Hoofdstuk 1 : Inleiding en terminologie van de bewegingsopvoeding
1. Inleiding
1.1. Algemene = beginsituatie van de kleuter
1.1.1. Tweeënhalf- en driejarige kleuter
→ Grote behoefte aan geborgenheid en genegenheid
● Blijft in de nabijheid van de leerkracht
● Grote ruimtes → bevangen de kleuter ⇒ tot ze geborgenheid voelen
Ruimte verkennen
● Exploratiedrang → niet groot
⇒ Samen grote ruimte verkennen
Grondkind
→ Verkent het milieu -> vanuit zithouding
Vrij bewegingsspel
→ Ruime plaats
● Kleuter speelt graag alleen (~egocentrisme)
● Experimenteert en leert via gissen en missen
● Handelingen en bewegingen -> Waarom? -> alleen voor de kleuter duidelijk
→ Verwerft veel actie schema's
● Spelen en bewegen -> behoefte en voorwaarde voor alle verdere opvoeding, vorming en
ontwikkeling
Imiteren
● Gebruik van beeldspraak -> Noodzakelijk!
● Verbale opdrachten -> moeilijk
● Eenvoudige opdrachten en eenvoudige groepsspelen -> kunnen ze nabootsen en toepassen
Motoriek
→ Onbeheerst, evenwichtig en weinig verfijnd
Groot materiaal
● Grootmotorisch → groot materieel, rollend materiaal, … in grote ruimtes heel belangrijk
→ ontwikkeling
Oog-handcoördinatie
● Nog niet geheel ontwikkeld
● Het oog leidt nog niet volledig de hand
● Hand blijft zoeken en tasten
● Met moeite -> twee voeten samen omhoog springen
Vallen = doen de kleuters nog veel
1
, Lateraliteit
● Afwisselend beide handen
● Geen voorkeur of dominante hand -> manuele handelingen
● Ruimte – en tijdsperceptie -> niet ontwikkeld
→ weinig structuur in de ruimte
1.1.2. Vierjarige kleuter
→ Groepsspel komt tot ontwikkeling
→ Verkleden -> aantrekkelijke bezigheid -> kunnen grotendeels zelfstandig
Exploratiedrang groter
● Zelfstandigheid
● Ritme – ervaringen -> mogelijk
-> stappen op het juiste ritme -> moeilijk
Vrij bewegingsspel -> blijft belangrijk
Verbale opdrachten
● Worden begrepen -> als ze eenvoudig blijven
● Van bewegingsfase -> perceptie fase
⇒ worden bewust van bewegingen en ruimten
Motoriek
Fijne motoriek -> verbetert
Grote motoriek -> verbetert
● (sommige kleuters) beheerst
● Totaalbeweging wordt sierlijker
● Groeiende coördinatie -> lichaamsbewegingen
● Huppen en kleine sprongetjes -> lukken al
huppelen en achterwaarts springen -> nog niet zo goed
Lateraliteit
● Uitgesproken voorkeur voor dezelfde hand of voet
=> onbewust
● Dominant lichaamshelft wordt duidelijker
● Beginnende ruimte – en tijdsperceptie
1.1.3. Vijfjarige kleuter
→ De exploratiedrang, de nieuwsgierigheid, de fantasie en creativiteit zijn groot bij deze kleuters.
→ Uitgesproken verlangen -> grote activiteiten -> zwaardere inspanning
Inzicht in speltactiek
● Groepsspelen -> inzicht in speltactiek
● Ritme – ervaringen -> bewegen op gegeven eenvoudig ritme
● Muzikale tegenstellingen ->begrepen en toegepast
2
, Motoriek
→ Fijn en grote motoriek -> automatismen
→ Oog – hand/ voet coördinatie -> volle ontwikkeling
→ Oog leidt en corrigeert reeds de bewegingen van de hand
Lateralisatie
● Dominante lichaamshelft -> bewust
● Linker en rechter hand/ voet kunnen aanduiden
● Adequaat toepassen van de kennis in alle situaties -> nog geen verworvenheid
● Verwerft ruimte – en tijdsperceptie
● Beeld vormen -> gestructureerde ruimte -> oriënteren in die ruimte
● Afstand en richting schatten -> neemt een aanvang
Verbale opdrachten
● Worden goed begrepen
● Groot aantal begrippen (ruimte, tijd, kwaliteit, …)
● Van perceptie fase -> naar abstractie fase
● Begrippen van ruimte, tijd, beweging, … goed begrepen, toegepast en vaak verwoord
1.2. Persoonlijkheidsvorming
In alle menselijke gedrag → 3 componenten:
● Motorische of bewegingscomponent
● Inzichtelijke of cognitieve component
● Emotionele of affectief-dynamische component
→ Lichaamsplan = het georganiseerde totaal van alle sensomotorische structuren dat het
geautomatiseerde gedrag van de mens bepaalt.
● In aanleg gegeven mogelijkheden, verworven motorische schema’s, ervaringen, herinneringen, …
● Automatisch of intuïtief
→ Lichaamsbesef = het bewust zijn van het eigen lichaam
3
, → Lichaamsidee = eigen stellingname tegenover de eigen lichamelijkheid in uitzicht en mogelijkheden
● subjectief
Schema psychomotoriek:
TOTALE GEDRAG
(Motorisch, cognitief, sociaal-dynamisch-affectief)
In psychomotoriek bewegen via:
● Het verwerven van ruimteperceptie
o de juiste waarneming van de gestructureerde ruimte en zich hierbinnen oriënteren
● Het verwerven van lichaamsperceptie
o de juiste waarneming van het lichaam
● Het verwerven van tijdsperceptie
o de juiste waarneming van de tijd
⇒ 3 verbonden aspecten
Accent leggen op ‘omgaan met tijd’ = rekening houden met ‘de ruimte’ en ‘zichzelf in de beweging voelen’
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inaravanongeval. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.