Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 7 Chronobiologie Fysiologie
- Vak
- Fysiologie
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Het laatste hoofdstuk dat nieuw is sinds dit jaar samengevat (dia's + lesnotities)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 9 pagina's
Voorbeeld 3 van de 9 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK 7: CHRONOBIOLOGIE: SLAAP EN BIOLOGISCHE KLOK7.1 INTEGRATIEVE FYSIOLOGIE: CHRONOBIOLOGIE
- We combineren verschillende puntjes uit hoofdstukken en combineren het in dit hoofdstuk
- Hoofdstuk 1
o Chronotypes en natuurlijke selectie
o Seksuele selectie en reproductief gedrag
- Hoofdstuk 2
o Functionele neuroanatomie (hypothalamus, pijnappelklier)
o Neurotransmissie en inhibitoren (adenosine, caffeïne)
- Hoofdstuk 3
o Perceptie van licht
- Hoofdstuk 4
o Slaaphormoon
- Hoofdstuk 5
o Menstruele cyclus
- Duiding bij foto: leren = slapen
o Het is dus niet vreemd dat we foto’s zijn van Aziatische personen die slapen op een bank, ze
verwerken de leerstof
o Het positieve aan heel de corona-crisis: we hebben een regelmatiger slaappatroon (mogelijks
een aanwijzing waarom de slaagcijfers veel beter zijn dan andere jaren, je hebt meer tijd om
leerstof te verwerken)
7.2 ASTRONOMISCHE GESTUURDE CYCLISCHE BIOLOGISCHE PROCESSEN
- We hebben allemaal een klok die dagelijks een beetje fout kan
lopen. De klok heeft een knopje dat je elke dag opnieuw kan
bijstellen (wat beter is dan een perfecte klok zonder knop)
- Meeste fysiologische processen verlopen cyclisch
o Aanpassen aan/beschermen tegen cycli in natuur
o Constant metabolisme is slecht
- Tijdscycli in natuur: astronomisch bepaalde schommelingen in
licht/donker, temperatuur,…
o Dag (openen/sluiten bloemen)
o Maand (vloedvissen: vissen die wanneer het vloed is tot heel diep op het land zwemmen en
eitjes leggen, een maand later komen die eitjes uit wanneer er opnieuw vloed is)
o Jaar (jaarringen boom: meestal in de winter)
- Een circadiaan ritme is een cyclus van ongeveer 24 uur
o Circadiaan: circa = ongeveer, diaan = een dag
o Slaap-waak ritme is het bekendste
o Veel parameters in ons lichaam kennen
schommelingen
Lichaamstemperatuur is het hoogst overdag
en na middernacht (koudste periode van onze
planneet) daalt onze lichaamstemperatuur
ook
- Iemand leeft in een tijdvrije ruimte: een ruimte waar het altijd licht is waardoor de persoon een cyclus
maakt van 25 uur in plaats van 24 uur
1
, - De maan heeft ongeveer 37 dagen nodig om rond onze aarde te draaien
o Als de maan dicht bij ons staat, merken we dat (vloed, springtij,…)
7.2.1 MAANCYCLUS EN SLAAPPATROON
- De maancyclus als ‘zwakke’ zeitgeber
o Zeitgeber: factor die ervoor zorgt dat je je klok juist zet (geeft je info over je ritme)
o 2 maancycli: gravitationele en synodische
Gravitationele maancyclus: duurt ongeveer 27 dagen, de maan
staat het dichtst bij de aarde
Synodische maancyclus: duurt ongeveer 29 dagen, loopt van
volle maan tot volle maan
Hoe komt het dat het langer duurt? Tegen dat de
maan volledig rond de aarde heeft gedraaid, is onze
aarde al een beetje verschoven van de zon, dus de
maan moet nog een klein beetje verder doordraaien
- Een studie in Paraguay (en Seattle, Amerika) heeft onderzocht of wij meer of
minder slapen bij volle maan en ons daar naar richten
o Hypothese: mensen die primitief leven, zonder kunstlicht, hebben waarschijnlijk een soort
maanritme (bij volle maan is er veel licht tegenover nieuwe maan, waar er geen licht is)
o Registratie slaapcycli bij:
Rural, no light
Rural, limited licht (Vaca Perdida, 300 inwoners) weinig licht
Urban (Ingeniero Juarez, 19.000 inwoners) veel kunstlicht
University students (Seattle, USA) zien zelf niet of het volle maan is (door de hoge
gebouwen)
o Verrassende resultaten!
Bij volle maan slapen ze weinig, bij nieuwe maan slapen ze weinig
Alle groepen vertonen dit patroon (tegenstrijdig met hypothese) ook bij mensen
die besef hebben van de maancyclus
MAAR: het verschil zit hem in het uur: wanneer de zon onder gaat, gaat
men later slapen op dagen wanneer er volle maan is
Ons lichaam heeft dus een klok die zich identificeert met de maan, ook al
zijn we ons daar niet bewust van!
2
, - MAANdstonden?
o Duren ongeveer een maand, dus misschien is het wel zo omdat de
maan ongeveer 28 dagen nodig heeft om rond de aarde te draaien
Is het wel toevallig even lang?
o Period of the periods
Meest frequente intervallen: 28 dagen bij vrouwen jonger
dan 35
Bij oudere vrouwen iets vroeger
o Onderzoek: is het zo dat vrouwen hun regels
krijgen bij volle maan, nieuwe maan,…? Aan de
hand van 3 voorbeelden (gele lijn: volle maan)
Links: vrouwen synchroniseert eerst met
nieuwe maan, daarna 3 jaar bij volle
maan
Midden: 10 jaar aan een stuk op volle
maan
Rechts: 4 jaar op volle maan
Frequentie: bijna alle
menstruatie op of rond de volle
maan
Zeker geen perfect patroon
Bijgevolg aan resultaten:
nieuwe maan = ovuleren
o Vrouwen synchroniseren menses soms met
maancyclus voor een langere periode
Waarschijnlijk een fenomeen dat we nog overhouden aan onze evolutie
Bij gorilla’s zien we dat zij gaan ovuleren tijdens nieuwe maan
7.2.2 JAARRITMES / SEIZOENSVARIATIE
- Winterslaap, voortplantingsseizoen,…
- Mens:
o We slapen meer in de winter dan in de zomer
o Stemming (seasonal affective disorder of de winterblues)
o Schommeling in lichaamsgewicht
o Er zijn periodes waarin er meer geboortes zijn (minder extreem dan bij sommige duren)
- Conclusie: ons lichaam loopt min of meer gelijk met de hemellichamen (licht!), MAAR:
- Varianten op jaarritmes
o 17-jaars-cicade: stom, blind beest dat als een soort larve die onder de grond leeft en om de
17 jaar uitkomt en in een nacht groeit tot een volwaardig beest
Amerikaanse Oostkust: mei 2004, 2021, 2038
Ze zijn met zodanig veel dat predatoren ze opeten tot ze een digestie hebben en de
‘overlevers’ gaan zich daarna voortplanten, na 3 weken gaan de larve weer onder de
grond
o Ook 13-jaarscicade (Westkust Amerika en Australië)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ecatelin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen