Fenomenologie
1. Stemstoornis, stemprobleem: what’s the name?
Stemstoornis = elke keer dat de stem niet werkt, presteert of klinkt zoals het zou moeten, op zo’n
manier dat het de communicatie hindert. Of elke keer dat je ervaart dat er een gevoel in je keel is dat
er niet zou moeten zijn, zoals vermoeidheid/moeite of pijn tijdens het spreken of direct na het
spreken.
Deze definitie sluit zich aan bij de cliëntgerichte gezondheidsvisie.
Men kijkt niet enkel naar de stoornis zelf, maar ook naar hoe deze zich manifesteert in het
dagelijkse leven van de cliënt.
2. Symptomen
De symptomen van stemproblemen kunnen zich situeren op verschillende domeinen.
o Auditief waarneembare symptomen
o Sensorisch waarneembare symptomen
o Visueel waarneembare symptomen
Symptomen kunnen geïsoleerd voorkomen, maar doorgaans zien we ze een combinatie van
meerdere symptomen.
Diagnose kan nooit gesteld worden op basis van één of een beperkt aantal symptomen.
Het is wel nuttig om de samenhang tussen de symptomen te bekijken.
2.1. Auditief waarneembare symptomen
= veranderingen in de stem die waargenomen kunnen worden door de luisteraar
o Stemklank en -kwaliteit
o Toonhoogte en luidheid dysfonie
o Resonantie, articulatie, prosodie
o Adem
o Andere
Symptomen m.b.t. stemklank en -kwaliteit
o Ruwheid
o Ruizigheid
o Gespannen stemkwaliteit
o Krachteloosheid
o Stembreuken
o Instabiliteit
o Vocal fry
o Afonie/afonische momenten
,Symptomen m.b.t toonhoogte en luidheid
o Abnormale toonhoogte
o Abnormale luidheid
o Beperkt toonhoogtebereik
o Beperkt intensiteitsbereik
o Tremor
Symptomen m.b.t. adem
o Hoorbaar inademen
o Ongepaste adempauzes
o Spreken op expiratoire reservelucht
o Hypernasaliteit
o Hyponasaliteit
o Onvoldoende oronasale resonantie/ kelige resonantie
o ‘Cul de sac’ resonantie
o Monotone spraak
Andere auditieve symptomen
o Keelschrapen
o Hoesten & kuchen
o Vocal tics
2.2. Sensorische waarneembare symptomen
Lichamelijke gewaarwording die patiënt voelt tijdens of na stemgeving.
Vooral tekenen van discomfort of pijn in de keelregio.
Voorbeelden van laryngaal discomfort:
o Keelpijn
o Overgevoeligheid in de keel
o Branderig gevoel in de keel
o Droog/geïrriteerd gevoel in de keel
o Spierspanning (kan ook gepalpeerd worden)
o Gevoel van slijmen in de keel
o globusgevoel
Voorbeelden van symptomen m.b.t. spreken:
o Spreken kost inspanning/ is vermoeiend
o Spreken kan niet lang volgehouden worden
o Snel buiten adem zijn tijdens het spreken
,2.3. Visueel waarneembare symptomen
Aspecten van stemgedrag - onderzocht door de logopedist:
Symptomen m.b.t. stemgedrag:
o Ademtype:
Costo-abdominaal: optimaal ademtype voor spreken en zingen
Thoracaal: ademhaling in gewone conversaties
Claviculair: onvoldoende ademsteun voor fonatie en kan overmatige spanning
veroorzaken in en rond larynx
o Spreek/ zanghouding:
Goede lichaamshouding en evenwichtige spanningsopbouw van belang voor
stemproductie.
Observeren algemene lichaamshouding en meer specifiek de positie van hoofd en hals &
eventueel veranderingen in houding tijdens spreken of zingen.
o Zichtbare spierspanning:
Is voelbaar en in sommige gevallen ook zichtbaar
M. sternocleidomastoideus kan zo sterk aanspannen dat hij duidelijk zichtbaar is in de
hals tijdens het foneren.
o Articulatie:
Articulatie verandert de resonantieruimte en heeft op die manier invloed op stem.
Bij observatie kaakval en lipbeweging tijdens spreken en zingen kunnen we
kleine/gesloten articulatie observeren of gespreide articulatie.
Onvoldoende kaakval gaat vaak samen met spanning in de kaak.
Symptomen m.b.t. aspect van stemplooien en stemplooisluiting:
NKO kijkt of stemplooien volledig sluiten of niet & hoe de buitenrand van de stemplooien eruit ziet.
o Stemplooinoduli:
= knobbeltjes
Frequent bij kinderen en mensen met een spreekberoep
Verdikkingen op rand van stemplooi
Bilateraal & meestal symmetrisch
Op typische plaats: overgang van voorste naar middelste derde van stemplooien
Stemplooien niet meer volledig sluiten
Zandlopervormig sluitingspatroon
o Laryngitis:
Stemplooien rood, verdikt of oedemateus
Slijmvorming
Acuut of chronisch (gevolg van langdurige overbelasting of slechte stemhygiëne)
o Stemplooipoliep:
Meestal unilateraal
Sessiel of gesteeld
Locatie kan variëren, vaak gelijkaardig aan locatie noduli
Soms aan andere zijde hamerletsel = zwelling/letsel door hard en herhaaldelijk contact
met poliep tijdens fonatie.
, Poliep kan stemplooisluiting hinderen (afhankelijk van de locatie)
o Reinkes oedeem:
Sterke, doorzichtige of bleke zwelling in oppervlakkige laag van lamina propria van de
stemplooien.
Massatoename zorgt voor lage toonhoogte
Ook andere aspecten van stemplooitrilling zullen afwijkend zijn.
Symptomen m.b.t. stemplooitrilling:
o Beweeglijkheid:
Verminderde of afwezige amplitude van trilling van stemplooien
Vb: Stemplooiparalyse = stemplooi staat volledig stil, beschadigd t.g.v. beschadiging van
bezenuwing van stemplooi.
Afhankelijk van positie van stilstaande stemplooi kunnen stemplooien wel of niet volledig
sluiten.
o Regelmatigheid:
Onregelmatigheden in trilling duiden op verschil in weefseleigenschappen van beide
stemplooien.
Vb: unilaterale stemplooileasies
Vb: laryngeale dystonie = regelmaat van trilling verstoord door ‘spastische’
adductiebewegingen van stemplooi
o Symmetrie:
Bij normale stemplooitrilling beweegt linker stemplooi in perfect spiegelbeeld van rechter
stemplooi.
Bij verschil in weefsel van beide plooien (littekenvorming of unilateraal letsel) niet meer
symmetrisch.
3. Prevalentie
Prevalentie = hoeveel mensen op één bepaald moment lijden aan een ziekte
Lifetime prevalentie = aantal personen die op zeker moment gedurende de levensloop aan bepaalde
aandoening lijdt.
Incidentie = aantal nieuwe gevallen per duizend personen per jaar
Prevalentiecijfers voor stemstoornissen kunnen sterk uiteenlopen
Reden = definitie of criteria die men hanteert om te bepalen of iemand lijdt aan een stemstoornis.
Totale populatie:
o prevalentie = 6%
o lifetime prevalentie = 30%
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper caroverachtert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,76. Je zit daarna nergens aan vast.