeksmethoden
• een referentiekader: welke vragen zijn er en hoe moeten we die oplossen?
• zienswijze, filosofisch uitgangspunt, grondhouding, wereldbeeld (vb: vroeger werden
mensen met beperkingen aan de rand van de steden in instellingen ondergebracht ver
weg uit de samenleving, zo keek men ook naar hen, ze wouden hen weg uit de
samenleving. Nu is dit ‘not done’)
- cyclische voortgang:
• feiten
• hypothesen
• toetsen in een onderzoek (vb: experiment)
• integreren in theorie
Kritisch
- cfr. intersubjectiviteit
- het oordeel van een panel wetenschappers/experten
