BINNENVAART
1.1 EUROPEES NET
STROOMGEBIEDEN
1) Rijn, Maas, Schelde
2) Oder en Weichsel (minder belangrijk)
3) Donau
4) Russische vlakte (minder belangrijk)
5) Zuidelijk: Rhône, Po….
→ in deze 5 stroomgebieden liggen heel belangrijke binnenhavens en zeehavens
3 stromen met internationaal statuut = Rijn, Maas, Schelde
Duitsland = Elbe en Weser Frankrijk = Seine
OEFENING 1
Welke binnenhavens liggen er in de driehoek (belangrijk stroomgebied) Basel, Hamburg en Le Havre?
België: BRUSSEL, LUIK Frankrijk: PARIJS, STRAATSBOURG Duitsland: DUISBURG, BASEL (Zwitserland)
OVERZICHT
Naam Landen Monding
Donau Duitsland, Oostenrijk, Slowakije, Hongarije, Kroatië, Servië, Zwarte Zee
Bulgarije, Roemenië, Moldavië en Oekraïne
Rijn Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk Onrechtstreeks in Noordzee door
en Nederland splitsing in delta in Nederland
Moezel Frankrijk, Luxemburg en Duitsland Rijn
Neckar Duitsland Rijn
Elbe Tsjechië en Duitsland Noordzee
Rhône Zwitserland en Frankrijk Middellandse Zee
Seine Frankrijk Noordzee
Schelde Frankrijk, België en Nederland Noordzee
Maas Frankrijk, België en Nederland Noordzee
Samber Frankrijk en België Maas
VAARTIJDEN
Hoe lang moeten we varen als we naar een bestemming willen (vanuit Antwerpen)
Vaartijden = benadering, hangt af van:
1
Bijlage 1: driehoek
In midden = complex van grote zeehavens van Amsterdam tot Duinkerke (Antwerpen en Gent)
Ten oosten = Oder Weichsel + Noordzee Baltische Zee & Donau (van Beieren tot Zwarte Zee) &
stromen in Russische vlakte (Dnjepr, Wolga, …)
Ten zuiden = Rhône, Saône, Po, Douro, Guadalquivir
1
,werkelijke vaartijd per dag, vaarmogelijkheden, type schip, geladen of leeg, weersomstandigheden, …
BIJLAGE 2-4
Frankrijk: niet goed uitgebreid waternet, niet goed bereikbaar, nog veel smalle waterwegen (niet aangepast
aan normen) → niet echt een goed voorbeeld
Nederland: ligt beter, maar binnenvaart land bij uitstek → net is uitgebouwd voor grote schepen
Duitsland: veel vaarwegen → uitgebouwd voor grote schepen
ONTBREKENDE SCHAKELS (BIJLAGE 5)
Kanaalverbinding Rijn en Rhône
• Geel stuk met pijltjes = verbinding Rijn en Rhône → Nog een droom
• Maakt vaart tussen Rotterdam en Marseille mogelijk
• Binnenvaartas doorheen dynamische eco. zone van Europa + van belang voor eco. van regio tussen
Noordzee, Middellandse Zee, Donau-bekken
Verbinding Seine-Schelde
• = Beter hinterland voor België, Parijs, Nederland, Duitsland
• Seine- en Scheldebekken = 2 van Europa’s belangrijkste industriële regio’s
• Met deze verbinding is men al bezig. (Via Schelde/Leien naar Parijs en Le Havre kunnen varen)
• Europa verder ontsluiten, congestie tegengaan, …
• Er zijn al veel werken geweest: Leie zijn onderbroken, vaargeul verbreed, …
• Hoe verloopt dit traject in Vlaanderen? Via Leie en Ringvaart naar kanaal Gent-Terneuzen
• Resultaat = minder drukke wegen, meer veiligheid, schoner milieu
SEINE-SCHELDE VLAANDEREN (FILMPJE)
In België zijn al verschillende werken uitgevoerd om de Seine- Scheldeverbinding te verbeteren.
1) Welke 4 grote pijlers i.v.m. de werken voorziet ‘de Vlaamse Waterweg’ i.v.m. dit project? Geef ook
van elk een voorbeeld.
a. Binnenvaart: bruggen verhogen, sluizen vergroten, rivieren rechter maken, minder bochten
b. Rivierherstel: fauna en flora gezond houden (beter leven langs en op het water)vispassages
en natuurvriendelijke oevers)
c. Recreatie: bruggen voor fietsen plaatsen, hengelplaatsen, aanlegsteigers
2
, d. Stadsvernieuwing: stadscentrum wordt in nieuw jasje gestoken (verlaagde kaaien en zitbank)
2) Wat is het tijdspad?
a. Volledig project 2030 (multimodale overslagplatformen langs het kanaal), nieuw kanaal 2027
3) Geef een aantal concrete voorbeelden van aanpassingen in Vlaanderen i.v.m. dit Europees project.
a. Bv. Roeselare > nieuw regionaal overslagcentrum
b. Bv. nieuwe sluizen in St. Baafs Vijve
1.2 BELGISCH EN VLAAMS NET IN EUROPESE BINNENVAART
1) Basis: uitgebreid rivierenstelsel
België en Nederland hebben een belangrijke rol door hun centrale ligging in ruime West-Europese
rivierdelta (gevormd door Rijn, Maas, Schelde)
Geef de voornaamste rivieren:
zuiden en oosten= Samber en Maas
noorden en midden = Schelde / Leie, Dender
westen = Ijzer
2) Evolutie naar: genormaliseerde waterwegen + extra kanaalverbindingen
Genormaliseerd = waterwegen uitbouwen volgens bepaalde normen (die zijn Europees vastgesteld)
BELGISCH VAARWEGENNET GEKENMERKT DOOR VERSCHILLENDE RIVIEREN EN KANALEN.
Hoe kan men door het land varen? In een cirkelbeweging
Vertrek = Antwerpen → via Albertkanaal naar Luik → via Maas en Samber tot in Charleroi → via kanaal
Brussel-Charleroi tot in Brussel → via Zeekanaal van Brussel en Schelde tot in Antwerpen
Bereikbaarheid Gent
→ vanuit Antwerpen via Boven- en BenedenSchelde.
Via BenedenSchelde naar Gent? Kanaal Gent-Terneuzen nemen vanaf Schelde.
Bereikbaarheid Frankrijk
→ vanuit Gent via Schelde of Leie
→ vanuit Charleroi via Boven-Samber OOK via Mons, door gebruik te maken van enkele kanalen
Schelde- Rijn Kanaal = verbinding met Rotterdam en Rijn
Maas = verbinding naar Nederland
Gent en Brugge = verbonden door Kanaal van Gent naar Oostende naar haven van Oostende.
Bouwdewijnkanaal = van Brugge naar Zeebrugge
3
, → Als je deze kaart bekijkt, zie je een duidelijk verschil in breedte en diepte van verschillende waterwegen
OEFENING
1) Bespreek de verbindingen met waterwegennetwerken in aangrenzende gewesten en landen.
a) Waals Gewest? Via Albertkanaal, Dender, Bovenschelde, Leie, kanaal naar Charleroi, Spierekanaal
b) Nederland? Schelde-Rijnverbinding, Maas, Zuid-Willemsvaart, Gent-Terneuzen, Beneden-Zeeschelde
c) Frankrijk? Grensleie, kanaal Nieuwpoort-Duinkerke
2) Bespreek de verbinding met de Vlaamse zeehavens.
a) Antwerpen: Beneden-Zeeschelde, Albertkanaal
b) Gent: Bovenschelde
c) Zeebrugge/Oostende: kanaal Gent-Oostende onder bepaalde voorwaarden
3) Masterplan voor de binnenvaart op Vlaamse waterwegen. Wat zijn de 3 actiepijlers?
a) Aanbieden van bedrijfszekere en veilige waterweginfrastructuur
Bv Ris, voldoende diepgang (verdere automatisering is belangrijk)
b) Gerichte uitbouw van het waterwegennet
Bv Seine Schelde, uitbouw inlandterminals
(We moeten ervoor zorgen dat er minder knelpunten zijn. Bv: verhogen bruggen op Albertkanaal)
c) Stimuleren van vervoer via binnenvaart en innovatie om aandeel binnenvaart te verhogen
Bv palletvervoer, watergebonden bedrijventerreinen, innovatieve overslagconcepten
Waarom forse investeringen in infrastructuur van waterwegennet?
Om binnenvaart verder te stimuleren en de op Vlaams en Europees niveau gewenste modal split van
goederenvervoer (van weg naar waterweg) te realiseren.
1.3 INDELING VAN HET BELGISCH STROOMGEBIED
IN BEKKENS
Gewesten moeten samenwerken, waarom?
Er is continuïteit en samenhang nodig voor waterwegen die de grenzen van gewesten overschrijden op gebied
van aanleg, modernisering, onderhoud, beheer, exploitatie, waterkwaliteit en hydrologie
1.3.1 HET BEKKEN VAN DE ZEESCHELDE
4