1.1 EDUCATIE VOOR DUURZAME ONTWIKKELING.....................................................................................................6
5 EDO-PRINICIPES...........................................................................................................................................................6
1 HET OVERBRENGEN VAN NIEUWE KENNIS...............................................................................................................................6
2 BEVORDEREN VAN SYSTEEMDENKNEN....................................................................................................................................6
3 WAARDEONTWIKKELING.....................................................................................................................................................7
4 OMGAAN MET EMOTIES.....................................................................................................................................................7
5 ACTIEGERICHT...................................................................................................................................................................7
ONTWIKKELINGSMODEL...................................................................................................................................................7
1 DE CENTRALE ONDERZOEKSVRAAG........................................................................................................................................8
2 WAAR GAAT HET OVER?.....................................................................................................................................................8
3 WAT IS MIJN PLAATS BINNEN HET SYSTEEM?..........................................................................................................................8
4 WAT KAN IK ONDERNEMEN?...............................................................................................................................................8
5 WAT NEEM IK MEE EN WIL IK DELEN?...................................................................................................................................9
VERSCHEIDENE PERSPECTIEVEN..........................................................................................................................................9
WAT IS EEN SYSTEEM?....................................................................................................................................................9
SYSTEMEN BEÏNVLOEDEN ELKAAR.....................................................................................................................................10
ONS LICHAAM ALS SYSTEEM..................................................................................................................................................10
INDUSTRIE, WATER EN VOEDSEL ALS SYSTEMEN........................................................................................................................10
DENKEN IN SYSTEMEN...................................................................................................................................................10
SYSTEEMDENKEN: DIEPER DAN HET TOPJE VAN DE IJSBERG.........................................................................................................10
UITGANGSPUNTEN VAN SYSTEEMDENKEN..........................................................................................................................11
ANDERE MANIER VAN KIJKEN................................................................................................................................................11
ANDERE MANIER VAN DENKEN = CYCLISCH DENKEN..................................................................................................................11
ANDERE MANIER VAN AANPAK PROBLEMEN.............................................................................................................................11
EIGENSCHAPPEN VAN EEN SYSTEEMDENKER........................................................................................................................12
IDEEËN VAN DE BOX-DENKER................................................................................................................................................12
IDEEËN VAN DE SYSTEEMDENKER...........................................................................................................................................12
HULPMIDDELEN BIJ HET SYSTEEMDENKEN...........................................................................................................................12
MINDMAP: BRAINSTORMEN.................................................................................................................................................13
GEDRAGSPATROONGAFRIEK: VISUALISEREN HOE VARIABELEN BINNEN EEN SYSTEEM VERANDEREN GEDURENDE EEN TIJD.........................13
RELATIECIRKELS: VISUALISEREN WAARDOOR ELEMENTEN BINNEN EEN SYSTEEM VERANDEREN............................................................13
CAUSALE LUSSEN OF TERUGKOPPELINGEN: OP ZOEK NAAR OORZAKEN/ GEVOLGEN/ OPLOSSINGEN.....................................................14
MULTIPLECAUSEDIAGRAM: OP ZOEK GAAN NAAR DIEPERLIGGENDE OORZAKEN...............................................................................14
PROBLEEMBOOM: VISUALISEREN VAN OORZAKEN, GEVOLGEN EN OPLOSSINGEN.............................................................................14
,WERKEN MET TOEKOMSTBEELDEN...................................................................................................................................14
WAAROM WERKEN MET TOEKOMSTBEELDEN?.........................................................................................................................15
WERKEN MET TOEKOMSTBEELDEN EN DE LINK MET NME EN EDO..............................................................................................15
LEESWIJZER HANDLEIDING....................................................................................................................................................16
OVERZICHT METHODIEKEN....................................................................................................................................................16
TIPS VOOR DE MODERATOR/ EDUCATOR...........................................................................................................................16
METHODIEKEN.............................................................................................................................................................17
KLASSIEKE VISIONING..........................................................................................................................................................17
IMAGINEERING................................................................................................................................................................... 17
BACKCASTING................................................................................................................................................................... 17
GLOBALISERING, EEN POGING TOT HET GEVEN VAN EEN DEFINITIE........................................................................17
VIER DIMENSIES VAN GLOBALISERING....................................................................................................................18
1) DE ECONOMISCHE DIMENSIE.......................................................................................................................................18
2) DE POLITIEKE DIMENSIE.............................................................................................................................................18
3) DE CULTURELE DIMENSIE............................................................................................................................................19
4) DE ECOLOGISCHE DIMENSIE........................................................................................................................................20
1.1 MEER EXTREME WEERSOMSTANDIGHEIDEN.....................................................................................................21
1.1.1 MEER HITTEGOLVEN..............................................................................................................................................21
1.1.2 MEER NEERSLAG EN ERNSTIGE OVERSTROMINGEN.......................................................................................................21
1.1.3 KRACHTIGE ORKANEN...........................................................................................................................................22
1.1.4 GROTERE DROOGTE, VLUCHTELINGEN, OORLOG EN GEWELD..........................................................................................22
1.1.5 WOESTIJNVORMING.............................................................................................................................................22
1.3.1 STIJGING VAN DE ZEESPIEGEL..................................................................................................................................23
1.3.2 AFSTERVENDE KORAALRIFFEN.................................................................................................................................24
1.3.3 VERZURING VAN OCEANEN.....................................................................................................................................25
1.4 AFSMELTEN VAN HET POOLIJS...........................................................................................................................25
1.4.1 HET ALBEDO-EFFECT = MINDER LICHT WEERKAATSEN, IS MEER LICHT ABSORBEREN.............................................................25
1.4.2 PERMAFROST......................................................................................................................................................26
1.4.3 DE GOLFSTROOM VALT STIL....................................................................................................................................26
1.5 INVLOED OP BIODIVERSITEIT.............................................................................................................................26
1.5.1 VERSCHUIVING VAN SOORTEN NAAR POLEN OF NAAR HOGERE GEBIEDEN.........................................................................27
1.5.2 VERANDERING IN LEVENCYCLUS...............................................................................................................................27
2
,PLAGEN VAN INVASIEVE SOORTEN..........................................................................................................................................28
ALGEMENE LUCHTCIRCULATIE..........................................................................................................................................28
STRAALSTROOM...........................................................................................................................................................29
1.2 ENERGIE IN FYSICA.............................................................................................................................................29
1.2.1 WAT IS ENERGIE?................................................................................................................................................29
1.2.2 KINETISCHE EN POTENTIËLE ENERGIE........................................................................................................................30
1.4 ELEKTRISCHE ENERGIE IN BELGIË.......................................................................................................................31
1.5 WERKING VAN EEN KERNCENTRALE..................................................................................................................31
1.5.1 BOUW VAN ATOMEN............................................................................................................................................31
1.5.2 GEBRUIK IN EEN KERNCENTRALE..............................................................................................................................32
1.5.3 ALTERNATIEF: KERNFUSIE......................................................................................................................................32
1.6 ANDERE VORMEN VAN ENERGIEOPWEKKING....................................................................................................33
NETWERKKOSTEN (+/- 5%).................................................................................................................................................36
DISTRIBUTIENETKOSTEN (+/- 40%).......................................................................................................................................36
TAKSEN (+/- 20%)............................................................................................................................................................36
PRIJS VOOR DE ENERGIE DIE JE VERBRUIKT (+/- 35%)...............................................................................................................36
3
, 1.1 MIGRATIE EN DISPERSIE.....................................................................................................................................36
1.2 DOOR DE MENS UITGEVOERDE ‘MIGRATIE’.......................................................................................................37
1.2 HET AMERIKAANSE CONTINENT........................................................................................................................44
1.2.1 DE EERSTE INWONERS...........................................................................................................................................44
1.2.2 DE MENS VEROVERDE DE AARDE.............................................................................................................................45
1.3 MIGRATIE GROEPEN UIT SCANDINAVIË.............................................................................................................45
1.4 SPAANSE EN PORTUGESE KOLONISATIE VAN AMERIKA VANAF DE 16 DE EEUW..................................................45
1.5 KOLONISATIE VAN LATIJNS-AMERIKA................................................................................................................45
1.6 KOLONISATIE VAN NOORD-AMERIKA................................................................................................................46
1.6.1 DE ATLANTISCHE SLAVENHANDEL............................................................................................................................46
1.6.2 GEVOLGEN.........................................................................................................................................................47
1.6.3 SOCIAAL STRUCTUUR IN DE SPAANSE EN PORTUGEZE GEBIEDEN.....................................................................................47
1.7 DE VERENIGDE STATEN IS EEN MIGRATIELAND..................................................................................................47
1.7.1 REDENEN VAN MILJOENEN MIGRANTEN NAAR VS.......................................................................................................48
1.7.2 SDG’S..............................................................................................................................................................48
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisadebock. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.