Recht verkennen
1: Wat is recht
Rechten & plichten
Regel wordt rechtsregel wanneer opgesteld/bekrachtigd door samenleving.
Hoe beslist samenleving hierover?
- Rechtstreekse democratie (directe democratie)
o Via het referendum
- Vertegenwoordigende democratie (indirecte democratie)
o Via vertegenwoordigers van het volk
Doel recht: ordenen van de samenleving
(Over)leven en handelen als mensen binnen een samenleving veronderstelt regels/
Opgelegd door de samenleving
Samenleven leidt tot conflicten
- Conflicten vergen oplossingen, en dus regels.
- Via ‘wetgever’, en dus met akkoord van de samenleving (van ons)
Samenleving is continu in verandering:
- Wetgeving is een dynamisch gegeven
- RECHT IS NOOIT AF!
Recht is afdwingbaar
- In tegenstelling tot regels
- Zonder afdwinging geen recht
o Verplichtend karakter
o Gevolgen bij niet-naleving
o Structuren, instellingen & procedures
- Niet alle rechtsregels zijn even afdwingbaar
o Default-regels: bv. Contract gaat voor op de ‘aanvullende’ wet
Soorten regels
- Gedragsregels, door het vastleggen van subjectieve rechten = hun bevoegdheden om
over middelen te beschikken.
- Regels en structuren voor toepassing en afdwinging van die gedragsregels.
- Instellingen en procedures voor wijziging van het recht, gezien het dynamisch
karakter van het Recht.
Definitie RECHT
Wat: geheel van rechtsregels
Waarom: met als doel de maatschappij te ordenen
Van waar? Opgelegd door de samenleving, via haar vertegenwoordigers
Hoe: De niet-naleving ervan is afdwingbaar via een wettelijk voorzien systeem van sancties
Objectief Recht vs. Subjectieve Rechten
Objectief Recht
o = Rechtsregels, geformuleerd in ‘het Recht’
o Staan los van een concreet persoon of een specifieke situatie
1
,Subjectieve Rechten
o = de rechten die wij putten uit deze objectieve rechtsregels
o Recht om naar eigen goeddenken bepaalde handelingen te stellen, en als een
objectieve rechtsregel toepassing vindt in een concrete situatie = subjectieve rechten
Rechtssubject vs. Rechtsobject
Rechtssubject
o Titularis van subjectieve rechten
o Drager van rechten & plichten
o Natuurlijke personen / rechtspersonen
Rechtsobject
o Datgene waarover subjectieve rechten gelden
o Zaken/rechten/…
Rechtsmisbruik
Subjectieve rechten ingedeeld
= de bevoegdheid om over middelen te beschikken, en rechtspersonen leiden ze af uit
objectieve rechtsregels.
Politieke Rechten:
o Die de burger tegenover de overheid kan uitoefenen
Burgerlijke Rechten:
o Die de burger tegenover zijn medeburgers kan uitoefenen
Kunnen ontstaan/wijzigen door
rechtshandelingen of rechtsfeiten
Het objectieve recht
ingedeeld
Er bestaan verschillende mogelijke indelingen
1. Volgens de inhoud
2. Volgens het territorium
3. Volgens de afdwingbaarheid
2
, 4. Volgens de gelding
Bronnen van het
recht
Internationale
rechtsbronnen
Belgische regelgeving:
o Hiërarchie der rechtsnormen
o Publicatie van wetgeving
o Interpretatie van wetgeving
Overige rechtsbronnen:
o Rechtsleer
3
, o Gewoonten
o Algemene rechtsbeginselen
Wetgeving
Rechtspraak
= Uitspraken van rechters (vonnis/arrest)
o Rechters passen wetgeving toe op concrete geschillen
o Interpreteren de wetgeving
Interpretatie is vrij
Interpretatie is niet bindend
Wel zekere controle
… Interpretatie wordt op zich ook een bron van recht
o Precedentwaarde/’vaste rechtspraak’
Rechtsleer
o Commentaar / bespreking door (vermaarde) juristen
In handboeken, tijdschriften, …
Als ‘noot’ bij vonnis of arrest
o Overzicht van rechtspraak
o Wordt vaak geciteerd in
Vonnissen van rechters
Parlementaire voorbereidingen
Algemene Rechtsbeginselen
Basisprincipes van onze rechtsorde die niet uitdrukkelijk in de wetgeving vermeld worden,
maar als evident worden beschouwd.
Zij vullen de wetgeving aan en helpen bij de interpretatie.
Voorbeelden:
o Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (wettelijkheid, gelijke behandeling, zorgvuldigheid,
vertrouwen, redelijkheid, motiveringsplicht, billijkheid)
o Het verbod op rechtsmisbruik
o Recht van verdediging
o Algemene beginselen van behoorlijk proces, daarin begrepen: onpartijdigheid en
onafhankelijkheid van de rechter
o Nulla poena sine lege: geen straf zonder wet
o Non bis in idem: één persoon mag niet tweemaal vervolgd worden voor dezelfde feiten
Gewoonterecht
o Gevestigde gebruiken die niet werden neergeschreven, maar door de samenleving
als evident worden beschouwd.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarahdebeukelaerdossche. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
