Samenvatting
Samenvatting gezondheidspsychologie
Dit is een SV van het vak GP in de studierichting Toegepaste Psychologie.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 95 pagina's
Voorbeeld 4 van de 95 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Gezondheidspsychologie1. Wat is gezondheid?
Wat bedoelen we met gezondheid en hechten we allemaal dezelfde betekenis aan dit woord?
Welke verschillende opvattingen bestaan er over gezondheid?
Wat is gezondheidspsychologie?
1.1. Wat is gezondheid? Veranderende perspectieven
Van oudsher hebben mensen een relatie gezien tussen
Geest
God(en)
Fysieke gesteldheid
1. Relatie tussen lichaam en geest
2. Biomedisch ziektemodel
3. Vraagtekens bij dualisme: psychosociale modellen voor gezondheid en ziekte
4. Biopsychosociaal ziektemodel
5. Gedrag, dood en ziekte
1.1.1 Relatie tussen lichaam en geest
Hippocrates (oudheid: 460-377 v.Chr.)
Ziekte = een verstoord evenwicht tssn 4 circulerende lichaamsvloeistoffen (humores):
Gele gal
Slijm
Bloed
Zwarte gal
Genezing: opniew balans brengen via aderlaten, vasten, dieet, geneesmiddelen
Lichaam en geest = 1 eenheid
Hoeveelheid sappen -> persoonlijkheid
Etiologie = oorzaak van een ziekte
Galenus (129-199 n.Chr.)
1
, De etiologische basis voor alle ziekten (geestelijk en lichamelijk) is puur lichamelijk
4 lichamelijke humores -> 4 temperamenten -> specifieke ziekten
Bv. Melancholieke vrouwen hadden grotere kans op borstkanker door een grote hoeveelheid
zwarte
Gal
De geest speelt dus geen rol in de etiologie van ziekten
Vroege middeleeuwen: geloof en spiritualiteit
Ziekte = straf van God of gevolg van kwade geesten die de ziel binnendrongen
Verbod op wetenschappelijk onderzoek
Religieuze gezichtpunten hielden stand tot de ‘renaissance’ begon 1600 n.Chr.:
wetenschappelijke revolutie
Descartes (1596-1650)
Lichaam en geest zijn 2 afzonderlijke/onafhankelijke entiteiten
= dualisme
Lichaam = machine -> mechanistisch standpunt
1.1.2 Biomedisch ziektemodel
= reductionistisch
Gezondheid = afwezigheid van ziekte
Ziekten en symptomen hebben een achterliggende fysiologische verklaring
Genezing werkt mechanistisch en rechtlijnig
Maar…waarom dan verschillende reacties van mensen?
Negeert dat verschillende mensen op verschillende manier kunnen reageren
1.1.3 Vraagtekens bij dualisme: psychosociale modellen voor gezondheid en ziekte
Veel ziekten hebben een organische oorzaak, maar verzoorzaken individuele reacties
Rol van ‘geest’ of psyche blijkt daarin belangrijk bv. Fantoompijn, placebo-effect (zie ook
H15)
Dus toch (tenminste) een bidirectionele relatie i.t.t. Dualistisch denken
1.1.4. Biopsychosociaal model
Geïntegreerde benadering voor de assessment van:
Biologische/fysiologische
Psychologische/gedragsmatige
Sociale/omgevingsfactoren
Die bijdragen aan gezondheid en ziekte
2
,1.1.5 Gedrag, dood en ziekte
Stijging levensverwachting
Daling mortaliteit (sterftecijfers)
Geneesmiddelen, vaccinatie, betere sanitaire voorzieningen (bv: proper water)
Oorzaken overlijden ook drastisch veranderd (vroegen sterven van andere dingen, zoals bv
griep, tbc)
Belangrijke gedragscomponent ons gedrag draagt bij aan
Onze gezondheid en onze kans op overlijden
1.2. Individuele, culturele en leeftijdgerelateerde perspectieven op gezondheid
1.2.1 Lekentheorieën over gezondheid
Leken = hoe kijken mensen zelf er naar (geen wetenschappers)
Bauman (1961) vroeg aan patiënten met een ernstige ziekte: “Wat betekent gezondheid voor u?”
Drie verschillende antwoorden:
1. Een overwegend gevoel van welzijn
2. De afwezigheid van symptomen
3. Handelingen waartoe een persoon in staat is (bv: drie km gaan wandelen)
Benyamini (2003)
Zelfde vraag aan ouderen (n = 500)
Slechte/redelijke gezondheid: recente symptomen/indicatoren van slechte gezondheid (bv.
Pijn)
3
, Goede gezondheid: positieve indicatoren (bv. In staat zijn tot wandelen)
Gezonde individuen hun subjectieve gezondheidsbeoordelingen zijn meer verbonden met
Gezondheidsgedrag
= gedrag (ongeacht de gezondheidstoestand) dat bedoeld is om de gezondheid te
beschermen, te bevorderen of in stand te houden (bv. Voldoende lichaamsbeweging) zie ook
H4
Hangt er dus vanaf aan wie je het vraagt en met wie je vergelijkt
Health & Lifestyle (n = 9000, Blaxter): gezondheid als
Niet ziek
Bezit
Gedrag
Lichamelijk fitheid en vitaliteit
Psychosociaal welzijn
Functie
---> subjectieve beoordeling van gezondheid
Via vergelijking met anderen (welke referentiegroep?) Leeftijd
Beroep
Betere/slechtere gezondheid
….
= gezondheid is een relatieve staat van zijn
1.2.2 Definitie van gezondheid van de WHO Wereldgezondheidsorganisatie
Toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en (…) niet alleen als de afwezigheid
van ziekte of invaliditeit (WHO, 1947)
Doelstellingen & beleidsdocumenten veronderstellen een relatie tussen gedrag, leefwijze en
gezondheid
De Vlaming leeft gezonder in 2025
1.2.3 Crossculturele perspectieven op gezondheid
‘normale gezondheid’ verschilt per cultuur en is afhankelijk van het economische, politieke klimaat
van het tijdperk
Bv: bevallen kan onder heel andere omstandigheden gebeurd
Bv: alcohol wordt nu soms als ziekte gezien die moet worden behandeld
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirtevanseggelen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 78600 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen