Hiermee heb ik een 13/20 gehaald.
Dit is een samenvatting van het vak Inleiding tot de Educatiewetenschappen bachelor I. Het wordt gedoceerd door Koen Lombaerts. Het bevat 5 hoofdstukken van de Reader van de leerkracht.
5. FUNDAMENTEN VAN DE BASISSCHOOL ............................................................................. 93
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Koen Lombaerts 1
, 1. Terrein van de educatiewetenschappen
1.1 De pluraliteit van de pedagogiek
Pedagogiek richt zich op concrete opvoedings- en onderwijsprocessen
- Er is wel nog geen onderscheid tussen wetenschappelijke en niet-academische
aandacht voor het opvoedings- en onderwijsgebeuren
- 1779: pedagogiek werd een academische discipline
o Trapp werd toen ook benoemd als de 1ste hoogleraar in de pedagogiek als
wetenschap
- Plato: opvoeding speelde een grote rol voor hem om de 3 standen in de stadsstaat
(werkers, wachters en heersers) in stand te houden
o Opvoeding en onderwijs zijn hier ondergeschikt aan politieke doeleinden
- Locke: hij vergelijkt een pasgeboren kind met een blad wit papier (= tabula rasa)
o Door opvoeding en onderwijs wordt het beschreven
- Rousseau: utopie van een natuurlijke en individuele opvoeding
o Hierbij ontaardt het van nature goede kind niet door de invloed van cultuur
o Opvoederstaak: de natuurlijke ontwikkeling van het kind zijn gang laten gaan
en dat ontwikkelingsproces vrijwaren van schadelijke en belemmerende
invloeden
- Al deze mensen schreven incidenteel over opvoeding en onderwijs voordat de
pedagogiek een wetenschap werd
o Deze geschriften hadden een invloed op de praktijk
o Met de komst van de academische pedagogiek veranderde de aandacht voor
opvoeding en onderwijs van incidenteel naar continu
- De pedagogische wetenschap wil expliciet een bijdrage leveren aan het opvoedend
en onderwijzend handelen van de pedagogische practici
o Deze practici zijn door een verbeterde en algemene scholing meer zelfstandig
in staat tot het kennisnemen van pedagogische publicaties
In de pedagogiek is er niet 1 overkoepelende metatheorie ontwikkeld
- Er zijn meerdere wetenschapstheorieën
- Deze meervoudigheid komt door de verschillen in een aantal cruciale punten
o Bv.: de invulling van de term wetenschappelijkheid
§ Wat in de ene benadering als wetenschappelijk wordt beschouwd,
wordt door een benadering als onwetenschappelijk beschouwd
- Ook over de relatie tussen theorie en praktijk is er vaak discussie
o Sommigen zeggen dat de praktijk het belangrijkste is en dat de theorie hieruit
volgt
o Sommigen zeggen dan weer het omgekeerde. De praktijk volgt uit de theorie
o Of een wisselwerkingsrelatie tussen een relatief-zelfstandige theorie en
praktijk
- Zo zijn er 3 niveaus:
o Metatheoretisch niveau
§ Theoretiseren mbt theorievorming over en onderzoek naar opvoeding
§ Aanleiding voor het vormen van theorieën en hinderpaal bij het
toepassen van de verkregen kennis
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Koen Lombaerts 2
, § Wetenschapstheorieën
o Objecttheoretisch niveau
§ Theorievorming over en onderzoek naar het object opvoeding
§ Pedagogische theorieën
o Het niveau van de praktijk
§ Werkelijkheid van opvoeding en onderwijs
Onderschreven slagzin: de pedagogiek is een praktische of handelingswetenschap
- Dwz dat de praktijk iets moet hebben aan de verworven kennis en inzichten
- Deze zin heeft totaal verschillende consequenties voor iedere pedagoog
Benaderingen in de pedagogiek:
- Geesteswetenschappelijke pedagogiek
- Empirisch-analytische pedagogiek
- Kritische pedagogiek
o Geïnspireerd door Habermas
- Cultuurhistorische school in de pedagogiek
o Focus op de belangrijke elementen in het Russische denken over de
ontwikkeling van het kind
- Taal-analytische pedagogiek
- Opvoedingswetenschappen in Frankrijk
- Pragmatische pedagogiek
De ontwikkelingen binnen de pedagogiek gaat vooral in de richting van een verdergaande
pluralisering van wetenschapstheorie, objecttheorie en methodologie
- Ipv een verder doorzettende integratie van de verscheidenheid aan theoretische
posities
- Jaren ‘70: redelijk overzichtelijke situatie
o De pedagogiek is uitgedifferentieerd in 3 richtingen
§ Geesteswetenschappelijk
§ Empirisch-analytisch
§ Kritisch-emancipatorisch
• Deze benadering combineert de andere 2 benaderingen het
beste
o Klafki: metatheoretische uitwerking voor de integratie van de 3
opvoedingswetenschappelijke theorietypes
§ Hier worden de bekritiseerde aspecten gebannen en de bruikbare
aspecten bewaard
§ Constructief-kritische pedagogiek
§ Helaas heeft niemand, ook Klafki niet, dit kunnen realiseren
- 1990: de balans van de pedagogiek werd opgemaakt
o König: hij deed dit vanuit het perspectief van de theorieontwikkeling
§ Op dit moment was er volgens hem een paradigmatische pluralisering
en telde hij minstens 10 richtingen in de pedagogiek
§ Helaas gaven deze richtingen geen antwoord op de problemen die in
de pedagogische praktijk spelen
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Koen Lombaerts 3
, o De practici staan voor problemen die niet zomaar met behulp van
wetenschappelijke kennis oplosbaar zijn
§ Intern-wetenschappelijke grondslagencrisis
§ Wetenschappelijke kennis werd steeds minder gezien als een
afbeelding van de werkelijkheid
§ In het wetenschappelijk handelen wordt een werkelijkheid
geconstrueerd
o De verwachtingen rond de kritische pedagogiek zijn ook niet uitgekomen
§ Deze kwam voor een groot dilemma te staan:
• Of de eigen maatschappijtheoretisch geformuleerde
grondslagen zuiver houden met als prijs het verliezen van elke
relatie met de alledaagse pedagogische praktijk
• Of zich wenden naar de praktische vragen maar de eigen
kritische positie verliezen
o De integratie gaat dan niet via de kritische pedagogiek maar wel via de
convergerende tendensen
§ Wetenschapstheoretisch: hermeneutische vragen en benaderingen
krijgen plaats
§ Empirisch onderzoek: begrip ‘gedrag’ wordt vervangen door
‘betekenisvol menselijk handelen’
§ Methodisch niveau: ‘hard’ onderzoek dat meer aandacht geeft aan
kwalitatieve aspecten en kwalitatief onderzoek
§ Theorie-praktijk verhouding: nadruk ligt niet op de verheldering van
de praktijk
- Pedagogische theorieën moeten gezien worden als alternatieve
werkelijkheidsconstructies die het de practicus mogelijk maken zijn praktijk anders te
duiden, te oriënteren en het mogelijk maken op een andere wijze te handelen
Biesta:
- Hij besteed expliciet aandacht aan de problematiek van pluraliteit en pedagogische
wetenschap
- 2 vormen van meervoudigheid:
o Diachrone pluraliteit: de opeenvolging van paradigmata, scholen, stromingen
§ Beginsel van de pedagogiek vervangen door fenomenologische
pedagogiek
§ Bv.: de verdringing van de beginselpedagogiek door de
fenomenologische pedagogiek
o Synchrone pluraliteit: het naast elkaar bestaan daarvan
§ De wetenschapstheoretische pluraliteit van de 3 stromingen
§ Hij waardeert deze wetenschapsinterne pluraliteit
• Het vormt de mogelijkheidswaarde voor kritiek
• Het is om deze reden, maar ook principieel, onmogelijk deze
pluraliteit tot een eenheid te smeden
• Deze meervoudigheid is wel een noodzakelijke, maar geen
voldoende voorwaarde voor het kunnen leveren van kritiek
Bron: lessen en powerpoints gegeven door prof. Koen Lombaerts 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ryostox. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,50. Je zit daarna nergens aan vast.
