100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting Gedetailleerde inhoudstabel Ontwikkelingsbiologie €3,49
In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting Gedetailleerde inhoudstabel Ontwikkelingsbiologie

 60 keer bekeken  7 keer verkocht

Overzichtelijke inhoudstabel met conclusies er bijgeschreven. Handig overzicht voor tijdens het leren. Prof: Danny Huylebroeck

Voorbeeld 4 van de 19  pagina's

  • 24 mei 2021
  • 19
  • 2020/2021
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (3)
avatar-seller
phaedralocquet
HOOFDSTUK I: WAT GESCHIEDENIS EN INLEIDENDE BEGRIPPEN

I.1. EEN “MIX” VAN VIJF PROCESSEN

= noch afh v elkaar, noch strikt sequentieel

1. Celdeling: klieving embryo, geen toename celmassa
2. Patroonvorming: organistatie patroon v celactiviteiten
a. Differentieren lichaamsassen
b. Toewijzen cellen tot kiembladen
 Interpretatie positionele info (franse vlag patroon)  laterale inhibitie, variëteit aan patronen
3. Morfogenese: verandering vorm, (bv. gastrulatie) – 5 types celbeweging
a. Invaginatie
b. Involutie
c. Ingressie
d. Delaminatie
e. Epiboly
4. Celdifferentiatie: generatie cellulaire diversiteit ~patroonvorming
a. Self-renewal
b. Cel-fate determinatie
c. Terminale differentiatie/ celmaturatie
5. Groei: toename in afmeting

I.2. EMBRYOGENESE: ONTWIKKELING STOPT NIET BIJ ONZE GEBOORTE

 Levenscyclus Xenopus laevis

I.3. ONTWIKKELING IS PROGRESSIEF EN HET LOT VAN CELLEN WORDT GEDETERMINEERD

op verschillende tijdstippen / lot van cellen in kaart brengen

Verschillende technieken

Specificatie / Determinatie / “Cell fate”

I.4. RESTRICTIE VERSUS PLURIPOTENTIE
Achtergrond en historiek
I.4.1. Progressieve determinatie van embryonale cellen (H. Spemann)
 Splitsingsexperiment:
o 1 blastomeer in staat volledig organisme te vormen
o Deel zonder gray crescent/ dorsal blastoporus lip geen dorsale kant = abnormale ontw
 Transplantatieexperiment
o In vroege gastrula: conditionele ontwikkeling
o In late gastrula: autonome ontwikkeling
I.4.2. Klonen van Amphibia (Briggs en King / Gurdon) en muizen
 Experiment Briggs & King
o Nuclei kiembaancullen ku leiden tot ontw nieuwe kikker
o Nuclei somatische cellen ku dit niet meer omdat ze al gedetermin & gediff zijn
 = onomkeerbaar functionele beperking naarmate latere celstadia
 Experiment Gurdon: Klonen v ‘kikkers’
o ~vorig experiment (zonder verwijderen mitotische spindle)

, o Seriele tranplantatie verhoogde succesrates
o kritiek
I.4.3. De “Yamanaka” factors KOSM en nadien
 fibroblast herprogrammeren naar induced pluripotent stam cel (iPSC)

I.5. PRIMAIRE EMBRYONALE INDUCTIE (H.SPEMANN – H. MANGOLD)
 Experiment Spemann & Mangold
o Toonden mbv salamander embryo’s aan dat dorsale blastoporus lip enige zelf-differentierend
gebied was vd vroege gastrula
I.5.1. Organizer concept / inductieve activiteit
 Induceert ventraal weefsel tot dorsaal mesodermaal weefsel (notochord, someiten)
 Inductieve activiteit notochord op neurale buis
o Notochord laat shh los op ventrale regio  dosisafhankelijke neerlegging MN & non-
neuronale cellen (ventrale vloerplaat)
I.5.2. Wnt signalisatie
 Wnt afwezig  B-catenin degradatie  TCF niet getranscribeerd
 Wnt aanwezig  B-catenin accumulatie  TCF getranscribeerd

I.6. MEEST GEBRUIKTE MODELORGANISMEN IN ONTWIKKELINGSBIOLOGIE (DIEREN):
"The big six"
 Worm
 Vlieg
 Kikker (X.laevis allotetrapoloid, X. tropicalis diploid)
 Vis
 Kip
 (labo)muis
Modeldieren
Genoomdisruptie en –editing (CRISPR) en enkele recente methoden

HOOFDSTUK II: KLIEVING, GASTRULATIE EN VROEGE PATRONEN IN ENKELE VERTEBRAAT
EMBRYO’S
II.1. KLIEVING: CREATIE VAN MULTI-CELLULARITEIT
= serie mitotische celdelingen met snelheid onder controle v maternale EW & mRNAs  blastomeren
 Geen toename cytoplasma door overslaan v G1 en G2 fase
 Versch delingssnelheid vr versch stadia
 Plaats v klieving & grootte blastomeren voorafh bepaald dr
o Hvh & distributie v dooierEW in cytoplasma
 Dooier = klieving inhibitorische werking (dooierrijk: vegetaal)
o Factors in ei cytoplasma
II.1.1. Klieving bij Xenopus (van animale naar vegetale pool)
 Mesolecithaal > telolecithaal
 Sneller animaal (dooier vegetaal werkt vertragend)
 Vanaf 3e klievin, verdere klievingen dichter bij animale pool
II.1.2. Klieving in zebravis
 Telolecithaal (veel dooier à 1 zijde)
o Discoidale klieving
o Klieving om 15min alleen in animale pool regio
o Creeren veelcellig embryo als disc op dooier
 Versch celpopulaties (dooiersyncytiumlaag – deep cells – enveloplaag)

,II.1.3. Klieving, compactie en cavitatie bij zoogdieren (muis, mens)
 Rotationele klieving
 Eicellen zeer klein
 Compactie: 8cellig embryo  morula (16 cellig) = embryo w compact)
o 8 cellig embryo: totipotente blastomeren
o Morula (18-32 cellig embryo) – 1e cel fase decision
 TE (tight junctions)
 ICM (gap junctions)
 Cavitatie: morula  vroege blastocyst (~64 cellig embryo)
o TE vormen blastocoel door pompactivatie  duwt ICM in assymetrische ligging
o Versch merkers




II.2. GASTRULATIE BIJ ENKELE VERTEBRAAT EMBRYO’S
= strikt gecoordineerde reorganisatie v cellen vd blastula dr celmigratie- ∆celmotiliteit - ∆celvorm - ∆celadhesie
 zorgt vr beweging vd cellen
 vorming primaire kiembladen en interageren met elkaar  3D bouwplan organisme v meerdere cellagen
II.2.1. Gastrulatie in Xenopus
 Vegetale rotatie en de invaginatie van de bottle cellen  vorming blastopore lip
 Involutie aan de blastopore lip
o Vd MESO cellen (geleidt dr pharyngeal ENDO)
o Bottle cells trekken nt meer naar binnen
o Eerst via laterale lip, dan via ventrale
o Cellen animale hemisfeer migreren naar vegetale regio
 Convergente extensie van het dorsale mesoderm
o = weefsel w geherstructureerd om langs 1 as samen te komen
o RhoA  cytoskeletale verandering
  geregeld dr dishevelled  Wnt-activatie à D-kant
  convergente extensie aan D-kant want enkel daar Wnt-aanwezigheid
II.2.2. Gastrulatie in zebravis
 Progressie van epibolie / staging
o Radiale intercalatie
o Dorsale compactie
o Involutie
o Convergente extensie
 Vd chordamesodermale cellen (merker = snail)
 Vd paraxiale mesodermale cellen (merker = brachiury)
 Accumulatie van hypo- en epiblast aan dorsale zijnde  vorming shield
 Fate map kort voor gastrulatie
o Dorsaal komt shield
o Embryo moet precursorcellen ENDO comprimeren op middenlijn bovenop dooier (<>
Xenopus: ad vegetale kant)
 Tail organizer bij teleost vissen
II.2.3. Gastrulatie in de muis

,  = cilindervormig embryo
 E4.5-E6.5 in het kort
o Blastocyst bij implantatie
 Polar & mural TE  ectoplacentale cone & extra embryon ECTO & trophoblast giant
cells
 Primitive ENDO  visceral & parietal ENDO
o Egg-cylinder: interactie visceral ENDO en epiblast (ICM)  MESO  PS
 AVE (anterieur visceraal ENDO) vorming
 = #cellen in visc ENDO die genexpr-signatuur krijgen
 Migreert naar A-kant  vermijden gastrulatie à A-kant
o Net voor start gastrulatie: MESOinductie @P-kant = toekomstige AP-as
o Start gastrulatie: vomring primitieve streep/streak = toekomstig P-eind embryo (kop)
 Nieuw gevormde MESO verspreidt
 Proximaal lateraal  @extramembryon  MESO intergeert hier met ENDO
 vorming 1e hepatoeitische cellen/bloedcellen
 Antereo-lateraal
 Node (~organiser) leidt PS naar distale tip  cellen die erdoor schieten vormen MES-
ENDO
 Verschillende celpopulaties / merkergenen /
o Oct4 : ICM
o Nanog
o Fgf5
o Hesx1
o Sox1
o Foxg1
o Six 3
 Primitieve streep / verschillende klassen mesoderm




II.3. LICHAAMSASSEN OPZETTENINLEIDING

 Groeifactoren (FGFs, TGFbetas, Hhs, Wnts, Delta/Serrate, Ephrins)
 FGF signalisatie (= fibroblast growth factor proteins)
o Intacriene, paracrine en endocriene effecten
o FGF-REC stimulatie via ligand binding, geassisteerd dr HSPG’s

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√  	Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper phaedralocquet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€3,49  7x  verkocht
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd