Deze samenvatting bevat uitgebreide notities van het vak History of Education. Het omvat alle lessen van NA Pasen; dus de lessen gegeven door Prof. Verstraete. Ik heb de powerpoints aangevuld met een heel uitgebreide uitleg. Ten slotte heb ik het geheel document vertaald in correct Nederlands.
LES 8: RETRACING THE EMERGENCE OF SPECIAL EDUCATION AROUND 1800
Geschiedenis van het bijzonder onderwijs
• Hoewel we één verleden hebben, is er niet één definitieve geschiedenis te vinden.
o Geschiedenis is dynamisch (veranderlijk)
• We vinden geen geschiedenis, we construeren geschiedenis
o Geschiedenis is iets dat wordt geschreven en dat voortdurend wordt herschreven door echte
personen; door auteurs die een bepaalde geschiedenis, ras en verschillende bronnen hebben.
• Meerdere tegenstrijdige standpunten en interpretaties over het verleden.
o Het verleden op zich zal nooit veranderen. → De uiteindelijke geschiedenis zal anders zijn (na
het bespreken, beargumenteren,...).
• De geschiedenis van het bijzonder onderwijs is op verschillende manieren ingekaderd, wat leidt tot
verschillende verhalen.
o Wat bekritiseerd kan worden.
Openingsvragen
• Wie van jullie heeft een persoon met een handicap onder zijn of haar vrienden?
o Deze vraag zal waarschijnlijk op een negatieve wijze worden beantwoord.
o 10 -15 % van de bevolking heeft een vriend met een handicap. → Maar de meeste mensen
antwoorden "nee". → Het heeft te maken met het feit dat personen met een handicap,
ondanks alle inclusies, discoursen en praktijken, nog steeds worden uitgesloten van de
reguliere samenleving. Ze ervaren nog steeds moeite om deel te nemen aan de maatschappij.
→ Inclusie1!!
▪ Niet alle restaurants zijn rolstoeltoegankelijk.
o Er is nog steeds discriminatie!
o Een persoon wordt niet geboren als een persoon met een handicap, maar wordt een persoon
met een handicap als gevolg van de verschillende normen van de samenleving. Het missen
van een arm is iets dat tot de natuur behoort. Het is iets dat op een zeer objectieve manier
kan worden bekeken. → Het missen van een arm zelf is geen handicap, het is wel een
handicap voor de samenleving aangezien de persoon belemmeringen ervaart door een
onaangepaste omgeving. → Een handicap is een sociaal gegeven. Je wordt pas gehandicapt
door de manier waarop je omgeving naar je kijkt, of door de manier waarop je jezelf voelt in
heel die situatie, doordat je (als gevolg van de beperking) niet meer in dezelfde mate kunt
deelnemen aan het maatschappelijk leven.
▪ Voorbeeld: een samenleving dat zo georganiseerd wordt dat personen met een
rolstoel geen problemen ondervinden, maar wel de personen die hun benen
gebruiken. Zij ervaren problemen. → We moet rekening houden met de omgeving.
• Is er volgens u een verschil tussen ‘beperking’ (disability) en 'handicap' (impairment)?
o Ja → ‘Beperkingen' worden door een persoon ondervonden bij het uitvoeren van activiteiten.
‘Handicap' heeft betrekking op de sociale nadelen (omtrent participatie) die een persoon
ondervindt als gevolg van gezondheidsproblemen.
Structuur van het argument:
1
Inclusie is het recht op een volwaardige deelname aan de samenleving op gelijke voet met andere burgers,
een onafhankelijk leven met gelijke keuzemogelijkheden en met respect voor individuele keuzes. → Je kan
meedoen, je hoort erbij en de drempels zijn weggewerkt. → Mensen met handicap leven tussen en met
mensen zonder handicap, in de gewone samenleving. De structuren zijn zo opgezet of hervormd dat een
diversiteit van mensen op een gelijkwaardige manier kan deelnemen. Elke persoon mag zijn zoals hij of zij is en
hoeft de norm niet te halen om op een volwaardige manier mee te doen. Drempels worden weggewerkt via
redelijke aanpassingen en ondersteuning op maat (→ dus de omgeving past zich aan, niet de persoon).
1
, • Bekritiseren van dominante humanitaire en historische materialistische acties (accounts) betreffende
de opkomst (emergence) van educatieve initiatieven voor personen met een handicap.
• Problematisering voorstellen als een alternatief theoretisch kader (framework) om de opkomst van
speciaal onderwijs (special education) te begrijpen.
• De problematiseringsbenadering (problematization approach) toepassen op de rol van emoties bij de
opkomst van het speciaal onderwijs: focus op eenzaamheid / afzondering (solitude) en geluk.
Inleidende opmerkingen:
• De focus ligt op de geschiedenis van het westerse bijzonder onderwijs
o Focus op de westerse evolutie!
o Niet elk land volgt hetzelfde pad in zijn geschiedenis van het onderwijs
• Belang van lokale en geografische inbedding!
• Intra-Europese verschillen en mondiale verschillen:
o Bijvoorbeeld 'emancipatie' in een Europese of Nigeriaanse context
▪ Emancipatie is de beweging van personen met een handicap sinds de jaren 60 en 70.
▪ Europese context: emancipatie verwijst naar een beweging waarbij personen met
een handicap zichzelf emanciperen. Dat ze meester worden over hun eigen leven,
dat ze niet langer objecten van de geneeskunde zijn. Het voor zichzelf opkomen.
▪ Nigeriaanse context: het woord emancipatie wordt op een heel andere manier
gebruikt. Emancipatie van personen met een handicap wordt gebruikt bij politieke
klachten.
o Eén verschil is genoeg – Koloniale perspectieven op personen met een beperking en handicap
▪ De geschiedenis van het bijzonder onderwijs ontstond rond 1800. → Er werden
geen speciale initiatieven genomen voor mensen met een handicap. Er werd wel
voor deze mensen gezorgd. → Er was geen institutionalisering2 omdat één verschil
eigenlijk genoeg was tussen de zwarten en de blanken.
Humanitaire en historische materialistische acties
• De opkomst van het bijzonder onderwijs
Vader van de "doofstomme"
• De scholen voor bijzonder onderwijs ontstonden vanwege de initiatieven van bepaalde personen.
• Eind 19de eeuw: een Franse priester (Abbé de l'Epée) liep rond in zijn parochie in Parijs. Hij werd
geconfronteerd met een storm. Om zichzelf te beschermen ging hij een klein huis binnen. In dat huis
ontdekte hij 2 meisjes die via gebarentaal met elkaar communiceerden. In die tijd werd aangenomen
dat dove mensen niet konden worden opgeleid of niet konden communiceren met horende personen.
Maar deze meisjes toonden het tegendeel aan; ze konden communiceren met elkaar. → Dit verlichtte
de priester. Hij besloot om een school op te richten waar doven
zouden worden opgeleid door middel van Franse gebarentaal. Deze
Franse gebarentaal was geen moedertaal van het Franse volk op het
land. De Franse gebarentaal werd gevormd op basis van de Franse
grammatica, dus het volgde dezelfde regels als de Franse taal.
o Maar gebarentaal is nu compleet anders!
o “De groene auto rijdt in de zwarte straat.” (9 woorden, maar in gebarentaal bevat deze zin 3
woorden.)
• Abbé de l'Epée is de vader van het Franse westerse bijzonder onderwijs voor doven. Hij vond het uit!
Vader van de "blinde"
2
De term institutionalisering wordt veel gebruikt in sociale theorieën om te verwijzen naar het proces iets te
plaatsen binnen een organisatie, sociaal systeem, of de samenleving als geheel.
2
, • Valentin Haüy
• Tegen het einde van de 18de eeuw liep Valentin rond in de stad Parijs. Daar werd hij geconfronteerd
met een ‘humoristische’ scène. Er was een kermis gaande en een van de lokale café-eigenaren vond
het een goed idee om een deel van de blinde personen van het instituut in te huren. De café-eigenaar
maakte gebruik van het feit dat de meeste van deze blinden muziek speelden. De blinden kregen
materiaal voor hun muziekinstrumenten die omgekeerd waren opgezet. Ze kregen ook brillen die geen
glazen bevatten. Het idee dat de café-eigenaar had was dat de humoristische scène veel bezoekers
naar zijn café zou lokken. → Maar dit had een compleet ander gevolg: Valentin Haüy lette op het
specifieke gedrag van de blinden. Hij merkte dat ze heel erg hun tast gebruikten. De blinden waren in
staat om de waarde van een munt te voelen door middel van hun tast.
• Deze gebeurtenis was de trigger die Haüy deed denken aan de mogelijkheid voor blinden om in reliëf
te schrijven of te lezen (~ braillealfabet). De eerste schrijfstijl voor blinden, werd uitgevonden door
Valentin Haüy, nl. het gebruik van reliëfschriften (the practice of embossed writings). Hij vond een
manier uit waarbij de letters door de blinden konden worden gevoeld en tegelijkertijd door de leraar
van de blinden kon worden gezien.
• Het onderwijzen van blinde mensen: voor Valentin, maar ook voor vele andere personen die leefden
in die tijd, konden blinden en doven als geen burgers beschouwt worden. Omdat toen werd
aangenomen dat doven en blinden niet konden worden opgeleid Om een goede burger te zijn, moet je
worden opgeleid. Dus ze moesten transformeren.
• Na het zien van een groep blinde mannen die wreed werden tentoongesteld in belachelijke kleding in
een parijse sideshow, besloot Haüy het leven van blinde mensen draaglijker te maken en hen te
helpen een gevoel van nut te krijgen. Hij huurde een blinde bedelaarsjongen in om zich aan zijn
instructies te onderwerpen.
• In 1784 richtte hij de ‘National Institution for Blind Youth’ op in Parijs. Daarna werd deze school voor
blinde kinderen door de staat gesteund. Waar Louis Braille, uitvinder van het meest gebruikte alfabet
voor blinden, een student en later een leraar was. In 1785 kreeg de school een nieuwe naam: ‘The
Royal Institution for Blind Youth’.
Een humanitaire actie
• Het is een lineaire gebeurtenis van die tijd
• Alles ‘voor’ het bijzonder onderwijs was een goedezaak. → Het is de uitvinding van het bijzonder
onderwijs dat vooruitgang in de samenleving bracht.
• Er is een veronderstelling van vooruitgang – het verleden is verouderd!
• De evolutie wordt niet in twijfel getrokken!
• Geschiedenis wordt veroorzaakt door menselijke activiteit. Het is de vader van de doven en van de
blinden die verantwoordelijk is voor het ontstaan van het bijzonder onderwijs
• Een historisch metafoor = een ontwikkeling: het enige dat gedaan hoeft te worden is dat de
geschiedenis zich moet ontwikkelen.
Historische materiële interpretatie
• De historische materiële interpretatie maakt gebruik van patristische kaders. Degenen die schrijven
vanuit een historische materiële interpretatie geloven dat de geschiedenis kan worden gekenmerkt
door een soort interne strijd tussen de rijken en de armen (de bourgeoisie en de arbeiders). → Denk
aan de theorie van Karl Marx.
• De geschiedenis is verdeeld in twee periodes:
o Voor en na de industrialisatie
▪ Voor de industrialisatie: in die specifieke tijd worden personen met een handicap
niet gediscrimineerd. Ze worden niet gescheiden in afgelegen instellingen, maar ze
maken deel uit van de samenleving. Ze zijn geïntegreerd omdat de samenleving niet
geïndustrialiseerd of georganiseerd is. De samenleving volgt de regels van het
kapitalisme niet.
3
, ▪ Na de industrialisatie: personen met een handicap werden een probleem.
Voornamelijk personen die niet konden zien of horen. Om dat probleem op te lossen
begonnen mensen na te denken over bijzonder onderwijs; speciale scholen om die
specifieke problemen om te zetten in nuttig arbeid. Personen met een handicap
werden een probleem door het kapitaliseren van de samenleving. Om deze
problemen op te lossen gingen ze speciale scholen oprichtten om van hen nuttige
burgers te maken.
o De tijd voor de industrialisatie wordt geïdealiseerd!
• Focus op economische structuren: de botsing tussen de proletariërs en de bourgeoisie
• Het kapitalisme is de drijvende kracht achter het proces dat mensen met een handicap veranderden in
problematische individuen!
• Je bent niet geboren met een handicap. Het is de maatschappij die het creëert. → Cf. belangrijk
onderscheid tussen handicap en beperking!
• Doel: streven naar een andere samenleving waar personen met een handicap weer "verdwenen" zijn.
Twee tegenargumenten (kritiek op de historische materiële interpretatie)
De historische materiële interpretatie ziet personen met een handicap als passieve wezens. Het bijzonder
onderwijs is iets dat is uitgevonden door andere personen, waar personen met een handicap geen actieve rol
in speelden. → Dat is eigenlijk niet het geval!
1) De dove jongen Jean Massieu en zijn enthousiasme om opgeleid te worden
• Hij vroeg aan zijn vader om naar school te gaan en dat de leraar van zijn broers en zussen hem ook kon
opleiden.
• In tegenstelling tot de historische materiële interpretatie waar de school een gebouw was dat
bovenop personen met een handicap werd geplaatst, was er rond de 18de eeuw een soort
enthousiasme van personen met een handicap om opgeleid te worden.
2) Het belang van filosofische discussies – bijvoorbeeld het Molyneux-debat
• In het historisch materialisme werd iets over het hoofd gezien: het belang van filosofische discussies.
• William Molyneux, een Ierse wiskundige die een brief aan John Locke stuurt (eind 17de eeuw)
o John Locke: het idee van tabula rasa en het belang van ervaring.
o Molyneux wilde de theorie van Locke testen door hem met een hypothetische situatie te
confronteren. Deze was gebaseerd op medische vooruitgang: het uitvinden van een nieuwe
procedure om bejaarden van cataract te genezen (oorzaak van blindheid).
• Hypothetische situatie: Stel dat een man blind werd geboren. Hij wist een kubus van een bol te
onderscheiden op basis van aanraking. Later kon hij geopereerd worden en krijgt hij weer zicht.
Molyneux stelde de volgende vraag aan Locke: “zou de man wel of niet in staat zijn om een kubus van
een bol te onderscheiden op basis van zijn zicht alleen?”
o De theorie van Locke zou zwaar bekritiseerd worden wanneer de blinde man na zijn operatie
wel in staat zou zijn om een kubus van een bol te onderscheiden op basis van zijn zicht.
Omdat volgens Locke menselijke ideeën en vaardigheden het resultaat zijn van een hele serie
ervaringen en indrukken die we ontwikkelen na onze geboorte. En deze komen via zintuiglijke
waarneming tot de mens. De persoon zou niet in staat geweest zijn om visuele ervaringen op
te doen voor zijn operatie. Dus visuele ervaringen worden aangeboren volgens Molyneux, in
tegenstelling tot de theorie van Locke ontwikkelen alle ervaringen en vaardigheden pas na de
geboorte (~ tabula rasa). Volgens Molyneux beschikt de mens over interne ervaringen die al
aanwezig zijn in de geest voordat men werd geboren.
o Deze discussie had invloed op de opkomst van het bijzonder onderwijs.
• Diderot (1749) schreef een brief over de omgang met blinden voor die die kunnen zien (fictief gesprek
tussen Saunderson en een priester)
o In zijn boek ‘De Encyclopédie’ (1751-1772) stond het fictiegesprek tussen Saunderson (blinde
man) en een priester
o Saunderson lag op zijn sterfbed en de priester probeerde Saunderson te overtuigen van het
bestaan van God.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LL1998. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,29. Je zit daarna nergens aan vast.
