Hoofdstuk 11: Bacteriën en infecties gerelateerd met maag-darmkanaal
Gastro-intestinaal kanaal
Het gastro-intestinaal kanaal bestaat uit: de mond en keel, de slokdarm (oesophagus), de maag, de
dunne darm (twaalfvingerige darm (duodenum), nuchtere darm (jejunum) en de kronkeldarm
(ileum)), de dikke darm (blinde darm (caecum) en karteldarm (colon)), de endeldarm (rectum) en de
aars (anus). De additionele structuren en/of organen zijn: tong en tanden, speekselklieren
(enzymproductie), lever (productie van gal, metabole functie), galblaas en de alvleesklier (pancreas,
digestieve enzymen).
Microbiota
De microbiota in ons maag-darmkanaal is zeer uitgebreid, maar qua samenstelling vrij stabiel.
Voornamelijk zien we de microbiota in de mond, uiteinde van het ileum en de dikke darm. Aan de
twee uiteinden (mond en anus/dikke darm) heb je de meeste bacteriën zitten; in de maag/dunne
darm valt het nog wel mee. Ook is er transiënte microbiota aanwezig door de inname van voedsel en
drank en via de mond na contact met huid of voorwerpen.
De mond microbiota bestaat uit bacteriën die zich aanhechten aan de tong, tanden, tandvlees, etc..
Er zijn wel meer dan 700 verschillende soorten aanwezig, onder andere streptococci en lactobacilli.
Per ml speeksel zien we meer dan 10 7 bacteriën. In de maag zien we ongeveer een honderdtal aan
bacterie soorten. Vaak zijn deze al aanwezig bij het voedsel. Weinig bacteriën kunnen overleven in de
maag door de lage pH. De darm microbiota is weer wat meer uitgebreid en we zien bij pasgeborenen
een snelle kolonisatie door de verschillende types voeding: bij borstvoeding zien we voornamelijk
Bifidobacterium (maken gebruik van een suiker die men alleen vindt in moedermelk) en bij
flesvoeding zien we voornamelijk Lactobacillus. Vanaf de inname van vast voedsel begint de groei
naar normale microbiota (naar schatting over de 400 verschillende soorten). Per gram darminhoud
zien we al meer dan 10 11 bacteriën (40% van de massa). In het duodenum zien we relatief weinig
bacteriën (minder dan 103 per ml), maar hier zien we voornamelijk grampositieve coccen en bacilli. In
het jejunum zien we vooral enterococci, lactobacilli, corynebacteria en de Candida albicans, dus de
samenstelling van bacteriën verandert. In het ileum en de dikke darm leven vooral de anaerobe
bacteriën (bijvoorbeeld Bacteroides) en de facultatief anaeroben (bijvoorbeeld de
Enterobacteriaceae). De rol van de microbiota in het gastro-intestinaal kanaal is om te helpen bij de
vertering, dus de enzymatische afbraak van voedingsstoffen (voornamelijk suikers). Ook helpen ze
door essentiële vitamines te produceren en ze zorgen voor kolonisatieresistentie: moeilijk te
verstoren evenwicht op basis van competitie en complementariteit. Met andere woorden: Andere
bacteriën kunnen niet binden en/of koloniseren en gaan gewoon mee met de stroom van het gastro-
intestinaal kanaal.
Defensiemechanismen
In het gastro-intestinaal kanaal zijn er verschillende defensiemechanismen actief. We beginnen met
het maagzuur die zorgt voor een sterke reductie van het aantal bacteriën, tenzij de bacteriën
beschermd zitten in een voedselbrok. Het galzuur of de galzouten zijn groei-inhiberend ofwel letaal
voor de bacteriën. De proteolytische enzymen in de maag/dunne darm (pepsine, trypsine,
chymotrypsine, …) zijn ook groei-inhiberend ofwel letaal. De mucuslaag en mucosale immuniteit
(inclusief de Peyerse platen) zorgen voor doding van de bacteriën die toch doorheen het
darmepitheel komen. De Panethcellen in de dunne darm produceren en secreteren defensines
(kleine peptiden die antimicrobieel zijn – gaan in de membraan van de bacterie zitten en de bacterie
lyseert). De Panethcellen zitten dichtbij de stamcellen in de dunne darm, zodanig dat je bescherming
krijgt van het darmepitheel en dat de bacteriën worden tegengegaan. Ook is de darmmotiliteit
(peristaltiek) een defensiemechanisme, omdat de bacteriën worden verwijderd uit de darm.
Infecties maag-darmkanaal
Pagina 1 van 11
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaankersmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
