Persoonlijkheidspsychologie
LES 1 – algemene situering (meten van PH, historisch perspectief)
1. Persoonlijkheidspsychologie als domein
1.1. Situering
= begrijpen van individuele verschillen tussen mensen
Wetenschappelijke persoonlijkheidstherieën (deze cursus)
- Beschrijven van menselijke karakteristieken
- Persoonlijkheid beschouwd als psychologisch construct
o Niet direct observeerbaar
o Determinant van gedrag.
1.2. Historische definitie van persoonlijkheid
Allport=
“Dynamische organisatie van intra-persoonlijke psycho-fysische systemen die resulteren
van een karakteristiek patroon van gedrag, denken en voelen.”
Dynamische organisatie
Persoonlijkheid is iets dynamisch, het veranderd voortdurend.
Psycho-fysisch
Er is altijd een wisselwerking tussen lichaam en geest.
Karakteristiek
Een zekere stabiliteit, iets dat telkens terugkomt over de tijd heen.
Gedrag, denken en voelen
Persoonlijkheid is meer dan wat men doet. Ook denken en voelen belangrijk.
1.3. Hedendaagse definitie
- A set of psychological traits
- And mechanisms
- Within the individual
- That are organized and relatively enduring
- And that influence
- His or her interactions witch
- And adaptations to
- The environment.
,1.4. Assumpties binnen persoonlijkheidsonderzoek
- Relatief stabiele aspecten van het zelf
- Consistent over verschillende sociale contexten (ook bij sociale voorschriften)
- De essentie van het individu (denken, voelen, doen) in vergelijking met anderen
- Zijn latent aanwezig, ook als er geen observeerbare expressie is van de trek.
1.5. Manifestatie van persoonlijkheid vanuit de trait-activation theory
Als iemand een bepaalde trek bezit, en er doet zich een trigger voor in een bepaalde
situatie, dan is de kans zeer groot dat deze trek geactiveerd wordt. De mate waarin deze
trek vervolgens beloond zal er opnieuw voor zorgen dat deze trek weer tot uiting komt in
gelijkaardige situaties.
Basisprincipe van het model
- Persoonlijkheidstrekken zijn latente tendensen die ons gedrag in een bepaalde
richting sturen
- Wordt geuit als respons op trek-relevante situationele cues
- Intrinsieke satisfactie als resultante van expressie van de trek.
1.6. Doel van de persoonlijkheidspsychologie
1) Classificatie van persoonlijkheidseigenschappen
a. Aantal trekken
b. Organisatie/structuur van trekken
2) Meten van persoonlijkheid
3) Ontwikkeling van persoonlijkheid begrijpen: causale processen: gen. X omg.
4) Begrijpen van psychopathologie en allerlei outcomes vanuit een
persoonlijkheidsperspectief.
,1.7. Historische invalshoeken op persoonlijkheid
1: klinische invalshoek
- Basis= mentale stoornissen
- Historisch= Oude grieken zijn ermee gestart
- Eers link tussen karakterverschillen en moreel/immoreel gedrag
- 17e-18e eeuw: groeiende interesse voor “madness” en link naar individuele verschillen
- Aanloop naar eerste therapeutische concepten (vb hypnose)
- Freudiaanse traditie bouwde hierop verder.
2: beschrijvende invalshoek
- Basis= beschrijven en statistische analyse van verschillen tussen mensen
- Historisch= fysiognomie (Lavater) en frenologie (Gall)
- Populair >< wetenschappelijk niet houdbaar
- Introductie statistische parameters: Galton
o Percentielen, mediaan
o Correlatie- en regressie-analyse
▪ Grondlegger van wetenschappelijke onderzoek naar individuele verschillen.
1.8. Idiografische VS nomothetische benadering van persoonlijkheid
1.9. 6 verschillende kennisdomeinen van persoonlijkheid.
Dispositionele domein
- Hoe verschillen mensen van elkaar
- Definiëren van deze verschillen in termen van aantal en aard van de dispositie
Biologische domein
- Psycho-fysiologisch perspectief op persoonlijkheid
- Gedragsgenetische perspectief op persoonlijkheid
- Evolutionair perspectief op persoonlijkheid
Intrapsychische domein
- Psycho-analytische theorie van Freud
- Mentale mechanismen van verdrukking, ontkenning en projectie die persoonlijkheid
mee vormgeven
Sociaal-culturele domein
- Cultuur als determinant van persoonlijkheid
- Geslachtsverschillen als determinant van persoonlijkheid
Domein van de aanpassing
- Perspectief op psychopathologie, coping, gezondheidgedrag vanuit
persoonlijkheidsperspectief.
1.10. Basisvoorwaarden van een persoonlijkheidstheorie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimberlypenez. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.