, Spraakklankontwikkeling vanuit fonetisch en fonologisch standpunt
Theorieën en modellen i.v.m. de articulatieontwikkeling
Een goed model moet volgens Barlow en Gierut rekening houden met:
- De actuele productie van de kinderen en de verschillen tussen de output van het kind en de
input van de volwassenen
- Zowel met de algemene geldende feiten i.v.m. het spraakklanksysteem van kinderen als met
de variabiliteit in en tussen de systemen in ontwikkeling
- Veranderingen die zich voordoen over de tijd
- Het model moet toetsbaar en verifieerbaar zijn
Behavioristische theorie
- Operante conditionering bij spraakklankontwikkeling
o Relatie tussen gedrag en de consequenties
- Stes
o In extreme vorm gaat het om een automatische en mechanische vorm van leren
Overeenkomst tussen spraakklankontwikkeling bij kinderen en papegaaien
die leren spreken
- McLeod
o Kinderen verwerven hun taal en articulatie sneller dan mogelijk zou zijn als ze elk
element op basis van stimulus-responsmechanismen zouden moeten verwerven
Cognitieve theorie
- Kinderen spelen een actieve rol in het spraak- en taalontwikkelingsproces
o Zij formuleren en testen voortdurend hypothesen over het klanksysteem dat ze aan
het verwerven zijn
Leermodel
- Stes: voorstander
- Principes kunnen eveneens toegepast worden op het tot stand komen van afwijkend
(spreek)gedrag
- Articulatieontwikkeling loopt als volgt
o Vroege vocalisaties zijn biologisch bepaald => reflexmatig
o +- 6M: vocaliseren en waarnemen van spraakgeluiden worden echte gedragingen, ze
krijgen betekenis
o Twee leerprocessen gaan hierbij op elkaar ingrijpen
Klassieke conditionering
Spraakklanken worden geassocieerd met aangename zaken
Operante conditionering
Bepaald gedrag (vocaliseren) zal in een bepaalde context aangename
consequenties hebben (gepakt worden), het kind zal geneigd zijn dit
gedrag meer en meer te stellen
Linguïstische modellen
Spraakklankverwerving (fonetische articulatievaardigheid)
Studies naar spraak- en taalontwikkeling
- Voornamelijk door linguïsten
- Er werden normgegeven bepaald => wat daar van afwijkt kan als gestoord beschouwd 𝑤
̅
- Longitudinale onderzoeken: langere periode van opvolging
- Interindividuele variaties in het ontwikkelingspatroon
, Fases in spraak- en taalontwikkeling volgens Schaerlaekens
1) Prelinguïstische fase (0m – 12m)
2) Overgang van brabbelen naar spraak (1j – 2j)
3) Verdere ontwikkeling van het fonetische en fonemische systeem (2j – 5j)
4) Beheersing van spraak en geletterdheid (>5j)
Evolutie op het vlak van vocalisaties
Fase Leeftijd Kenmerken
Reflexief 0m – 2m Vegetatieve geluidjes (hik en Overzicht van de leeftijden waarop 75-
boergeluidjes), wenen, 90% van de kinderen consonanten
onlustgeluidjes, vooral lage verworven hebben
frequenties
Fonatiecontrole 1m – 4m Klinkerachtige geluiden,
consonant-achtige geluiden nog
beperkt tot lippen-r, klik en
trilgeluidjes, af en toe reeds een
geïsoleerde consonant (-m, -ch)
Expansie 3m – 8m Geïsoleerde klinker, soms ook twee
na elkaar, ook combinaties klinker-
glijklank (w, j) komen voor
Basale 5m – Meer dan twee CV-syllabes op een
canonische 10m rij, geredupliceerd brabbelen komt
syllabes voor (CVCV)
Geavanceerde 9m – Complexe syllabes, ook andere dan
vormen 18m CV (bv ook VC, CCV, CCVC,…),
jargon komt voor (minstens 2
verschillende consonanten en
vocalen met veranderende nadruk
en/of gevarieerde
intonatiepatronen
Fonologisch ontwikkeling
- Articuleren en produceren van spraakklanken (fonetische – articulatorische ont.)
- Koppelen van betekenis (fonologische – fonemische ont.)
- Vanaf +- 50 woorden zoeken naar woordstructuur
- Zoeken naar regels achter spraakklanken en combinaties
- Strategie: simplificatie = vereenvoudiging (volwassen structuur is te moeilijk)
o Doen zich voor op: klank-, syllabe- en woordniveau
Meest natuurlijke
- Klinkers: [i – a – u]
- Consonanten: [p – t – k]
- Syllabestructuur: CV
Fonologisch proces
Elen et al. : een fonologisch proces is een vereenvoudiging die het kind gebruikt om de taal van de
volwassene te (leren) beheersen. Ze betreffen veranderingen in articulatieplaats, klankvolgorde
en/of klankstructuur.
Fonologische- /vereenvoudigingsprocessen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper feebourgeois. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
