Notities van alle hoorcolleges van het OPO Praktijkonderzoek met bijhorende verwijzingen naar het handboek. Met deze samenvatting was ik van de eerste keer geslaagd!
Praktijkonderzoek – hoorcolleges
HC1: Inleiding
1.1 Onderzoek in het dagelijks leven, in de praktijk en in de wetenschap
Wetenschappelijk onderzoek VS onderzoek in het dagelijks leven of in de beroepspraktijk
o Meer overeenkomst dan verschil
o Overeenkomst: beiden op zoek naar hoe de werkelijkheid in elkaar zit of naar de
waarheid
o Verschil: de resultaten van een wetenschappelijk onderzoek moeten onafhankelijk
zijn van de onderzoeker = intersubjectieve kennis
- = kennis die tussen de betrokken subjecten (van onderzoeker tot
onderzoeker) gelijk blijft
3 noodzakelijke voorwaarden voor een wetenschappelijke houding
o Weerlegbaarheid (= centrale eis) (= falsificatie)
- Uitspraak is informatief (je moet het kunnen weerleggen) en niet normatief
- Weerlegbaar: aantoonbaar of beargumenteerd tegen te spreken
o Precisie
- In het aangeven van het domein (tijd en ruimte)
- In de beweringen die we over de verschijnselen doen (bv. % i.p.v. ‘laag’)
o Verantwoording
- Verantwoordingsplicht (t.a.v. collega’s) en openbaarheid
Wat is het verschil tussen wetenschappelijke kennis en iets wat er op lijkt?
o Weerlegbaarheid (falsifieerbaar) (cfr. filosoof Popper)
- Popper over theorie van Adler: minderwaardigheidscomplex altijd als
oorzaak van handelen → het is niet weerlegbaar
Sommige hypothesen lijken misschien op wetenschap, maar hebben eigenlijk niets met
kennis te maken.
o Reden: ze zijn niet weerlegbaar. Ze zijn altijd waar, wat er ook gebeurt
o Een hypothese moet weerlegbaar zijn
- Er moet een denkbare gebeurtenis bestaan die deze hypothese
tegenspreekt.
De drie belangrijke figuren van de psychoanalyse: eet meer Freud, drink meer Adler dan blijf
je langer Jung
1.2 Het belang van een onderzoekende beroepshouding
De beroepspraktijk vraagt meer dan ooit om professionals met een onderzoekende
beroepshouding
Onderzoekend vermogen
o Als conceptueel kader m.b.t. een leerlijn ‘onderzoek’ in de PBA en de MA
o Doelstellingen
- Studenten ontwikkelen een onderzoekmatige grondhouding
- Studenten verwerven kennis van de resultaten van onderzoek
1
, - Studenten kunnen een volledig onderzoek opzetten
- Studenten baseren hun professioneel handelen op resultaten van onderzoek
(en andere actuele kennis)
o Het gaat over:
- Kennis = inzicht in…
▪ De cyclus voor praktijkonderzoek, begrippen i.v.m. statistiek, de
verschillende onderzoeksmethoden, hoe wetenschappelijke bronnen
raadplegen, kwantitatief en kwalitatief onderzoek,...
▪ Psychologische inzichten (bv. denkfouten,…)
- Vaardigheden = inoefenen en trainen van…
▪ Het uitvoeren en doen van de cyclus, het opzoeken en verwerken en
rapporteren van wetenschappelijke teksten
- Attitude = een houding van, de wil tot…
▪ Kritisch denken
1.3 Hoofddoelen van onderzoek in de zorg- en welzijnssector
1.4 Onderzoeksbenaderingen of onderzoeksparadigma’s
Positivistische
o Er is één bestaande werkelijkheid
o Algemene wetmatigheden
o Onderzoeksresultaten zijn makkelijker te veralgemenen (tijd- en context
overschrijdend)
o Scheiding tussen oorzaak en effect
o Storende factoren / vertroebeling (bv. leeftijd, geslacht) moeten geminimaliseerd
worden
o Waardenvrij onderzoek
Constructivistische of interpretatieve
o Er zijn meerdere geconstrueerde werkelijkheden
o Kennis wordt door ieder mens op een eigen wijze geconstrueerd
o Men gaat opzoek naar interpretaties van gebeurtenissen
o Onmogelijkheid tot veralgemening
o Waardengebonden onderzoek
2
, Kritisch-emancipatorische
o Kennis is niet waardenvrij en wordt bepaald door machtsrelaties
o Belang van ervaringskennis en –deskundigheid
o Bestaande structuren moeten in vraag gesteld worden
o Onderzoek moet bijdragen aan de emancipatie van groepen en mensen
(empowerment)
1.5 Een definitie van praktijkonderzoek
Praktijkonderzoek (in zorg en welzijn)?
o Van der Donk en van Lanen, p. 29
Andere benamingen
o Actieonderzoek, praktijkgericht onderzoek, ontwerponderzoek
Definitie
o “Onderzoek dat wordt uitgevoerd door zorg- en dienstverleners (SRW-ers) waarbij
op systematische wijze + in interactie met de omgeving
antwoorden verkregen worden op vragen die ontstaan in de eigen beroepspraktijk
en gericht zijn op verbetering van deze praktijk”
Twee vormen: kennisgericht praktijkonderzoek / ontwerponderzoek
1.6 De cyclus voor praktijkonderzoek
Cyclus voor praktijkonderzoek → kennisgericht
Innovatiecyclus → kennisgericht en ontwerpgericht (kan nooit alleen voorkomen, is altijd in
combinatie met de cyclus voor praktijkonderzoek)
3
, HC2: Oriënteren en kritisch denken
2.1 Spelregels van praktijkonderzoek en kwaliteitscriteria (p. 44)
Ook al voldoet een onderzoek aan de criteria om te kunnen spreken van een
wetenschappelijk onderzoek (intersubjectiviteit, weerlegbaarheid, precisie en
verantwoording – HC1), toch kan er sprake zijn van een goede, minder goede of slechte
kwaliteit van het onderzoek
Fouten die we in ons onderzoek kunnen maken zijn fouten tegen de betrouwbaarheid en de
validiteit. Dit gaat over de methodologische kwaliteitseisen
Daarnaast speelt de bruikbaarheid en de relevantie van het onderzoek nog een rol
Betrouwbaarheid
o Gaat over eerlijkheid en integriteit
o = de mate waarin het resultaat van een meting stabiel is bij een andere onderzoeker,
een ander tijdstip, een ander meetinstrument en overige omstandigheden
o Goede meetprocedures gebruiken zodat toevalsfouten of toevallige verstoringen
kunnen vermeden worden
Remedie (oplossing)
- Standaardisering van procedures
(opleggen van een bepaalde norm, standaard, onderzoek doen volgens een bepaalde
methode, observatiekaders,… (al dan niet bestaand))
- Herhaling en “middelen” (gemiddelde) van de resultaten (niet steeds mogelijk)
Validiteit (“geldigheid”)
o Meten we eigenlijk wel wat we wilden meten?
o Dit hangt voornamelijk af van de gehanteerde onderzoeksinstrumenten
o Systematische fouten vermijden, d.w.z. fouten die het meetinstrument continu in
een bepaalde richting beïnvloeden
Remedie
- Goede meetinstrumenten ontwikkelen om abstracte kenmerken te
operationaliseren
- Herhaling lost hier niets op
o Door triangulatie kan de validiteit of geldigheid verhoogd worden
- = gebruik maken van verschillende databronnen en -verzamelingsmethoden
- Drie vormen van triangulatie
▪ Brontriangulatie: als je data verzamelt, gebruik maken van
verschillende bronnen
▪ Methodische triangulatie: als je gebruik maakt van verschillende
methoden
o Bv. kwalitatieve methoden combineren met kwantitatieve
o Bv. naast observeren een vragenlijst afnemen
▪ Onderzoekerstriangulatie: met meerdere onderzoekers
samenwerken
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HannahSRW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
