KUL - Inleiding tot de rechtswetenschap - Bernard Tilleman, Bert Demarsin - VOLLEDIGE samenvatting van deel 1 (incl. leerstof van boek, powerpoints en notities van de lessen) - Het bevat dus al de te kennen leerstof van deel 1 - Document bestaat uit 122 pagina's - Ik studeerde enkel deze samenvatti...
Afd. 1: Wat is recht?
1. Objectief en subjectief recht
§1. Objectief en subjectief recht: begrip
Objectief recht: recht als maatschappelijk fenomeen
Geheel van algemene (on)geschreven regels voor uiterlijke gedragingen van in
maatschappelijk verband levende mensen waarvan het respect wordt afgedwongen
door de overheid
Subjectief recht: recht bekeken vauit het individu
NAUWE SAMENHANG: subjectieve rechten zijn door het objectief recht beschermde
aanspraken op andermans gedrag
§2. Wat is fout? – De fout heeft een objectieve en een
subjectieve component
Objectieve component: Overtreding rechtsnorm (= resultaatsverbintenis) OF/EN
overtreding algmene zorgvuldigheidsnorm (=middelenverbintenis)
Gedrag vergelijken met bonus
pater familias
= normaal, vooruitziend en
redelijk persoon, geplaatst in
dezelfde concrete
omstandigheden
Subjectieve component: Geestesbekwaamheid = schuldbekwaam en
toerekeningsvatbaar
§3. Wat is schade? – Schade is een tweede vereiste om te
kunnen spreken van een onrechtmatige daad
Schadeloosstelling = geheel aan herstelmaatregelen die er vooral op gericht zijn de
benadeelde te plaatsen in de hypothetische toestand waarin hij zou hebben verkeerd,
mocht de onrechtmatige daad nooit hebben plaatsgehad
Bewijs van schending van de belangen van de eiser is voldoende voor vergoeding
Geschonden belang dat moet leiden tot een in
geld wardeerbaar verlies
1
,CONCLUSIE: schending van subjectief recht noch noodzakelijk noch voldoende
§4. Wat is het oorzakelijke verband?
Causaliteitsprincipe = uitsluitend die schade die iemand heeft veroorzaakt,
moet hij vergoeden
Equivalentietheorie = elke fout zonder dewelke de schade zich niet zou hebben
voorgedaan, zoals ze zich in concreto voordeed, moet als oorzaak van de schade
worden aangemerkt (Door België gehanteerd)
Theorie van de adequate oorzaak = men neemt enkel de voorzienbare schade
in aanmerking
Zie pantoffelarrest (p. 13)
1382 BW is een geval van buitencontractuele aansprakelijkheid
Administratieve rechtscolleges => objectief contentieux
Rechtbanken => subjectief contentieux
MAAR onderscheid wordt steeds vager
2. Klassieke definitie van het objectieve recht
§1. Imperatief karakter: Rechtsregels verbieden of gebieden
A. Principe
Deductieve methode = men vertrekt vanuit het algemene om tot het bijzondere te
komen (<-> inductieve methode)
MAAR casuïstiek
B. Ook permissieve regels houden indirect een verbod in
Soms ook een toelating MEESTAL in de vorm van een uitzondering op een
tevoren bepaald verbod
C. Regels die helpen andere rechtsregels te formuleren
Definities: geen rechtsregels maar maken er deel van uit
Afbakening van toepassingsgebied
Constitutieve regels: organiseren (instellingen van) de staat
Attributieve regels: geven bevoegdheden aan (instellingen van) de staat
D. Verschillende graden in het verbindend karakter van de
rechtsregel
Resultaatsverbintenis (Niet-bereiken resultaat impliceert vermoeden van fout te
weerleggen door bewijs overmacht)
2
, Garantieverbintenis
Middelenverbintenis of inspanningsverbintenis (Te bewijzen onzorgvuldigheid)
Bonus pater familias (culpa levis in abstracto)
Vooruitziend: in redelijkheid de nadelige gevolgen van je handelen
proberen in te beelden en te voorzien
Zorgvuldig: die nadelige gevolgen proberen te voorkomen door gepaste
voorzorgsmaatregelen te nemen
Culpa levis in concreto: men verwacht maar die mate van zorgvuldigheid
die je aan je eigen zaak zou besteden
Bij aleatoir karakter van het resultaat is het meestal een middelenverbintenis
Bevoegdheid van administratie
Gebonden: wet bepaalt vorm en inhoud van beslissing (burgers wel subjectief
recht)
Discretionaire: overheid keuze van maatregelen die haar meest gepast lijken
(burgers geen subjectief recht) MAAR marginale toetsing van de redelijkeheid
(bv toestaan van respijttermijnen zie p. 25)
Controleren of de overheid geen beslissing
heeft genomen die geen enkele redelijk
handelende overheid zou hebben genomen
CONCLUSIE: subjectief recht tegen de overheid bestaat maar wanneer daartegenover
een objectieve rechtsplicht bestaat voor de overheid
§2. Rechtsregels regelen uitsluitend menselijk en uitwendig
gedrag
A. Rechtsregels hebben uitsluitend betrekking op menselijk gedrag
Dieren zijn rechtsobjecten
B. Rechtsregels hebben uitsluitend betrekking op uitwendig gedrag
§3. Algemeen en onpersoonlijk karakter van de rechtsregel
A. Principe
Algemene karakter is relatief
Rechtsregel geldt enkel voor een welomschreven typesituatie
Regel is vaak enkel van toepassing op een welbepaalde categorie van
personen
MAAR regel moet door iedereen geaccepteerd worden die zich in zijn
werkingssfeer bevindt
3
, B. Ratio van het algemene en onpersoonlijke karakter van de
rechtsregel
Vrijwaring tegen willekeur van overheid MAAR echte waarborg tegen
discriminatie is gelijkheidsbeginsel (art.10 en 11 GW)
§4. (On)bepaalde werkingssfeer van een rechtsregel
Toepassing in de tijd (onbepaalde of bepaalde duur)
Onderscheid met individueel besluit (= determineren zeer concreet een gedrag
dat zich op bepaald ogenblik voordoet + dooft uit zodra het is uitgevoerd)
Collectieve maatregel = bundel van individuele bevelen
§5. Afdwingbaarheid van het recht
A. Principe: overheid dwingt naleving van juridische regels af
B. Juridische afdwingingsvormen
RECHTSHERSTEL VERSUS SCHADEHERSTEL
Rechtsplichten = algemene gedragsnormen die vooruitvloeien uit de rechtsregel
Verbintenis = verplichtingen waaraan een ander persoon een subjectief recht
ontleent dat hij tegenover de persoon tot wie deze verplichting is gericht kan
afdwingen
! Elke verbintenis impliceert een rechtsplicht maar niet elke rechtsplicht impliceert
een verbintenis !
Eerst rechtsherstel, subsidiair schadeherstel (in geld of in natura):
Rechtsherstel = benadeelde in zijn oorspronkelijke rechten te herstellen door de
fout recht te trekken (betalende functie)
Uitvoering in natura (bij verbintenis)
Stopzetting van onrechtmatige toestand (bij rechtsplicht)
Rechtsplichten zijn vatbaar voor bevel tot nakoming
= uitvoering in natura van de aan de onrechtmatige daad onderliggende
buitencontractuele gedragsnorm die een recht of belang van de benadeelde
beschermt
Uitvoering in natura = nakoming van de verbintenis zoals contractueel verschuldigd
Voor zowel SE als SA is dit een recht en een plicht
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper In8. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,48. Je zit daarna nergens aan vast.
