Dit is een samenvatting van de syllabus organisatiepsychologie binnen de richting toegepaste psychologie (2O2O-2021). Docent: Steven Mestdagh. Samenvatting bevat alle te kennen leerstof voor huidig schooljaar, namelijk volgende hoofdstukken:
1) Hoofdstuk 1 : Introductie in de organisatiegedragswe...
• Wetenschappelijke studie van het gedag in organisaties
• Multidisciplinaire studie
- Psychologie
- Sociale psychologie
- Sociologie
- Antropologie
- Politicologie
• Systematische studie van de impact van individuen, groepen en systemen, op gedrag binnen
organisaties
- Systematische studie: wat het wetenschappelijk maakt:
Gecontroleerde omstandigheden
Accurate en valide metingen
Zoeken naar feiten en oorzaak-gevolgrelaties
- Dit kan aan de hand van: experimenteel onderzoek, survey-onderzoek (vragenlijst wordt
voorgelegd zonder dat er hierbij gemanipuleerd wordt)
• Doel van organisatiepsychologie:
1. Bijsturen: een cultuur van creativiteit installeren binnen de organisatie
2. Verklaren: hoe komt het dat er sprake is van prestatiedaling bij de werknemers? Ligt dit aan
de te hoge werkdruk, etc.?
3. Voorspellen: hoe zullen de werknemers hiermee omgaan?
WAT IS EEN ORGANISATIE?
DEFINITIE ORGANISATIE (ROBBINS & COULTER)
• Minstens. 2 mensen werken samen
• Ze willen bewust samen een doelstelling realiseren of bepaalde waarden nastreven (mission
statement = een verklaring waarin omschreven wordt welke zaken de organisatie nastreeft)
• Er is sprake van een specifieke taakverdeling, coördinatie, structuur en gezagsrelaties zijn nodig
• De organisatie streeft naar continuïteit (richten naar de toekomst, verwijst naar groei en ontwikkeling,
bedoeling: blijven voortbestaan)
1
,ORGANISATIES
• Er is een veelheid aan organisaties (vb. autofabriek, ziekenhuis, bakker, etc.)
• Een organogram (organisatieschema) stelt op schematische wijze voor welke afdelingen er zijn en
eventueel wie er aan het hoofd van deze afdeling staat. Het geeft ook weer welke hiërarchische
verhoudingen er bestaan binnen een organisatie.
• Organisatie is niet per se een bedrijf
HISTORIEK
DE VOORGESCHIEDENIS
THE WEALT OF NATIONS, A. SMITH (18 E EEUW)
• Adam Smith, is een Schotse filosoof uit de 18e eeuw
• Publiceerde als eerste over (=grondlegger van) organisatiepsychologie (toen nog organisatieleer) in ‘The
Wealth of Nations’
- Waarin hij het had over:
Hoe de productie verbeterd kan worden indien een taak verdeeld wordt in deeltaken, waarbij
medewerkers enkel nog een specifieke deeltaak moeten uitvoeren en ook de vaardigheden voor
deze deeltaak extra ontwikkeld kan worden, hij omschreef dit a.d.h.v. :
1. comparatieve voordelen (voordelen verkregen via samenwerking van personen me een
verschillend competentieprofiel)
2. waarbij taken toegewezen worden in de richting van de laagste kost
= taken toewijzen aan de persoon die hiervoor over de beste vaardigheden beschikt
➔ Via het principe van opportuniteitskost = kost van het niet gekozen alternatief
• Hij wordt ook aanschouwd als de grondlegger van de hedendaagse economie: het vrije markt denken,
door zijn baanbrekend werk over manier waarop een samenleving haar welvaart kan optimaliseren: ‘
verhaal van de onzichtbare hand’.
- Het nastreven van individuele welvaart zou leiden tot maximale welvaart
• 1ste industriële revolutie
THE PRINCIPLES OF SCIENTIFIC MANAGEMENT, F. TAYLOR (20 E EEUW)
• Principles of Scientific Management
- Arbeid kan alleen efficiënt worden aangewend als wetenschappelijke methodes worden gebruikt
(scientific management)
• Medewerker behoort ofwel tot management ofwel tot uitvoerende arbeidersgroep → verticale
taakverdeling
• Onderverdelen van complexe taken in eenvoudige subtaken → horizontale taakverdeling
2
, • Selectie en individuele verschillen
- Selectie: bij aanwerving nagaan of ze competent zijn
- Interindividuele verschillen: sommige medewerkers beter geschikt voor het werk dan anderen
- Intra-individuele verschillen: correcte plaatsing van de medewerkers is ook belangrijk
• Prestatieloon
- financiële stimuli als enige motivator dus voerde hij prestatieloon in: betaald worden in functie
van wat men produceerden
• Tijds- bewegingsstudies
- Bewegingsstudie: wat de meest efficiënte bewegingen zijn bij het uitvoeren van een taak en
welke bewegingen achterwege gelaten mochten worden
- Tijdstudie: het tijdsbestek waarin bewegingen dienden te gebeuren
• De natuurlijke wet van de samenleving
= scientific management erkent dat een goede samenwerking tussen werknemers en werkgever
mogelijk is
➔ Mens als ‘homo economicus’
= men reageert enkel op financiële stimuli, door zo weinig mogelijk te doen willen werknemers
hun opbrengst maximaliseren
FORDISME, H. FORD
• Het fordisme
= verdere uitwerking van scientific management
• Introduceerde als eerste de lopende band
= Complexe werk wordt opgedeeld in deelwerken aan de hand van de lopende band
Scientific management zag er zo uit:
- Aandacht voor selectie en rekrutering
= op grond van competenties geselecteerd en toegewezen aan bepaalde taken
- Aandacht voor beloningsbeleid (want medewerkers zijn lui)
- Aandacht voor training en opleiding (want enkel als ze via de juiste procedures werken kan
productie geoptimaliseerd worden)
- Aandacht voor plaatsing van medewerkers
- Aandacht voor mensen aanpassen aan de organisatie
➔ Medewerkers dienden zich aan te passen aan de organisatie en niet andersom!
3
, SMITH & TAYLOR: GEVOLGEN VOOR W ERKNEMERS
Het langzaam overal doorvoeren van scientific management, had tot gevolg:
(zie fragment Charlie Chaplin, Modern Times = systeem van scientific management)
• Vervreemding (men voelt zich niet meer zichzelf omdat men het gevoel heeft geen invloed te kunnen
uitoefenen op ontwikkelingen) leidde tot staking waarbij de vakbonden in opstand kwamen tegen
onmenselijke omstandigheden
• Aantasting van het karakter = corrison of character
= als je niet uitgedaagd wordt dan zullen er letterlijk een aantal delen van de hersenen in onbruik
geraken (net niet afsterven)
→ Het werd tijd om aandacht te schenken aan de wensen van het personeel
DE HUMAN RELATIONS-BEWEGING, E. MAYO
de Hawthorne-experimenten (onder leiding van Mayo)
→ Toonden empirisch aan dat aandacht voor werknemers loont
• oorspronkelijk experiment: samenhang tussen lichtintensiteit en productiviteit
- resultaat 1: verhoging lichtintensiteit → productieverhoging
- resultaat 2: verlaging lichtintensiteit → ook productieverhoging
- resultaat 3: gelijkblijvende lichtintensiteit (controlegroep) → ook productieverhoging
• vervolgexperimenten: er werd meer inzet vertoont gewoon omdat er aandacht aan de medewerkers
besteed werd
• Hawthorne effect : stijging productiviteit vooral door extra aandacht die werknemers kregen
→ Resultaten van experimenten leiden tot human relations beweging:
1. Arbeid is vooral een sociaal gegeven: materiële (geld) én immateriële (respect, aanvaarding)
speelt mee
2. Er worden informele relaties opgebouwd tussen medewerkers onderling met een belangrijke rol
in productie en arbeidstevredenheid.
3. Informele waarden spelen een belangrijkere rol bij productie dan controles van management of
prestatiebeloning
➔ “Homo sociologicus”
= mensen hebben nood aan aandacht, waarden, normen. Dit speelt een zeer belangrijke rol in
de productie.
(van homo economicus (Smith & Taylor) → homo sociologicus)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LDEWI. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,39. Je zit daarna nergens aan vast.
