Samenvatting PGO1: stappen bij het uitvoeren ve literatuuronderzoek
Stap 1: formulering probleemstelling en onderzoeksvragen
1. Wat is een probleemstelling?
• Praktijkgericht onderzoek (PGO) is onderzoek gericht op de oplossing van praktijkproblemen.
• Elk PGO start met het formuleren van een praktijkprobleem.
• Omdat men ervan uitgaat dat de bestaande situatie onwenselijk is en er best verbetering in
wordt aangebracht, is van ‘probleemstelling’ sprake.
• Een probleemstelling van een onderzoek is dus een inhoudelijk onderwerp dat aangeeft waarover
het onderzoek zal gaan.
• eerste instantie is een probleemstelling meestal vrij algemeen.
• De probleemstelling afbakenen is echter noodzakelijk voor onderzoek.
• Afbakening van een probleemstelling kan door het onderwerp te bekijken vanuit verschillende
perspectieven
Nuttige vragen bij de afbakening van een probleemstelling:
ü Wat? (vb. gedrag probleemgedrag depressie)
ü Periode/ tijd (wanneer?)
ü Ruimtelijke afbakening (plaats?)
ü Welbepaalde groepen (wie?)
ü Toepassen op de praktijk
ü Deelprobleem bestuderen
ü Invalshoek (cliënt/begeleider/beleid?)
ü Sector of afdeling
Een voorbeeld van afbakening:
• Een onderzoeker wil onderzoek doen naar de problematiek van eenzaamheid.
• Eenzaamheid is een ruim begrip en als dusdanig een te ruime probleemstelling.
• Afbakening is nodig, bvb. als volgt:
Eenzaamheid
à Sociale eenzaamheid
à Sociale eenzaamheid bij ouderen
Aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen
Aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door welzijnsinstellingen en lokale overheden in
Limburg
Effectiviteit van de aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door welzijnsinstellingen en lokale
overheden in Limburg
Een probleemstelling moet ook altijd de relevantie van het onderzoek schetsen.
• Maatschappelijke relevantie: Op welke manier is het onderzoek relevant voor de
maatschappij?
• Mogelijke bijdrage op verschillende niveaus:
• Macro: bijdrage op breed maatschappelijk vlak
• Meso: bijdrage voor één of meerdere organisaties uit het werkveld of voor
een beroepsgroep
• Micro: bijdrage voor specifiek persoon of specifieke doelgroep
• Theoretische relevantie van het onderzoek: Draagt het onderzoek bij tot de bestaande
kennis?
Bij PGO binnen de opleiding sociaal werk ligt de nadruk op de maatschappelijke relevantie voor het sociaal
werk!
2. Wat zijn onderzoeksvragen?
• De afgebakende probleemstelling mondt uit in onderzoeksvragen.
, • Onderzoeksvragen zijn VRAGEN die men via onderzoek wil beantwoorden.
• Ze vormen de RODE DRAAD door het ganse onderzoek.
• Vaak is er een of meerdere centrale onderzoeksvragen die verder verfijnd worden in
deelonderzoeksvragen.
Voorbeeld:
• Probleemstelling:
Effectiviteit van de aanpak van sociale eenzaamheid bij ouderen door welzijnsinstellingen en lokale
overheden in Limburg
• Onderzoeksvragen:
• V1: Op welke manier dragen welzijnsorganisaties in Limburg bij aan het voorkomen en
bestrijden van sociale eenzaamheid?
• V2: In welke mate zijn de genomen initiatieven effectief?
• V2.1: In welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens de professionals?
• V2.2: In welke mate zijn deze initiatieven effectief volgens de senioren?
3. Welke eisen worden aan correcte onderzoekvragen gesteld?
• Omdat onderzoeksvragen de rode draad doorheen onderzoek vormen, is een zorgvuldige formulering
ervan nodig.
• Een onderzoeksvraag is een vraag!
• Onderzoeksvragen
• gaan over één vraagonderwerp;
• zijn eenduidig, d.w.z. maar op één manier te interpreteren;
• zijn specifiek, d.w.z. voldoende afgebakend;
• zijn haalbaar, d.w.z. praktisch uitvoerbaar;
• zijn maatschappelijk en/of theoretisch relevant.
4. Beschrijven van een probleemstelling & de onderzoeksvragen
• Je introduceer een probleemstelling en omschrijft de daaruit voortvloeiende onderzoeksvragen
volgens een trechterstructuur!
• Daarbij beschrijf je eerste de algemene brede context, vervolgens de specifieke brede context om zo
tot je probleemstelling te komen en daaruit je
onderzoeksvra(a)g(en) af te leiden.
• De context moet het praktijkprobleem situeren en de aanzet
zijn om de relevantie van het onderzoek duidelijk te maken.
• De relevantie moet geschetst worden op micro-, meso- en
macroniveau
• ALGEMENE BREDE CONTEXT => Maatschappelijk thema
• SPECIFIEKE BREDE CONTEXT => Maatschappelijk thema in
relatie tot de organisatie
• PROBLEEMSTELLING => Praktijkprobleem
• ONDERZOEKSVRAGEN => Vragen inzake het praktijkprobleem die je via onderzoek wilt beantwoorden
• Relevantie (micro-, meso-, macroniveau)
Literatuuronderzoek is essentieel voor het afbakenen van de probleemstelling en het formuleren van de
onderzoeksvragen!
WANT:
• Je moet je onderzoeksvra(a)g(en) aftoetsen aan bestaande kennis!
• Je moet gebruik maken van feiten, cijfers en wetgeving om de context te schetsen!
Stap 2: op zoek naar bruikbare bronnen
1. Wat is een bron?
, Om een literatuurstudie te schrijven, moet je op zoek gaan naar informatie uit de literatuur.
• Een bron = een drager van informatie.
2. Welke types van bronnen bestaan er?
• Er zijn verschillende types:
ü een artikel uit een (wetenschappelijk) tijdschrift
ü een (non-fictie) boek
ü een hoofdstuk uit een verzamelwerk
ü een onderzoeksrapport
ü een webpagina
ü een krantenartikel
ü een wettekst
ü …
• De types kunnen voorkomen op verschillende dragers:
ü op papier
ü online
• Een diversiteit aan bronnen verhoogt de kans op correcte en gevarieerde informatie!
Voorbeeld:
een artikel uit een wetenschappelijk tijdschrift*
= een systematische rapportering van een onderzoek, volgens onderstaande opbouw, nagelezen en
gecontroleerd (=peer-reviewed) door onderzoeksexperten:
ü Abstract
ü Inleiding
ü Literatuuroverzicht
ü Methode
ü Resultaten
ü Conclusie en discussie
ü Bibliografie
Type bron: een non-fictie boek
= een uitgebreid verslag omtrent een specifiek thema dat zowel in de breedte als in de diepte belicht wordt, in
verschillende hoofdstukken die allemaal geschreven zijn door dezelfde auteur(s).
Type bron: een hoofdstuk uit een verzamelwerk
= een boek waarbij een specifiek thema belicht wordt in verschillende hoofdstukken die allemaal door andere
auteurs geschreven zijn, onder leiding van de redacteurs.
Type bron: een onderzoeksrapport
= een rapportering van een volledig onderzoek of een deel van een onderzoek naar een specifiek thema.
Type bron: een webpagina
= dit betreft online informatie op een pagina van een website
3. Hoe kan je bruikbare bronnen zoeken?
Zoeken verloopt best volgens een doelgerichte zoekstrategie:
1. Zoektermen bepalen
2. Zoekplaatsen kiezen
3. Slim zoeken
4. Bronnen beoordelen op bruikbaarheid
5. Bruikbare bronnen documenteren (logboek bijhouden)
Deze zoekstrategie is geen lineair maar een cyclisch proces!
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper asaschepers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,29. Je zit daarna nergens aan vast.