Deze samenvatting bevat de wat er in de syllabus van de lector en in de ppt's staat. Het gaat in deze samenvatting over hoofdstuk 2. De hele samenvatting is ook terug te vinden op mijn profiel.
Hoofdstuk 2: theoretische pedagogiek
In de Westerse samenleving: “Driestromenland”
Tijdsgeest:
Periode van de verlichting (18e eeuw): filosofen hadden een het heel duidelijk over de
goedheid en de individuele vrijheid van de mens. Voor het eerst in de geschiedenis
vonden dergelijke ideeën hun weerslag op de westerse samenleving.
-> ideeën als vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid werden geopend.
Het gewone volk kwam in opstand tegen het bestaande maatschappelijke stelsel
(bepaald door adel, geestelijken en gegoede burgers)
De moderne tijd: 3 grote verhalen
o Vrijheid: Liberaal gedachtengoed -> steeds meer wetenschappelijke kennis en
uitvindingen maken het leven aangenamer. Deze vooruitgang zal voor de
ideale wereld zorgen.
o Broederlijkheid: Christelijk gedachtengoed -> socialistische kritiek op de
klassenmaatschappij zal voor een klasseloze samenleving zorgen. Iedereen zal
daar gelijkwaardig behandeld worden.
o Gelijkheid: Socialistisch gedachtengoed -> liefde en respect voor elkaar zal in
de toekomst voor een paradijs op aarde zorgen.
Het gemeenschappelijke tussen de 3 verhalen:
-> er wordt nu opgevoed om een doel in de toekomst te bereiken
-> het doel is dat ze later autonoom, zelfstandig worden
-> elke stroming heeft kritiek op de andere stroming
Drie grote stromingen (ook nog eens bekijken/lezen in cursus)
De personalistische of geesteswetenschappelijke stroming: klemtoon ligt op de
uniciteit en individualiteit van het kind, gebaseerd op het christelijke verhaal
(broederlijkheid, charitas, beschermen…)
De empirisch-analytische stroming: is verwant aan de empirische benadering in de
psychologie. Het accent ligt hier op empirisch, kwantitatief onderzoek met statische
onderbouwing, gebaseerd op liberaal verhaal (kinderen kennis meegeven, vrijheid,
recht van de sterkte, vooruitgang, wetenschappelijke kennis…)
De kritisch-emancipatorische stroming: bepreekt het maatschappelijke karakter van
de opvoeding en het besteedt aandacht aan de rol van opvoeding in
maatschappelijke onderdrukking tegenover emancipatie, gebaseerd op het
socialistische verhaal (gelijkheid, solidariteit…)
De personalistische of geesteswetenschappelijke pedagogiek
“Een kind mag in het midden staan”
Grondleggers:
Wilhelm Dilthey: maakte onderscheid tussen enerzijds de natuurwetenschappen en
anderzijds de geesteswetenschappen.
Ph. Kohnstamm: verder bouwend op het werk van Dilthey heeft hij de basis voor de
personalistische of geesteswetenschappelijke pedagogiek gelegd. In zijn boek
“Persoonlijkheid in wording” verklaart hij dat ‘opvoeden en onderwijzen moeten
bijdragen aan de wording van een kind tot een persoon’. Bijnaam: beginselpedagoog.
De belangrijkste waarde is ‘liefde tot de naaste’.
, M.J. Langeveld: assistent van Kohnstamm. Hij hielp deze stroming uitbouwen tot een
‘geseculariseerde’ personalistische pedagogiek. Zijn opvoedingsdoel is
zelfverantwoordelijke zelfbepaling.
Belangrijkste begrippen en ideeën
De uniciteit van het kind en het kind als subject
Opvoedingspraktijk: het handelen in de dagelijkse werkelijkheid van de opvoeding.
Pedagogische relatie opvoeder – kind: opvoeder is de gids, vertaler, en inleider in
betekenissen. Uiteindelijk moeten kinderen zelfstandig en actief
verantwoordelijkheid nemen en keuzes maken.
De geesteswetenschappelijke pedagogiek kan niet neutraal zijn, zij kiest per definitie
voor bepaalde normen en waarden.
Aan de pedagogie en de pedagogische relatie wordt een autonome positie
toegekend.-> betekent niet dat de opvoeding volledig geïsoleerd is van de andere,
maar wel dat de autonomie-tese een pleidooi voor een veilige afstand tussen
opvoeding en maatschappelijke machten.
‘Het kind moet kind kunnen zijn’ -> kritiek: wordt gesproken van een ‘pedagogisch
eiland’ of een ‘glazen-huisjespedagogiek’
Boek Dasberg -> kinderen krijgen onvoldoende de mogelijkheid om zelfstandig
volwassen te worden. Kinderen worden door volwassene in een beschermd
Jeugdland klein gehouden.
Onderzoeksmethoden
Hermeneutiek: “de kunst van het interpreteren”
De menselijke werkelijkheid moet niet verklaard, maar wel begrepen worden.
Meestal gaat dit vanzelf. Pas als de anders symbolen gebruikt die we niet
kennen -> kan verkeerde interpretatie tot gevolg hebben. Deze geven aanleiding om
het begrijpen te beoefenen op een expliciete wijze, op een methodisch en
systematisch niveau. Dit gebeurt via een hermeneutische cirkel:
o Stap 1: een voorbegrip (= voor aanvulling en wijziging vatbaar) of eerste
vermoeden van hoe een verschijnsel in elkaar zit
o Stap 2: het ordenen van dagelijkse ervaringen en het plaatsen hiervan in een
breder perspectief, het betekenisgeheel
o Stap 3: de (her)interpretatie van het oorspronkelijke verschijnsel
Dialectiek:
Deze methode wordt gebruikt om op het eerste gezicht onverzoenlijke en
tegenstrijdige inzichten met elkaar te verzoenen en op een hoger plan van begrip te
maken. We spreken van these, antithese en synthese.
Fenomenologie:
Doel: het bestuderen en beschrijven van de werkelijkheid zoals ze verschijnt in de
concrete ervaring.
Hoofdmotto: ‘terug naar de zaken zelf’: de werkelijkheid moet in directe
aanschouwing worden gekend. Om de werkelijkheid te kennen moeten we terug
naar de oorspronkelijke ervaring. Tweede grondgedachte: in die oorspronkelijke
ervaring staat de werkelijkheid nooit op zichzelf, los van het ervarend en belevend
subject. De werkelijkheid is afhankelijk van de manier waarop zij wordt ervaren. De
werkelijk is steeds verbonden met menselijke ervaringswijzen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper martheblommaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
