Deze samenvatting is heel uitgebreid en is heel hard aan gewerkt aangezien het een groot en moeilijk vak is. Het bevat dan ook alle leerstof om te kunnen slagen, met de nodige verduidelijking bij elk hoofdstuk.
Deel 1: Inleiding klinische psychologie en
psychopathologie
Hoofdstuk 1: inleiding en domein klinische psychologie
1.1. Definiëring
1.1. De term klinisch
Een subdiscipline
Andere subdisciplines
o Arbeids – en organisatiepsychologie
o School – en pedagogische psychologie
Grootste groep: 50%
Verkeerde indruk
1.2. Poging tot definiëring
Cassee, Höweler, janssen (1981)
o Ongewenst gedrag (agressie, druggebuik)
o Mogelijkheid om verandering te brengen
o = vage definitie
Reber (1991)
o Afwijkend en slecht aangepast gedrag
o Diagnostiek, classificatie, behandeling, preventie en onderzoek
o = iets duidelijker
Winnubst, schnabel, van de bout en van son
o Wetenschap
o Onderzoek naar gezondheid
o Diagnoses en interventies ontwikkelen/ toepassen
Apa = american psychological association
o Toegepaste wetenschap
o Diagnostiek en behandeling mentale problemen
Bfp = Belgische federatie psychologen
o Psychologische kennis en praktijk
o Autonome ontwikkeling en toepassing van theorie, methoden,
technieken
o Screening en diagnostiek, preventie en interventie
o Helpen om problemen te doen verdwijnen of op z’n minst te
verminderen
Kern: klinische psychologie = psychische stoornissen
Maar…: “wat met problemen op somatisch vlak?”
Gezondheidsproblemen = klinische psychologie
Lichamelijke pijn is niet enkel gezondheidsproblemen en omgekeerd
Gezondheidsproblemen = gezondheidspsychologie
Klinische psychologie -> vertrekt vanuit psychopathologie
Gezondheidspsychologie -> vertrekt vanuit algemene psychologische processen
(ontwikkeling, sociaal, cognitief)
1
,1.3. Definitie
Hoge gezondheidsraad:
De autonome ontwikkeling en toepassing van theorieën, methoden en
technieken van de psychologie als wetenschap in de bevordering van de
gezondheid, de screening, psychologische diagnose en assessment van
gezondheidsproblemen en de preventie van en interventie bij deze problemen bij
mensen
Is als overzicht bedoeld voor de vaardigheden waarover je moet
beschikken
Handboek
De tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken
en de behandeling van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te
bevorderen.
-----> kern blijft psychische stoornissen
Probleem: met welk afwijkend gedrag houden we ons bezig?
Van weinig naar veel problemen
Van risico tot ontwikkeling probleem
Complexiteit
Stepped-care: geen zwaardere zorg dan nodig
2
,1.2. Normaal vs. Abnormaal
1.2.1. Onderscheid: wat is afwijkend??
Wat is afwijkend?
o 3 gevalsbeschrijvingen (uit elkaar gaan, man dreigt huis in brand te
steken – zelfmoord – eerstejaarsstudent durft niet weg te gaan van
kot)
o Terrein van de psychopathologie
o Wie komt ermee in aanraking?
o Wanneer is iets afwijkend?
Opsomming van symptomen
Diagnostische criteria
Nevid: 6 factoren
Wanneer gedrag afwijkend/abnormaal?
1. Uitzonderlijk: opvallend en onconventioneel gedrag
o Bv: heel goed zijn in een sport is niet gelijk aan afwijkend
2. Sociaal afwijkend: het overtreden van morele normen
3. Foute perceptie/interpretatie: irrationeel/onbegrijpelijk gedrag
o Bv: mensen die niet meer in bed durven slapen door stemmen
4. Aanzienlijk emotioneel lijden
o Bv: als mensen heel veel verdriet hebben
o Bv: bij rouw is dit wel normaal omdat dat duidelijk te linken is aan
uitzonderlijke omstandigheden
5. Ongepast of contraproductief gedrag
o Bv: alcoholgebruik zorgt ervoor dat we niet meer kunnen werken
6. Gevaarlijk gedrag
o Bv: druk en stress niet aankunnen, zelfmoord plegen (t.o.v. Van
onszelf en t.o.v. Anderen)
o Bv: in de oorlog jezelf opofferen is dit niet, dat is heldengedrag
1.2.2. Definitie
Het gaat altijd om een combinatie van factoren, waarbij…
Veroorzaakt lijden
Tast functioneren aan
Risico op dood, pijn, verlies vrijheid
Definitie dsm-5
Een psychische stoornis is een syndroom, gekenmerkt door klinisch significante
symptomen op het gebied van cognitieve functies, de emotieregulatie en het
gedrag van een persoon, dat een uiting is van een disfuncties in psychologische,
biologische of ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychisch
functioneren. Ze gaan gepaard met een significant lijdensdruk en beperkingen in
het functioneren
3
, 1.2.2.1. Uitsluitende omstandigheden:
Wanneer niet als abnormaal beschouwt?
1. Een te verwachten en cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde
gebeurtenis
2. Langdurig deviant gedrag van politieke, religieuze of seksuele minderheden
Bv: als iemand lid is van Greenpeace en dan de wet overtreedt, als dit
past binnen die groep/overtuiging ga je dit niet zo beschouwen
In sommige landen homoseksualiteit als voorbeeld!
3. Uitvloeisel van conflict tussen individu en maatschappij:
De controversiële Russische kunstenaar pyotr pavlensky heeft gisteren zijn
eigen oorlel afgesneden terwijl hij naakt op het dak van een psychiatrische
instelling in Moskou zat. Pavlensky wilde met zijn actie naar eigen zeggen
"de internering van Russische politieke dissidenten" aanklagen (2014)
Toch niet als afwijkend beschouwen want het is vanuit zijn overtuiging
1.2.3. Modellen
Verschillende invalshoeken om naar afwijkend gedrag te kijken
Waar ligt de grens? Hoe kunnen we beslissen?
Controverses: masturbatie? Homoseksualiteit?
1.2.3.1. Statistisch model
Normaalverdeling menselijke eigenschappen
Abnormaliteit = extreem hoge of lage scores
Continuüm = gemiddelde en standaarddeviaties
Problemen:
o Grens?
o Niet alles is normaal verdeeld (verschil in groepen)
o Geen onderscheid bij extremen volgens wel - geen lijden
o Bv: heel intelligent zijn zonder sprake van een pathologie
Besluit: goed aanknopingspunt, maar enkel bij eigenschappen die normaal
verdeeld kunnen zijn, je moet rekening houden met de gevolgen voor individu of
omgeving
1.2.3.2. Medisch model
Oorzaken van stoornissen:
o Somatogeen of psychogeen
o Medisch model zegt oorzaak somatogeen
Onderliggende mechanismen bestrijden
Grens = aantoonbare ‘ziekte’ of niet
Kritiek:
o Patiënt passief
o Vaak geen duidelijk onderliggend mechanisme
o Termen ‘ziek’ en ‘therapie’ werken stigmatisering in de hand
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirtevanseggelen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,39. Je zit daarna nergens aan vast.
