Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis 3TSO & 3KSO
- Vak
- Geschiedenis
- Instelling
- Geschiedenis
In deze samenvatting staat alle uitleg om te slagen voor het examen geschiedenis (examencommissie) 3TSO en 3KSO.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 74 pagina's
Voorbeeld 4 van de 74 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis 2021Enkele belangrijke datums en gebeurtenissen (Algemene kennis, wordt niet
expliciet gevraagd):
570: geboorte van de profeet Mohammed
800: kroning van keizer Karel (Karel de Grote)
1066: slag bij Hastings (verovering van Engeland door de Normandiërs)
1450: uitvinding van de boekdrukkunst (Gutenbergbijbel)
1492: ontdekking van Amerika (Columbus)
1519: begin regering keizer Karel V (tot 1558)
1585: val van Antwerpen
1643: begin regering Lodewijk XIV (tot 1715)
1750: begin eerste industriële revolutie
1776: Amerikaanse onafhankelijkheid
1789: Franse Revolutie
1804: begin regering keizer Napoleon (tot 1815)
1830: Belgische onafhankelijkheid 1865: afschaffing slavernij in de VS 6 augustus
1945: atoombom op Hiroshima
1989: val Berlijnse muur en instorting communisme 11 september
2001: aanslag op WTC-torens
1
, Het historisch referentiekader
De tijd
Historische periodes:
- Prehistorie: + 8000 v.C tot + 3500 v.C.
- Oude Nabije Oosten: ± 3500 v.C. tot 800 v.C.
- Klassieke Oudheid: 800 v.C. tot 476
- Middeleeuwen: 476 tot 1453
- Nieuwe tijd: 1453 tot 1789
- Nieuwste tijd: 1789 tot 1945
- Eigen tijd: 1945 tot nu
Het Westers verleden wordt ingedeeld in zeven historische periodes:
- Prehistorie ± 8000 v.C. Neolithische revolutie
- Oude Nabije Oosten ± 3500 v.C. uitvinding schrift
- Klassieke Oudheid ± 800 v.C. Stichting Rome
- Middeleeuwen 476 val van het West-Romeinse Rijk
- Nieuwe tijd 1453 val van het Oost-Romeinse Rijk (val van Constantinopel)
- Nieuwste tijd 1789 Franse Revolutie
- Eigen tijd 1945 einde Tweede Wereldoorlog
Verder wordt er gesproken van de 'lange 19de eeuw' en de 'korte 20ste' eeuw. Dit komt omdat men
bij de reconstructie van het verleden kan zien dat de belangrijkste kenmerken van een bepaalde
eeuw al vroeger aanwezig zijn en soms langer doorwerken.
• De 19de eeuw wordt gekenmerkt door de opkomst van het liberalisme en de opstanden van de
burgerij (revoluties) die een einde maakten aan de absolute macht van de koning. Die revolutionaire
tendens was echter al begonnen in 1776, met de onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde
Staten. De '19de eeuw' is dus eigenlijk toen al begonnen en is ook pas echt geëindigd met de Eerste
Wereldoorlog omdat die oorlog een einde maakte aan de revolutionaire liberale idealen.
• Als de 19de eeuw eindigt met de Eerste Wereldoorlog, kan de 20ste eeuw ook pas dan echt
beginnen. Bovendien wordt die eeuw heel sterk bepaald door het communisme. Dat stak duidelijk de
kop op in 1917, maar stortte in rond 1989. Omdat het communisme zo cruciaal is voor de 20ste eeuw
kunnen we dus zeggen dat hij maar geduurd heeft van 1917 tot 1989. In die zin is hij dus kort.
2
,Het Ancien Régime:
Het begrip ancien regime verwijst naar de periode voor 1789, toen Frankrijk (maar ook de meeste
andere landen van Europa) bestuurd werden door absolutistische vorsten.
Absolutistische vorsten zijn koningen, keizers of tsaren die opgevolgd worden door een van hun
kinderen (erfopvolging). De vorst regeert ofwel volledig alleen (despoot) of wordt (enigszins) in zijn
macht beperkt door een soort parlement (beperkt despotisme → dit was het geval in Engeland vanaf
1215 – Magna Charta). Een despoot verenigt de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. Het
volk heeft geen inspraak in het bestuur.
In de tweede helft van de 18de eeuw beleefde Frankrijk een ernstige crisisperiode. Het land was fel
verzwakt door oorlogen en had een gigantische schuldenberg. De tekortkomingen van het ancien
regime werden almaar duidelijker. Het despotisme werkte (min of meer) in een standenmaatschappij
met een machtige adel die burgerij en het gewone volk onderdrukte. De adel was conservatief en
verloor daardoor beetje bij beetje zijn macht en rijkdom. De burgerij daarentegen was rijk geworden
door de handel en stond economisch sterk. Toen de koning en de adel bij de burgerij moesten gaan
aankloppen voor geld, begon het tij te keren. De burgerij werd almaar belangrijker en kon niet
zomaar worden genegeerd. In Frankrijk besloot de burgerij uiteindelijk komaf te maken met de
vorsten en de adel. In 1789 brak de Franse Revolutie uit en werd Frankrijk een republiek.
Liberale ideeën deden hun intrede en hoewel de republiek vrij snel opnieuw verdween, bleven die
ideeën door Europa waaien. Overal nam het belang van de burgerij toe (ook al omdat die door de
industriële revoluties economisch almaar sterker werd) en groeide het verzet tegen het absolutisme.
De Franse Revolutie was niet het definitieve einde van het ancien regime, maar ze luidde het begin
van het einde in. Na de Franse Revolutie was er geen weg meer terug, ook al hielden de adel en de
vorsten nog een tijd krampachtig vast aan het absolutisme. De Eerste Wereldoorlog maakte definitief
een einde aan de alleenheerschappij van koningen en keizers. Overal kwamen democratische
systemen tot stand. De vorstelijke dynastieën verdwenen of werden onderworpen aan een grondwet
en een parlement.
Vergelijking tussen de Nieuwste tijd en de Eigen tijd:
De Nieuwste Tijd was een breuk met het Ancien Régime omdat:
- Begin van het proces globarisering, industrialisatie en modernisering
- Franse Revolutie = breekpunt
- Begin van democratisering
- Snelle vooruitgang in wetenschap en technologie
- Industriële revolutie
- Meer welvaart
- Ontstaan van natiesaten die concurreren op elk vlak
- Liberalisme = aanleiding
3
, De Nieuwste Tijd was geen breuk met het Ancien Régime omdat:
- Al die vooruitgang is het gevolg van processen die al bezig waren tijdens de renaissance en
getuigt eerder van continuïteit dan verandering
- Ook de ideeën van secularisatie en liberalisme hingen al langer in de lucht
De Eigen Tijd van een breuk met de Nieuwste Tijd omdat:
- Einde van het tijdperk der kolonisatie
- Einde WOII, begin koude oorlog
- Nauwere internationale samenwerkingen (VN, NATO)
- Bipolaire wereld (VS, Sovjet Unie)
- Welvaartstaat
- Secularisering
De Eigen Tijd was geen breuk met de Nieuwste Tijd omdat:
- Na veel ooglogse revoluties waren al gestart in de 19 e eeuw
- Problematiek met kolonisatie was er al
- Kerk en staat werd al gescheiden tijden de Franse Revolutie
- Er werk na WOI al gesproken over democratie, communisme, anti-communisme en Sovjet
Unie
- VS stand al jaren op de voorgrond
Het verband tussen oorzaak en gevolg:
Een gebeurtenis doet zich voor (bv. ik laat een bord vallen). Doordat die gebeurtenis zich voordoet,
doet een andere gebeurtenis zich voor (bv. het bord is gebroken).
De eerste gebeurtenis (laten vallen) is de oorzaak. De tweede gebeurtenis (breken) is een gevolg van
de eerste gebeurtenis.
We zeggen dat er tussen de twee gebeurtenissen een oorzakelijk of causaal verband is. Een causaal
verband kan je herformuleren met oor-woorden (hierdoor, daardoor, waardoor) of met gevolg-
constructies (als gevolg van, ten gevolgen van, bijgevolg).
Het gevolg op korte, middellange en lange termijn:
Een gebeurtenis kan gevolgen hebben op korte, middellange en lange termijn
Gebeurtenis: opkomst van Napoleon
Gevolg op korte termijn: grote delen van Europa komen onder Frans gezag
Gevolg op middellange termijn: ontstaan van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
Gevolg op lange termijn: ontstaan van België
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmavladic. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen