Voltallige samenvatting met afbeeldingen van de processen, technieken, schema's ... Extra informatie vanuit de les is hierin ook terug te vinden! Hiermee slaag je zeker voor het vak!
Cellulaire en moleculaire biotechnologie
1. Inleiding
1.1. Inleiding
o Term biotechnologie
˃ Bio ~ leven
˃ Technologie ~ menselijke tussenkomst
o Definitie biotechnologie = gebruik v. onderdelen v. organismen om producten te maken of verbeteren
˃ Optimaliseren v. gewassen/organismen
o 2 soorten → klassieke & moderne biotech
˃ Klassieke biotech
⬧ Traditionele technieken → kweken v. dieren & planten
⬧ Gebruik bacteriën, gisten & schimmels → brood, bier, wijn & kaas
˃ Moderne biotech
⬧ Rechtstreeks ingrijpen op DNA → eigenschappen aanpassen v. bacteriën, planten & dieren
o 4 generaties
˃ 1e generatie = klassieke biotech
⬧ Traditionele technieken
˃ 2 generatie = industriële biotech
e
⬧ Klassieke biotech op grote schaal
⬧ Fermentoren → toevoegen v. bacteriën/m.o. vr chemische omzetting = bioreactor
⬧ Combo v. CH, FY, WI & BIO
⬧ Bv. Vaccins, AB, biobrandstoffen…
˃ 3e generatie = geneticaengineering (1950-2003)
⬧ DNA kan gericht Δ w → optimalisatie v. eigenschappen
⬧ Bv. zoetstoffen, menselijk insuline, enzymen in waspoeder…
⬧ Klassieke veredeling
× Beste selecteren -> kruisen -> beste selecteren -> kruisen-> …
× Bv. wilt een witte kip m/e zwart hoofd → beste selecteren tot gewenst resultaat
⬧ Moderne → gentechnologie
× Eigenschappen knippen & plakken
, ⬧ Genoverdracht → recombinatie v. eiwitten
× Gebaseerd op natuurlijke processen
× Verticale gentransfer = v. generatie op generatie
× Horizontale gentransfer = in 1-dezelfde generatie → bij bacteriën nl; rolling circle
⬧ Genoverdracht via bacterieel DNA → Transformatie
× = v. bacterie nr plant → Bodembacterie Agrobacterium tumefaciens
× Gebruik v/e bacterie
* Circulair, 1 chromosoom DNA
* Plasmide = klein & makkelijk in gen → Ti-plasmide
× Zelf doen → conjugatie (= enkel in natuur)
× Agrobacterium tumefaciens → Kan Ti-plasmide hebben
* Aanwezig → planten infecteren via wonden → tumorvorming dr Ti-plasmide
* DNA overbrengen nr plant → Lokaal cellen aanpassen
⬧ Genoverdracht via viraal DNA → Transductie
× = v. virus nr bacterie
× Virus – DNA -> bacterie (bacteriofaag= klein virus dat specifieke bacterie infecteert)
× Retrovirus --> mens/dier (retrovirus= aanpassen v. DNA in chromosoom)
⬧ Toepassingen
× Productie v. waardevolle eiwitten
× Gentherapie
× Transgene dieren & planten
˃ 4e generatie = 3e generatie mr op grotere schaal
⬧ Wereld verbeteren → oplossen v. wereldproblemen
⬧ Bv. vaccin, groene prd’n…
,1.2. Verschillende soorten biotechnologie
o Rode biotech
˃ Toepassingsdomein = Geneeskunde, immunologie
˃ Voorbeelden
⬧ Ontrafelen v. biologische processen
⬧ Ontwikkelen v. geneesmiddelen & vaccins
⬧ Gentherapie
⬧ Testen vr opsporen v. ziektes
⬧ Zwangerschapstest → gebruik v. antilichamen
⬧ Recombinante GM/eiwitten → insuline productie in bacteriën/gisten
× Diabetes (type 1)
× In jaren 1800: dodelijke ziekte
× Voor jaren 1980: insuline uit varkens en koeien
* Biologisch actief in mensen
* AZ sequentie niet identiek aan mens
* # patiënten: AL tegen insuline → bijwerkingen
× In 1982: aanmaak insuline m.b.v. biotechnologie
* Recombinant DNA techniek
* Samenstelling gelijk aan natuurlijk product
* Geen bijwerkingen
× = humane eiwitten geproduceerd dr m.o.
× Menselijk gen vr insuline recombineren m. DNA v. bacterie
* bacterie E.coli produceert insuline
× restrictie enzym → knipt op bep. plaats
× dragers nodig vr overgang
* m.b.v. plasmide → rond plasmide knippen m. zelfde enzym → erin ligeren
o Groene biotech
˃ Agrarische & levensmiddelen
˃ Nieuwe eigenschappen in plant brengen → hogere opbrengst, betere voedingseig., resistent <-> ziekten
˃ Planten die insecticide aanmaken
⬧ Bt-toxinen produceren → Bacillus thuringiensis
⬧ Insecten afweren
⬧ Bv. Bt-maïs, -aardappelen, -katoen
˃ Herbicide resistente planten bv. RRS (sojazaden)
˃ Planten minder ziekte gevoelig
⬧ Bv: Rainbow papaya in Hawaï
˃ Planten extra vitaminen leveren
⬧ BV. Golden rice: verhoogd VitA gehalte (β-caroteen)
˃ 2 manieren
⬧ Klassieke veredeling → selecteren & kruisen
⬧ Moderne veredeling → knippen & plakken
o Witte biotech
˃ Industrie
⬧ Gebruik v. m.o. in industriële productie v. chemische stoffen & bio-energie
⬧ Bacteriën, schimmels of gisteren produceren kleurstoffen, zoetstoffen, enzymen, vitaminen…
⬧ 2e & 3e generatie gecombineerd
⬧ Fermentatieprocessen
⬧ Ezymatische processen/biokatalyse → CH. Reactie versnellen
⬧ Hernieuwbare grondstoffen & bioraffinaderijen → bioethanol, bioethaan…
⬧ Bv. waspoeder & textiel, vitaminen, biokleurstoffen…
˃ Milieu
⬧ Gebruik v. afvalstoffen/hernieuwbare grondstoffen → vr Energie/prd’n
⬧ Analyseren, conserveren/saneren v. milieu
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LDF. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
