H.1 Wat is psychologie?
→ Wetenschappelijke studie van het gedrag
Niet de inhoud, maar de methode bepaalt wat wetenschap is
- Systematisch empirisme
- Experimenten waarin we een variabele manipuleren (alle andere variabelen
controleren) en zien wat het effect is op gedrag. Vb. effect van videogames op
agressie
- ‘Wetenschappelijke studie van het gedrag met als doel deze gedragsevidentie te
gebruiken om de interne processen te begrijpen die aan dit gedrag ten grondslag
liggen’
o Informatieverwerking is studieobject, eerder dan gedrag
o Verschil tussen gedragsevidentie en interne processen
Ontwikkelingen richting psychologie
In 16e, 17e eeuw (wetenschappelijke en
copernicaanse revolutie) werd observatie dé wetenschappelijke methode en dit bracht
vragen met zich mee over menselijke informatie verwerking…
Eerste studies over menselijke informatieverwerking
- Atronomie (1796): de persoonlijke fout → menselijke informatieverwerking is niet
feilloos
- Snelheid van informatieverwerking (Von Helmholtz 1821-1894)
- Donders’ (1818-1899) substractiemethode
Snelheid van reageren, Donders (mentale chronometrie)
Vb. hoe lang duurt het om een antwoord te kiezen (is nog niet trachten begrijpen van
interne processen)
Ki ki ki A-reactie (zelfde r/stim.) 197 ms
Ka ke ki B-reactie (discr. + antw.) 285 ms
Ka ke ki (enkel reactie op ki) C-reactie (discriminatie) 243 ms
Perceptuele discriminatie: c-a (243-197) = 46 ms
Keuze van antwoord: b-c (285-243) = 42 ms
1
,→ Zelfs de allerkleinste processen kosten tijd en moeite
Substractiemethode: hoe lang duurt het vooraleer we groen van rood licht kunnen
onderscheiden?
A- Reactie: groen licht → knopje indrukken
B- Reactie: groen licht → knopje indrukken, rood licht → ander indrukken
C- Reactie: groen licht → knopje indrukken, rood licht → niets doen
Ontstaan van psychologie
- Wundt (1832-1920) en het eerste psychologische onderzoekslaboratorium in Leipzig
(1879). Waarneming.
- Binet (1857-1911). Toegepaste psychologie.
- William James (1842-1910). Psychologie in functie van maatschappij.
- 1913. Watson. Psychology as the behaviorist views it.
Het behaviorisme
Enkel meetbaar, observeerbaar gedrag kan het studieobject zijn van psychologisch
onderzoek en theorievorming.
Methode uit natuurwetenschappen meest succes dus die moeten we gebruiken
(positivisme)
- Replicaties (duidelijke definities)
- Afhankelijke en Onafhankelijke variabelen (S(timulus)-R(eactie) psychologie)
- Beschrijven van precieze relatie tussen Afhankelijke en Onafhankelijke variabele
(oorzaak-gevolg)
Zorgen computerspelletjes (OV) voor toenemende agressie op scholen (AV)?
Operationele definitie van de variabelen. OV > AV
Manipulatie van OV en effect meten op AV
Onderzoeksmethoden van de psychologie
- Beschrijvend onderzoek: observeren en beschrijven
- Vragenlijsten
- Interviews
- Opiniepeilingen
- Psychologische test
- Correlatieonderzoek
- Verband vaststellen en voorspellen
- Verband tussen computerspelletjes en agressie op speelplaats
- Verband tussen IQ en levenskwaliteit
- Experimenteel onderzoek (oorzaken van gedrag)
- Onderzoeker manipuleert een (onafhankelijke) variabele en kijkt of dit een
effect heeft op een andere (afhankelijke) variabele
- Beïnvloedt X Y? (Oorzaak-gevolg relaties)
2
, Correlatie-onderzoek Experiment
Agressie meten bij kinderen en bevragen 20 kinderen 2u/dag spelen
hoeveel PC spelletjes ze spelen 20 kinderen 0/dag spelen
Gedrag?
Biologische focus
• Alle informatieverwerking (sensaties, motorische handelingen, bewuste
ervaringen,…) is een gevolg van hersenactivatie (zie biologische basis)
• Hedendaagse (cognitieve, maar ook bvb sociale) psychologie maakt veel gebruik van
fysiologische metingen
• Cognitieve neurowetenschappen (cognitive neuroscience)
Oogbewegingen en pupil
→ Oogbewegingen geven aan waar we naar kijken
→ Pupilgrootte geeft aan hoe interessant (opwindend) we iets vinden
Neurale elektrische activiteit
EEG – elektro-encefalogram → meten elektrische activiteit hersenen. Vb.
slaap/waak/epilepsie/cognitieve functies
Typische data van EEG
Beeldvorming
PET Positron emissie
tomografie
- Geen beeld van orgaan (hersenen) maar van wat dat orgaan aan het doen is
- Labelen van zuurstof
3
, Precies meten over gedrag
EMG – Electromyografie
- Zelfde principe als EEG
- Meten elektrische activiteit van spieren
Evolutie van technieken en methoden
- Wetenschappelijke studie van gedrag: wat niet meetbaar is behoord niet tot
hedendaagse wetenschap (bewustzijn, vrije wil, …)
- Wat vandaag niet meetbaar is, is het misschien morgen wel
Psychologie in de samenleving
- Psychologische termen worden in alledaagse taal gebruikt (soms zelfs correct)
- Veel aandacht voor psychologisch onderzoek in de media
- Belangrijk om goed van slecht onderzoek te kunnen onderscheiden
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jjitlam12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.