Samenvatting
Samenvatting Gedetailleerde inhoudstabel Ontwikkelingsbiologie
Overzichtelijke inhoudstabel met conclusies er bijgeschreven. Handig overzicht voor tijdens het leren. Prof: Danny Huylebroeck
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 19 pagina's
Voorbeeld 4 van de 19 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK I: WAT GESCHIEDENIS EN INLEIDENDE BEGRIPPENI.1. EEN “MIX” VAN VIJF PROCESSEN
= noch afh v elkaar, noch strikt sequentieel
1. Celdeling: klieving embryo, geen toename celmassa
2. Patroonvorming: organistatie patroon v celactiviteiten
a. Differentieren lichaamsassen
b. Toewijzen cellen tot kiembladen
Interpretatie positionele info (franse vlag patroon) laterale inhibitie, variëteit aan patronen
3. Morfogenese: verandering vorm, (bv. gastrulatie) – 5 types celbeweging
a. Invaginatie
b. Involutie
c. Ingressie
d. Delaminatie
e. Epiboly
4. Celdifferentiatie: generatie cellulaire diversiteit ~patroonvorming
a. Self-renewal
b. Cel-fate determinatie
c. Terminale differentiatie/ celmaturatie
5. Groei: toename in afmeting
I.2. EMBRYOGENESE: ONTWIKKELING STOPT NIET BIJ ONZE GEBOORTE
Levenscyclus Xenopus laevis
I.3. ONTWIKKELING IS PROGRESSIEF EN HET LOT VAN CELLEN WORDT GEDETERMINEERD
op verschillende tijdstippen / lot van cellen in kaart brengen
Verschillende technieken
Specificatie / Determinatie / “Cell fate”
I.4. RESTRICTIE VERSUS PLURIPOTENTIE
Achtergrond en historiek
I.4.1. Progressieve determinatie van embryonale cellen (H. Spemann)
Splitsingsexperiment:
o 1 blastomeer in staat volledig organisme te vormen
o Deel zonder gray crescent/ dorsal blastoporus lip geen dorsale kant = abnormale ontw
Transplantatieexperiment
o In vroege gastrula: conditionele ontwikkeling
o In late gastrula: autonome ontwikkeling
I.4.2. Klonen van Amphibia (Briggs en King / Gurdon) en muizen
Experiment Briggs & King
o Nuclei kiembaancullen ku leiden tot ontw nieuwe kikker
o Nuclei somatische cellen ku dit niet meer omdat ze al gedetermin & gediff zijn
= onomkeerbaar functionele beperking naarmate latere celstadia
Experiment Gurdon: Klonen v ‘kikkers’
o ~vorig experiment (zonder verwijderen mitotische spindle)
, o Seriele tranplantatie verhoogde succesrates
o kritiek
I.4.3. De “Yamanaka” factors KOSM en nadien
fibroblast herprogrammeren naar induced pluripotent stam cel (iPSC)
I.5. PRIMAIRE EMBRYONALE INDUCTIE (H.SPEMANN – H. MANGOLD)
Experiment Spemann & Mangold
o Toonden mbv salamander embryo’s aan dat dorsale blastoporus lip enige zelf-differentierend
gebied was vd vroege gastrula
I.5.1. Organizer concept / inductieve activiteit
Induceert ventraal weefsel tot dorsaal mesodermaal weefsel (notochord, someiten)
Inductieve activiteit notochord op neurale buis
o Notochord laat shh los op ventrale regio dosisafhankelijke neerlegging MN & non-
neuronale cellen (ventrale vloerplaat)
I.5.2. Wnt signalisatie
Wnt afwezig B-catenin degradatie TCF niet getranscribeerd
Wnt aanwezig B-catenin accumulatie TCF getranscribeerd
I.6. MEEST GEBRUIKTE MODELORGANISMEN IN ONTWIKKELINGSBIOLOGIE (DIEREN):
"The big six"
Worm
Vlieg
Kikker (X.laevis allotetrapoloid, X. tropicalis diploid)
Vis
Kip
(labo)muis
Modeldieren
Genoomdisruptie en –editing (CRISPR) en enkele recente methoden
HOOFDSTUK II: KLIEVING, GASTRULATIE EN VROEGE PATRONEN IN ENKELE VERTEBRAAT
EMBRYO’S
II.1. KLIEVING: CREATIE VAN MULTI-CELLULARITEIT
= serie mitotische celdelingen met snelheid onder controle v maternale EW & mRNAs blastomeren
Geen toename cytoplasma door overslaan v G1 en G2 fase
Versch delingssnelheid vr versch stadia
Plaats v klieving & grootte blastomeren voorafh bepaald dr
o Hvh & distributie v dooierEW in cytoplasma
Dooier = klieving inhibitorische werking (dooierrijk: vegetaal)
o Factors in ei cytoplasma
II.1.1. Klieving bij Xenopus (van animale naar vegetale pool)
Mesolecithaal > telolecithaal
Sneller animaal (dooier vegetaal werkt vertragend)
Vanaf 3e klievin, verdere klievingen dichter bij animale pool
II.1.2. Klieving in zebravis
Telolecithaal (veel dooier à 1 zijde)
o Discoidale klieving
o Klieving om 15min alleen in animale pool regio
o Creeren veelcellig embryo als disc op dooier
Versch celpopulaties (dooiersyncytiumlaag – deep cells – enveloplaag)
,II.1.3. Klieving, compactie en cavitatie bij zoogdieren (muis, mens)
Rotationele klieving
Eicellen zeer klein
Compactie: 8cellig embryo morula (16 cellig) = embryo w compact)
o 8 cellig embryo: totipotente blastomeren
o Morula (18-32 cellig embryo) – 1e cel fase decision
TE (tight junctions)
ICM (gap junctions)
Cavitatie: morula vroege blastocyst (~64 cellig embryo)
o TE vormen blastocoel door pompactivatie duwt ICM in assymetrische ligging
o Versch merkers
II.2. GASTRULATIE BIJ ENKELE VERTEBRAAT EMBRYO’S
= strikt gecoordineerde reorganisatie v cellen vd blastula dr celmigratie- ∆celmotiliteit - ∆celvorm - ∆celadhesie
zorgt vr beweging vd cellen
vorming primaire kiembladen en interageren met elkaar 3D bouwplan organisme v meerdere cellagen
II.2.1. Gastrulatie in Xenopus
Vegetale rotatie en de invaginatie van de bottle cellen vorming blastopore lip
Involutie aan de blastopore lip
o Vd MESO cellen (geleidt dr pharyngeal ENDO)
o Bottle cells trekken nt meer naar binnen
o Eerst via laterale lip, dan via ventrale
o Cellen animale hemisfeer migreren naar vegetale regio
Convergente extensie van het dorsale mesoderm
o = weefsel w geherstructureerd om langs 1 as samen te komen
o RhoA cytoskeletale verandering
geregeld dr dishevelled Wnt-activatie à D-kant
convergente extensie aan D-kant want enkel daar Wnt-aanwezigheid
II.2.2. Gastrulatie in zebravis
Progressie van epibolie / staging
o Radiale intercalatie
o Dorsale compactie
o Involutie
o Convergente extensie
Vd chordamesodermale cellen (merker = snail)
Vd paraxiale mesodermale cellen (merker = brachiury)
Accumulatie van hypo- en epiblast aan dorsale zijnde vorming shield
Fate map kort voor gastrulatie
o Dorsaal komt shield
o Embryo moet precursorcellen ENDO comprimeren op middenlijn bovenop dooier (<>
Xenopus: ad vegetale kant)
Tail organizer bij teleost vissen
II.2.3. Gastrulatie in de muis
, = cilindervormig embryo
E4.5-E6.5 in het kort
o Blastocyst bij implantatie
Polar & mural TE ectoplacentale cone & extra embryon ECTO & trophoblast giant
cells
Primitive ENDO visceral & parietal ENDO
o Egg-cylinder: interactie visceral ENDO en epiblast (ICM) MESO PS
AVE (anterieur visceraal ENDO) vorming
= #cellen in visc ENDO die genexpr-signatuur krijgen
Migreert naar A-kant vermijden gastrulatie à A-kant
o Net voor start gastrulatie: MESOinductie @P-kant = toekomstige AP-as
o Start gastrulatie: vomring primitieve streep/streak = toekomstig P-eind embryo (kop)
Nieuw gevormde MESO verspreidt
Proximaal lateraal @extramembryon MESO intergeert hier met ENDO
vorming 1e hepatoeitische cellen/bloedcellen
Antereo-lateraal
Node (~organiser) leidt PS naar distale tip cellen die erdoor schieten vormen MES-
ENDO
Verschillende celpopulaties / merkergenen /
o Oct4 : ICM
o Nanog
o Fgf5
o Hesx1
o Sox1
o Foxg1
o Six 3
Primitieve streep / verschillende klassen mesoderm
II.3. LICHAAMSASSEN OPZETTENINLEIDING
Groeifactoren (FGFs, TGFbetas, Hhs, Wnts, Delta/Serrate, Ephrins)
FGF signalisatie (= fibroblast growth factor proteins)
o Intacriene, paracrine en endocriene effecten
o FGF-REC stimulatie via ligand binding, geassisteerd dr HSPG’s
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper phaedralocquet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73243 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen