DIDACTIEK = gebied dat zich toespitst op theorievorming en onderzoek met betrekking tot het
voorbereiden, uitvoeren en toetsen van instructie-activiteiten
Hoofstuk 1: Bewegingsbegeleiding realiseren: de didactische aanpak
1. Beginsituatie
Ieder onderwijsleerproces kent een vertrekpunt en een te realiseren doelstelling. Normaliter bestaat
er een kloof tussen dit doel en de beginsituatie van de leerlingen. Door middel van het
onderwijsproces wil men de kloof overbruggen
Beginsituatie --------------------------> doel
onderwijsleerproces
Materiaal
Groepssfeer
Leerstijl
Zelfstandigheid
Motivatie
Groepsgrootte
Doelgroep
Beperkingen/ achtergrond …
Constante factoren:
Lesgever: eigen kunnen, pedagogische en organisatorische kwaliteiten, ervaring,
onderwijsvisie, leerstijl …
Aard en samenstelling vd groep: groepsgrootte, leeftijd, sociaal milieu,
belevingswereld, buitenbeentjes, leerstijl …
Voorwaardenstructuur: locatie, materiaal, accommodatie, EHBO …
Actuele gegevens vd groep en individuen:
motorische vaardigheden, inspanningsmogelijkheden, plezier en motivatie, medische gegevens
(astma), kennis en inzicht vd leerinhouden (spelregels) …
Toepassing: kinderen met overgewicht
Aerobe activiteiten, grote spiergroepen, groot energieverbruik (dansen, zwemmen)
Gewichtsdragende activiteiten vermijden bij overgewicht (springen)
Krachtoefeningen/ evenwichtsoefeningen
Nieuwe activiteiten (succesbeleving)
2. Doelstellingen en waardeoriënteringen
Doelstelling =
Een bewering, die vertelt wat van de lerende verwacht wordt, nadat hij/zij met een goed resultaat de
leerervaring heeft doorgemaakt
Beschrijving van een gedragspatroon (kwalitatief/ kwantitatief) dat de leerling moet kunnen tonen als
hij/zij zegt een doelstelling te hebben bereikt
SMART = Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden
Lesdoelstellingen:
1) Cognitieve doelstellingen
Leerlingen KENNEN wat er moet gebeuren
2) Motorische doelstellingen
Leerlingen KUNNEN de oefeningen
3) Dynamisch-affectieve doelstellingen
, Leerlingen kunnen samenwerken, zijn bereid om mensen te helpen
Hoeveel energie erin gestoken wordt en hoe bereid men is om zaken te doen
4) Metacognitieve doelstellingen
Regulerende doelen (reflecteren, plannen, evalueren)
Zichzelf kunnen inschatten
Waarde-oriënteringen:
Disciplinebeheersing: alle leerlingen kunnen de oefeningen uitvoeren
Leerprocesgeöriënteerd: leerlingen verbeteren elkaar en geven feedback, aanleren, verbeteren en
evalueren
Zelfactualisatieconcept: leerlingen in beweging op eigen niveau, wat zij zelf belangrijk of nuttig vinden
Sociale verantwoordelijkheid: elkaar helpen, respect voor elkaar, samenwerken
Ecologische integratie: alles even belangrijk, leerlingen hebben plezier, iedereen hoort erbij in de
sociale context
3. Instructie en feedback
Inleiding
Instructie of taakpresentatie is meer dan de klassieke aankondiging en demonstratie
Het verschaffen van informatie via woord en/of beeld om een dieper leerproces in gang te zetten
Domein van multimedia-leren
Doel van instructie
Informatie overdragen met betrekking tot organisatie en management
Kennis overbrengen
Praktisch bruikbare kennis
Waarden, regels, normen, concepten
Leren nadenken over het bewegen tijdens het bewegen
Leren stimuleren
Informatieproces
Oriënteren
Goal-setting
Gerichte aanpak
De aandacht vragen en behouden
Tijdsmanagement
Ruimtemanagement
Klimaat
Het aanbieden van informatie: efficiëntie
Hoeveelheid
Tijdstip
Persoon
Kwaliteit
In functie van lesdoelen
Communicatiemiddelen
1) Verbaal: algemene richtlijnen
“Vandaag gaan we …”
Duidelijke en bondige doelen
Logische volgorde
Tegenover elkaar stellen van slechte en goede voorbeelden
Herhalen van moeilijk verstaanbare informatie
, Stemintonatie, non-verbale ondersteuning en timing
2) Verbaal + visueel: multimediaboodschap
Kijkwijzers
-> Wanneer?
Conditie: verschillende posten/ circuit
Spelsituatie: bepaalde techniek uitleggen
Testsituatie: stimuleren van cognitieve betrokkenheid
Niet tijdens een eerste les, opbouwen!
Voor veiligheid, zelfstandigheid
Communicatiemiddelen:
- Multimedia-effect
Lerenden leren beter van woorden en beelden dan van woorden alleen
Verbaal + visueel (tekst + afbeelding, tekening)
- Modaliteitsprincipe (± hetzelfde als multimedia-effect)
- Redundantieprincipe
Overbodige informatie weglaten
o adhv segmentatie: de taak opdelen in relevante deeleenheden (maw geen
zinnen)
- Contiguïteitsprincipe
Dingen die samenhangen met elkaar verbinden
o Ruimtelijke dichtheid: corresponderende tekst en beeld dicht bij
elkaar, op de afbeelding ipv eronder of ernaast
o Signalisatie: pijlen die link leggen tussen tekst en afbeelding
- Coherentieprincipe
Overbodig materiaal verwijderen
o Irrelevante woorden, beelden, achtergrond muziek of bellen,…
- Personalisatieprincipe
Instructie personaliseren (ik lift de kin,..)
- Differentiatieprincipe
Bewust onderscheid maken met verschillen tussen leerlingen in de klas
-> meer betrokkenheid, beter leren,…
- Interactiviteitsprincipe
vb op Ipad in plaats van blaadjes …
Feedback
= Het proces waarbij informatie wordt verschaft aan de lerende over een leeropdracht of beweging,
afkomstig van een externe of interne bron. Feedback houdt zowel kennis van resultaten als kennis van
uitvoering in. Feedback niet enkel met betrekking tot beweging, maar ook andere leerdoelen!
Interne bron
Leerling zelf
Dadelijk zichtbaar resultaat
Sensorische feedback
Externe bron
Info over kennis van prestatie of uitvoering
Leraar (tutor-feedback)
Medeleerlingen (peer-feedback)
Videobeelden
Kennis van resultaten: informatie over het resultaat van de beweging na het uitvoeren van een
bepaalde actie
Kennis van uitvoering: informatie over hoe de uitvoering van de beweging is verlopen