INTERPRETEREN,
ONDERZOEKEN EN
THEORIE VORMEN, DEEL 2
Eline Bunnik
AJ 2020-2021
,Eline Bunnik 2020-2021
Alle praktische informatie, alsook een gedetailleerde kalender terug te vinden in de studiewijzer op
Toledo
1. De drie centrale kwesties in deze cursus
We gaan dus theoretisch nadenken over onze eigen discipline. Een soort van reflectie.
Wat maakt pedagogische wetenschappen tot wetenschap?
o Bemerk dat er een belangrijk verschil bestaat tussen pedagogie en pedagogiek (cf.
professionele opleiding orthopedagogie vs. academische opleiding pedagogische
wetenschappen)
o Er is een verschil tussen een wetenschappelijke uitspraak over opvoeden dan op cafe
iets bespreken over opvoeding
Wat wij zeggen is dus wetenschappelijk!
o Bemerk: elke universitair geschoolde pedagoog wordt tevens geacht een
onderzoek(st)er te zijn.
Wat is eigen aan pedagogische wetenschappen?
Opmerking: pedagogiek als een autonome wetenschappelijke discipline bestaat niet overal
(bv. in de Anglo-Amerikaanse context bestaan enkel education studies: het fenomeen
‘education’ wordt dan benaderd vanuit andere disciplines)
o Wij zien pedagogiek als een EIGEN discipline met eigen methodes, wetenschappen
o Staat dus zelfstandig naast sociologie en dergelijke, behalve bij de Amerikanen
Wat is een geschikt paradigma om pedagogische wetenschappen te beoefenen?
Kernvraag: Impliceert pedagogisch onderzoek noodzakelijkwijze interpretatie?
Pedagogie heeft dus een eigen, unieke manier om aan onderzoek te doen – hier gaan we
naar kijken binnen deze context!
Duitse context ≈ onze eigen context
We zien hier dat we weinig verschil zien met onze eigen opleiding.
Anglo-
Amerikaanse context versus onze eigen context
Hier zien we WEL een heel groot verschil! Pedagogiek wordt hier niet echt op
een wetenschappelijke manier gezien.
Als je hier zegt dat je ‘pedagogy’ studeert, zeg je eigenlijk onderwijskunde dus
het wordt hier benoemd als education sciences en deze wordt dus ook NIET
gezien als een autonome discipline.
1
,Eline Bunnik 2020-2021
1.1. Inleiding: Het primaat van betekenis en interpretatie?
DUS: ja er is een primaat van interpretatie: je kan alleen maar aan pedagogisch onderzoek doen door
te interpreteren, MAAR in deel 2 en 3 gaan we ook voorbij deze visie.
Wat maakt iets tot een wetenschap?
De wetenschappelijkheid van een discipline wordt gewaarborgd door het gebruik van een
geschikte methode (systematische onderzoeksaanpak), of sterker door het paradigma dat
wordt gehanteerd (d.w.z. de ten grondslag liggende visie op wat wetenschap fundamenteel
is)
o Traditioneel maakt men dan een tweedeling tussen volgende paradigma’s
Kwalitatief Kwantitatief
- we kijken naar de menswetenschappen - het gaat over het exacte, causale
verbinden
Interpreteren = op zoek naar hoe de Meten = op zoek naar de distributie
werkelijkheid wordt ervaren en van variabelen en de verbanden tussen
betekenis krijgt variabelen met het oog op het
formuleren van wetmatigheden
Verstaan Verklaren
Voorbeeld: geschiedenis = kwalititatief en interpretatief want het gaat om het
verstaan waarom een unieke gebeurtenis zich heeft voorgedaan.
o Voor sommige disciplines is de ‘keuze’ aan welke kant men staat zonneklaar (bv.
geneeskunde vs. geschiedenis), in andere gevallen is het gebruikelijk dat beide
worden erkend (bv. sociologie). Voor de pedagogische wetenschappen is dit echter
niet zonder meer duidelijk.
Sociologie: ze kunnen kwantitatief, maar ook kwalitatief erover spreken
Pedagogische wetenschappen: kwantitatief door bv een
onderwijseffectiviteitsonderzoek te doen, kwalitatief door bv een
belevingsonderzoek te doen bij vluchtelingen (beiden integereren is een
mixed method)
Volgens een opnieuw traditionele visie moeten de pedagogische wetenschappen (minstens
ten dele) kwalitatief en interpretatief zijn, en is zij dat in haar oorsprong altijd geweest (i.h.b.
volgens Smeyers & Smith, die zich baseren op het boek The Idea of a Social Science van Peter
Winch)
o OPMERKING: klopt historisch niet, want er waren dingens zoals pedologie,
experimentele pedagogiek: populair aan het begin van de 20ste eeuw
Hier werd er echt geexperimenteerd met kleine kleuters DUS het is niet altijd
puur interpretatief geweest
o Smeyers is vorige docent van dit vak, deze prof gaat dus in deel 2 en 3 een stapje
verder en wilt dit overschrijden
De vraag is echter of deze visie niet achterhaald is en of ze wel wenselijk is. Vandaar dat we
in deze cursus ook aandacht besteden aan de socio-materiële wende (een benadering die
gaat voorbij het primaat van de betekenisgeving: Bruno Latour)
o Dit is dus deel 2 en 3, voorbij de traditionele visie op dit vak!
o Socio- material turn = een benadering die noch kwalitatief, noch kwantitatief kan
genoemd worden. Het gaat voorbij het primaat van de betekenisgeving en ervaring.
2
, Eline Bunnik 2020-2021
Opmerking over de notie ‘paradigma’ adhv Thomas Kuhn: The Structure of Scientific Revolutions
(1962).
Paradigma = geheel van (soms onuitgesproken dus onbewust) opvattingen over wat
wetenschap is: regels, procedures en assumpties die het mogelijk maken om aan
wetenschappelijk onderzoek te doen en over dit onderzoek zinvol te communiceren
Paradigma’s wisselen elkaar af zonder dwingende intern-wetenschappelijke reden
o Hij gebruikte dit begrip om aan te tonen wat er nu is gebeurd bij de overgang van ME
naar Moderne Tijd (van Galileo van een geocentrisme naar een heliocentrisme)
DUS een afwisseling van een ME paradigma naar een Modern paradigma
Paradigma’s zijn incommensurabel (= onderling onmeetbaar dus onvergelijkbaar met elkaar)
Er bestaat volgens Kuhn daarom niet zoiets als wetenschappelijke vooruitgang, hij ziet het
eerder als een afwisseling van het ene paradigma naar het andere
o DUS het modernere wereldbeeld is niet MEER waard dan het middeleeuwse, je kan
ze niet vergelijken met elkaar
Inhoud en opbouw van de cursus
Keuze voor werkwoorden i.p.v. substantieven: wetenschapsbeoefening behelst een geheel
van concrete activiteiten die een bepaalde houding van de onderzoeker vereisen (een ‘craft’
in termen van Richard Sennetts boek over The craftsman)
o Wetenschap wordt in dit vak gezien als iets dat we doen, dus beoefenen
DEEL I: De traditionele visie: het interpretatieve paradigma binnen de pedagogische
wetenschappen (PW)
o Achtergronden: medicalisering van de PW; ‘bifurcation of nature’
o De argumenten: Peter Winch en de noodzaak van interpretatie binnen de PW
o Toepassingen (o.m. kritiek op neuro-educatief onderzoek)
DEEL II: Voorbij de traditionele visie (en voorbij de ‘bifurcation’): wat betekent het PW te
beoefenen zonder te vertrekken van het primaat van de interpretatie (Bruno Latour:
relationele benadering; socimateriële benadering; actor-netwerk theorie)
o + Film en artistieke interventies als pedagogisch onderzoeksinstrument (Cf.
Practicum)
o + andere, meer positieve kijk op neurowetenschap (Malabou)
DEEL III: Onderzoeken en theorievormen
o Hoe gepast te reageren op het failliet van universaliteits- en
objectiviteitsaanspraken?
o Het ethos van de onderzoeker
o De betekenis van schrijven en denken
DUS: deze cursus: gaat niet enkel om interpreteren, ook om onderzoeken en theorie vormen.
Pedagogisch onderzoek is iets dat mensen doen. Daarom is het van belang vanuit welke houding tov
de werkelijkheid men van opvoeden en onderwijzen vertrekt.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinebunnik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.
