Samenvatting van het vak fysiologisch postpartum. Hierin zijn de 3 onderdelen samengevat. Borstvoeding door Tinne Geeraers, medische aspecten door Gyn dr Eulaers en het verloskundige deel gegeven door Katrien van Ginneken
1 Anatomie en fysiologie van de borst
1.1 Structuur v borst
- Alveoli of kliertros
Synthese v melk uit bloed
Omgeven door spiercellen
Melk w opgeslagen in alveoli
- Mellkkanaaltjes
- Areola/ tepelhof
Donker gepigmenteeerd deel rond tepel
Met kliertjes v Montgomery (houden huid soepel door vetafscheiding en anti bacterie
door pH waarde
Bevat veel zenuwen (maakt borst gevoelig voor aanraking
- Tepel met melkopeningen
- Kliertjes v Montgomery
- Myo-epitheliale cellen / spiercellen
- Lobus/ klierkwab
- Bloed
- Vet en ondersteunend bindweefsel
- Lymfeweefsel
- Zenuwen
Structuur van de borst
- Elke borst bestaat uit 15-25 lobi (grote klierkwabben)
- Lobus (geheel v alveoli die via meerdere ductuli verbonden zijn met 1 ductus (stam)
- Elke lobus bestaat uti 20-40 Lobuli (kleiner melkkanaal met bijhorende alveoli)
- Elke lobulus bestaat uit 10-100 alveoli (blaadjes)
- Ducti (grote melkkanalen) en ductuli (kleine melkkanalen)
Toeschietreflex (melk in ductuli en verder in ducti gestuwd
Melkkanalen volgenen variabele weg
Einde melkkanalen =
GEEN sinussen of
voorraad (wordt
opgeslagen in alveoli)
1
,2 Anatomie van de borst
2.1 Mammogenesis
Drie fasen in ontwikkeling v borst
- Embryonaal
20 dagen oude embryo
Vorming v melklijnen
Vorming v tepel en tepelhof tss 12-16 weken
- Tijdens puberteit en preconceptie
Borst ontw verder oiv oestrogeen en progesteron
Veranderingen bij elke menstruele cyclus
16j groei voltooid
- Tijdens zwangerschap en lactatie
Toename in melkkliereefsel
veel variatie hierin
Hoge concentraties prolactine en human placental lactogen
borst w melkproductie klier
Huid v tepel en areola w donkerder
Kliertjes v montgomery worden zichtbaar
Veranderingen bij lactase
2.2 Soorten borsten
- Asymmetrie komt vaak voor
- Polymastie extra aanwezigheid borstweefsel onder oksel (1-2%)
- Polythelie bijkomende tepel (2-6%)
- Hyperplasie overontwikkelde borsten (fysiek en psychologische moeilijkheden
- Hypoplasie onderontwikkeling v borst
- Verschillen in tepels
Verschil in grootte v tepel
Vlakke tepels (10-35%)
Ingetrokken tepel(s) (3%)
2
,3 Fysiologie v borstvoeding
3.1 Belangrijkste lacatiehormonen
- Oestrogeen
Stimulatie groei en werking melkgangenstelsel tijdens zwangerschap
Daalt bij bevalling en 1ste maanden postpartum laag
- progesteron
Blijft hele zwangerschap hoog
Inhibeert vrijkomen melk (al aangemaakt tijdens zs)
Sterke daling na bevalling
Daling progesteron + hoog prolactine = start lactogenese
- Prolactine
Essentieel voor melkproductie
Stimulatie ontwikkeling alveoli en melkkanalen tijdens zs
Daling oestrogeen + progesteron = overvloedig vrijgeven prolactine
Vrijgeven prolactine gestimuleerd door zuigen
alveoli maken melk aan
- Oxytocine
Essentieel v onderhouden lactatie
Zorgt voor melk-ejectie reflex (tsr)
Zorgt voor contracties uterus (krimpt sneller, tegenwerking bloeden)
3.2 Lactogenese
= overgang zwangerschap lactatie
Doorloopt versch fases
- Lactogensese I
Mogelijkheid om melk af te scheiden vanaf 15-20 weken tot dag 2 postpartum
colostrum
Prolactine stimuleert functionele ontwikkeling en melkproductie
- Lactogenese II
Fase v overvloedige melkproductie lopend v dag 2-3 tot dag 8 postpartum
Start 30-40u na geboorte en loskomen placenta
door hoog prolactinegehalte
door daling progesteron
Voelbaar voor moeder 50-73u na geboorte (stuwing)
Samenstelling melk verandert
natrium en chloor gehalte daalt
Lactosegehalte stijgt
Concentratie immuunstoffen daalt licht
Dag 4 samenstelling vergelijkbaar met rijpe moedermelk
Moeders ervaren in deze fase:
o Opkomen melk
o Opzetten vorsten
o Lekken
o Verandering in uitzicht melk
o Verandering aanwijzingen die baby geeft
o Volle borsten of tintelingen
o Verandering in metabolisme en toevoer
o Soms lichte koorts
3
, - Lactogenese III of galactopoiesis
= onderhouden v melkproductie
Zolang er melk w afgenomen gaat productie verder
Endocrien = oiv hormonen
o Prolactine en oxytocine
o Tijdens lactogenese I en II
Autocrien = oiv vraag en aanbod
o Melkproductie afh v volheid vorst (hoe leger hoe sneller terug aanmaak)
o Feedback inhibitor of lactation (wei eiwig, volle borst = hoge concentratie FIL)
melksynthese vertraagt
o Tijdens lactogenese III
3.3 Melk ejectie reflex
= toeschietreflex
- Telt melk beschikbaar voor baby
- Zuigen = zenuwimpuls naar hypothalamus
- Hypofyse-achterkwab geeft oxytocine af
- Spiercellen rond alveoli trekken samen
- Melk uit alveoli w naar melkkanalen en tepel gestuwd
Zuigpatroon baby verandert
- Slikken duidelijk hoorbaar
- Zuigen, slikken en ademen wisselen elkaar af
Meerdere keren vinnen een voeding mogelijk
Mogelijke ervaringen bij de moeder
- Moment v schepre pijn in borst
- Gevoel v volle of gespannen borsten
- Tintelend gevoel in borst
- Samentrekken baarmoeder
Cave psychologische aspecten
Oxytocine kan vrijkomen bij
- Horen v baby
- Denken aan baby
- Gedachte aan voeden
- Naderen voedingsmoment
Remming brijkomen oxytocine
- Pijn
- Schaamte
- Angst
als vroedvrouw dus bedangrijk om psychologische aspecten niet te vergeten
3.4 Borstcapaciteit en frequentie v voeding
Capaciteit
- Is maximale hoeveelheid melk dat kan w opgeslagen
- Gerelateerd aan hoeveelheid funcioneel melkklierweefsel
- Niet gerelateerd met borstgrote
- Varieerd sterk (tss 80-600ml)
- Niet bepalend v dagelijkse hoeveelheid melk aanmaak (weinig= sneller terug melk,
veel=trager terug melk)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lores. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
