Samenvatting
samenvatting psychologie gedrag in evolutie en ontwikkeling
volledige samenvatting van psychologie van André Vyt. Van het boekje gedrag in evolutie en ontwikkeling.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Gedrag in evolutie en ontwikkelingOver eenvoud en complexiteit
- Veel van ons gedrag is best te begrijpen van de oorspronkelijke leefomstandigheden van de homo sapiens
- Ontogenese= individuele ontwikkeling
- Fylogenese = soortelijke ontwikkeling
- in psychologie: ethologisch-evolutionair denkkader
- creationisme: mens is geen product van een evolutie doorheen een fylogenese, maar product van God.
- Veel van ons gedrag wordt in sterke mate door menselijke overerving bepaald
- Biologische determinantie van ons gedrag ≠ star geheel, maar dynamisch gegeven binnen ind. Levensloop
- Theorie van
infantiele
seksualiteit
met vroege
psycho-
seksuele
ontwikkelingsstadia (Freud) = niet te onderschatten!
- Semantisch geheugen: via taal wereld beter begrijpbaar voor
herrineringen vast te leggen
- Procedureel geheugen: vaardigheden en handelingen
aanleren en sturen
- Episodisch geheugen: gebeurtenissen makkelijker
overschouwen
- Esotherische theoriën= kennis niet voor iedereen
- Seksualiteit = belangrijk voor mens -> behoefte niet voldaan? -> uitweg op andere manier of in vorm van
mentale spanningen
- Vooruitgang neuronale wetenschappen -> centrale focus hersenen -> maar bevindingen van hersenen
geven niet altijd een verklaring voor gedrag!
- Nativisme: ‘alles ligt vast door genetische factoren en rijping’
- Empirisme: rol van omgevingsstimulie op ontwikkeling is groot
Eenvoudige en complexe modellen
- Dynamic systmes visie en transactioneel ontwikkelingsmodel
- de complexiteit van het menselijk gedrag hebben we de neiging om dit gedrag teveel te vereenvoudigen
- Ook gedragsmodellen zélf worden vaak te vereenvoudigd voorgesteld
Effecten
- Lineaire effecten: een drempelwaarde moet overschrijden worden (vb. buffer bij kind)
- Synergetische of katalyserende interactie-effecten: invloed heeft pas effect als tgl ook een andere invloed
aanwezig is
- Indericte causaliteit: de indruk hebben dat een gedrag door een spec. Invloed wordt veroorzaakt , maar eig
via andere factor
- Multifactoriële methode: effect is afh van andere factoren
Kind en levensloop in de kijker
Aandacht voor ontwikkeling
- ° instituten voor kindergezondheidszorg en kinderwelzijn (vb. Kind & Gezin) (20 ste eeuw)
- Kindersterfte moest vermeden worden, scholing gestimuleerd, afbouw kinderarbeid, invoering leerplicht,…
- Behaviorisme: leer van de veranderbaarheid en maakbaarheid van menselijk gedrag
- Bloei van neurocognitieve en neurofysiologische stromingen
- Initiatieven gericht op taalontwikkeling, verstandelijke en emotionele ontwikkeling
,- Aandacht voor prenatale gedragsontwikkeling
- Aandacht ook voor adolescentie
- Psychogerontologie (geestelijk verouderingsproces)
De bril van ontwikkelingspsychologen
- Jean piget
Beschrijving te geven van de onderliggende structuur in verstandelijke vermogens van kinderen
Controversiele theorie
Retrospectief (obv volwassen denkstructuren afleiden welke denkpatronen kinderen nog niet
bezitten)
- Connectivisme: alles hangt samen met elkaar
- Holisme: toevallige samenhangen en gelijknissen
- Associationisme : gedragsaspecten kunnen we ook geïsoleerd bekeijken
- Organismisch wereldbeeld:
Geloven sterk in groei van systemen en voorgeprogrameerd gedrag
- Mechanistische visie:
Analogie motor (onderdelen blijven hetzelfde, motor draait als er brandstof is)
- Freud :
Dynamisch persoons- en ontwikkelingsmodel
In tijd van thermodynamica in fysica centraal stond
- Wohlwill :
Interactie tussen individu en omgeving
Metaforisch (ziekenbedmodel, zwemwedstrijmodel,tennismatchmodel)
Bepaald door onderliggende wereld- en cultuurbeelden , wetenschappelijke modellen, gezichtspunt in die
tijd.
Retrospectief = vanaf eindpunt terugkijkend op beginpunt
Prospectief
Transactionele visie= vanuit start- en eindpunten op een dynamische manier naar ontwikkeling wordt
gekeken
Etologisch-evolutionaire visie: gedragsontwikkeling mens breed bekijken
Gedragsontwikkeling onder de loep
Onderzoekmethoden
- Gevalsbeschrijvingen (n= 1 studie): vooral in klinisch domein (bij Freud vb)
Nadeel: conclusie= moeilijk te veralgemenen
Nu: bij onderzoek kids zo hoog mogelijk en representatief
- Transversaal/ cross-sectioneel onderzoek: groepen kinderen van ≠ leeftijden tegelijk bestuderen
Op iedere leeftijd een doorsnede van de gem. ontwikkeling op dat moment
- Longitudinaal: eenzelfde groep kinderen over langere periode opvolgen op ≠ leeftijden
Vaak lastiger, duurt langer
Proefpersonen kunnen uitvallen
Mogelijk cumulatief testeffect
- Time-lag methode: ≠ cohorten (groepen kids volgens geboortejaar)
Tests afnemen in vb 2015,2020,2025
Controle houden op invloeden van maatschappelijk-historische aard
Mogelijk dat intelligentieverschillen niet te
wijten zijn aan rijping of aanleg -> kan met
deze metingen (op latere momenten dus)
gecontroleerd worden
meten en verklaren van gedragsontwikkeling
- Welke methode van gedragsmeting?
Kinderen bevragen
Observeren in natuurlijke omst.
Observeren in gestructureerde omst.
(gestandaardiseerde observatie)
, Onderzoeker = medespeler in interactie kind (participerende observatie)
- Screening
- Observatie: belangrijk wanneer ontwikkelingss- of intelligentietests worden afgenomen : bel. Info over de
wijze waarop kind functioneert + laat leiden door instructies, beïnvloeden door omgeving
- Dynamische diagnostiek: kijken hoe kind gebruik maakt van hulp
- Narratieve diagnostiek: onderling verband brengen gedrag
- Ontwikkelingsprocessen: (1) accuraat opschrijven en meten en (2) ontwikkelingen verklaren
(2): verwijzen naar oorzaken buitenaf:
Distale gebeurtenissen (veraf in tijd)
Proximale gebeurtneissen (recent)
1 oorzaak, of ≠ oorzaken die samenhangen
- Goede beschrijvingen en verklaringen? -> op gepaste momenten ingrijpen (indien nodig voor extra stimuli)
- Veel gedragsontwikkeling in 1ste jaren = biologisch gekanaliseerd
= van tijdelijke aard
Toch aangewezen om meting te doen
Voorspellen van ontwikkeling
- Beschrijvingen en verklaringen -> systematische voorspellingen ontwikkeling (vb. volwassen lengt kind
voorspellen)
- Veel aandacht naar: voorspellen eigenschappen en capaciteiten
Eigenschappen = gebonden aan bep. situaties + VERANDERLIJK over leeftijd
Objectieve interpretatie gedrag
- Vaak gehinderd door culturele bril
- Westerse wereld: prikkelbaarheid, impulsiviteit,… belangrijke rol
Want regularisatie en ‘gemakkelijkheid’ vh kind = ENORM op prijs gesteld
- Zeer omzichtig omspringen met interpretaties met gedrag = gepast/ ongepast -> niet te vlug conclusies
maken uit gedrag pasgeborene (huilerige baby ≠ sociaal lastig kind)
Voorspelbaarheid van intelligentie
- geen meting kan intelligentie op kindertijd voor
volwassen leeftijd bepalen !
- wel invloedfactoren uit milieu
- Op 6 jaar (school): goede predictie, op 18 jaar nog
beter
- Predictiekloof= overeenkomst tussen
ontwikkelingsindex (op 2 jaar) en
intelligentiequotiënt op 18 jaar
Komt doordat test sterkt doorweegt op MOTORISCHE ontwikkeling (intelligent ≠ motorisch hoge score)
Gedragsontwikkeling: beter voorspeld naarmate predictoren en invloedfactoren in kaart zijn gebracht
(vanaf einde 2de levensjaar) -> voorspellingen makkelijker
Trechtermodel
- vroege kindertijd: alle kids ontwikkelen op zelfde tempo (= kanalisatie )
- Even van koers afwijken : snel terug in rivier door grote ontwikkelingsplasticiteit
- Einde 2de levensjaar: ind. Kenmerken
Aandachtoriëntatie
- Patronen van habituatie (aandachtgewenning)aan prikkels die
meerdere malen na elkaar gegeven worden
- Baby’s die laag scoren (lange duur nodig) -> grotere kans op verstandelijke beperking later
Apgar-index
- Onmiddellijk na geboorte
- 5 aspecten gemeten met totale score op 10
- Kleur van huid, hartslagfrequentie,
gezichtsuitdrukking, houding en ademhaling
- Lage score: wijst op perinataal zuurstoftekort gehad ->
verhoogde kans op neurologisch afwijkingen tot 15%
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noaclaeys. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen