Dit is een samenvatting van de drie delen van het vak mediabeleid. Betreft alle lessen, aangevuld met notities, voorbeelden en afbeeldingen ter verduidelijking van de slides.
Pauline Vandercruyssen
PROFESSOR: TIM RAATS Vrije Universiteit Brussel
,INHOUDSOPGAVE
Deel 1: Inleiding en principes ............................................................................................................. 5
Hoofdstuk 1: De contouren van mediabeleid ............................................................................... 5
1. Wat is mediabeleid ................................................................................................................. 5
2. Waarom mediabeleid ............................................................................................................ 8
3. MEDIABELEID, MEDIAREGULERING en MEDIA GOVERNANCE............................................ 9
3.1. Mediabeleid ................................................................................................................... 10
3.2. Mediaregulering ............................................................................................................ 10
3.3. Media governance ....................................................................................................... 13
4. Mediabeleid in het meervoud ............................................................................................ 14
4.1. Verschillend mediabeleid naargelang de mediasystemen .................................... 14
4.2. Mediabeleid is contextgebonden .............................................................................. 14
4.3. Hoe mediabeleid benaderen?.................................................................................... 17
Hoofdstuk 2: De centrale principes voor de uitwerking van mediabeleid ............................... 18
1. Normativiteit en mediabeleid ............................................................................................. 18
2. Mediabeleidsprincipes ......................................................................................................... 19
Hoofdstuk 3: Normativiteit en mediabeleid: 2 grote benaderingen ......................................... 25
1. Normativiteit: cultuur vs. economie .................................................................................... 25
1.1. Mediabeleid = cultuurbeleid........................................................................................ 26
1.2. Mediabeleid = cultureel beleid ................................................................................... 35
1.3. Mediabeleid = cultureel beleid = vrijetijds beleid ...................................................... 36
1.4. Mediabeleid = sociaal beleid ...................................................................................... 36
2. Normativiteit: cultuur vs. economie .................................................................................... 37
2.1. Mediaproduct = economisch product ....................................................................... 37
2.2. Samengevat: Mediabeleid is economisch beleid .................................................... 47
2.3. Mediabeleid is ook een sociaal beleid ....................................................................... 48
Deel 2: Instrumenten van mediabeleid: een paradigmatische omwenteling ............................ 49
Hoofdstuk 4: Een paradigmatische omwenteling ....................................................................... 49
1. Evoluties binnen politiek, media en publiek ...................................................................... 49
1.1. 1986 – kanteljaar ............................................................................................................ 51
1.2. Paradigmatische shift (belangrijk) ............................................................................... 52
1.3. I, I en I-Mix ....................................................................................................................... 53
Hoofdstuk 5: Overzicht van instellingen, bevoegdheidsniveaus: mondiaal, Europees,
federaal en regionaal ..................................................................................................................... 56
1. Paradigma shift: 1986 ........................................................................................................... 56
2. Actoren (HEEL BELANGRIJK, KENNEN TOT IN DETAIL) ........................................................ 56
2.1. Trechter van beleidsvoering ......................................................................................... 56
3. Samengevat .......................................................................................................................... 63
Hoofdstuk 6: Regulatoren ............................................................................................................... 64
1. Paradigmatische shift ........................................................................................................... 64
2. Context .................................................................................................................................. 65
2.1. Staat op afstand ............................................................................................................ 65
2.2. In diverse landen oprichting sterke regulatoren ........................................................ 67
2.3. Andere voorbeelden (niet echt besproken).............................................................. 68
2.4. België: fragmentering bevoegdheden en domeinen (snel over gegaan) ........... 68
1
, 3. Vlaamse Regulator voor de Media .................................................................................... 69
3.1. Historiek ........................................................................................................................... 69
3.2. Taken ............................................................................................................................... 70
3.3. Werking ........................................................................................................................... 72
3.4. Voorbeelden van beslissingen ..................................................................................... 73
4. Belgisch instituut voor postdiensten en telecommunicatie ............................................. 79
4.1. HISTORIEK ........................................................................................................................ 79
4.2. Taken ............................................................................................................................... 80
4.3. Werkwijze ........................................................................................................................ 80
4.4. Toezicht ........................................................................................................................... 81
4.5. Organisatie ..................................................................................................................... 81
4.6. Voorbeelden beslissingen............................................................................................. 82
5. Belgische mededingingsautoriteit ...................................................................................... 84
5.1. Historiek ........................................................................................................................... 85
5.2. Taken ............................................................................................................................... 85
5.3. Werking ........................................................................................................................... 86
5.4. Mediagerelateerde dossiers ........................................................................................ 87
5.5. Voorbeelden beslissingen............................................................................................. 88
6. Gegevensbeschermingsautoriteit ...................................................................................... 88
6.1. Historiek ........................................................................................................................... 88
6.2. Taken ............................................................................................................................... 89
6.3. Voorbeelden .................................................................................................................. 91
6.4. Organisatie ..................................................................................................................... 91
7. Zelfregulering ......................................................................................................................... 92
7.1. Zelfregulering in de mediasector ................................................................................. 92
7.2. Zelfregulering in Vlaanderen ........................................................................................ 93
7.3. Andere voorbeelden van zelfregulering en coregulering........................................ 93
7.4. Zelfregulering op niveau van bedrijven? .................................................................... 94
Deel 3: Articulatie van een mediabeleid ........................................................................................ 95
Hoofdstuk 7: Uitwerking van een beleid: Publieke omroep VRT ................................................ 95
1. Evoluties.................................................................................................................................. 95
1.1. Monopolie ...................................................................................................................... 96
1.2. Liberalisering ................................................................................................................... 98
1.3. Convergentie en hybridisering ................................................................................... 102
1.4. Samengevat................................................................................................................. 104
2. Publieke omroepen: verschillende modellen .................................................................. 105
2.1. De publieke omroep vandaag.................................................................................. 105
3. Perspectieven op legitimiteit publieke omroep (examen!)........................................... 106
3.1. Marktfalen perspectief................................................................................................ 106
3.2. Sociaal verantwoordelijkheidsperspectief ............................................................... 106
3.3. Combinatie van beide perspectieven? ................................................................... 107
4. VRT: opdracht en organisatie............................................................................................ 107
4.1. Beleidskader ................................................................................................................. 107
4.2. Financiering van de VRT ............................................................................................. 110
4.3. Wie beslist over de opdracht van de VRT? .............................................................. 112
4.4. Specifieke uitdagingen voor VRT ............................................................................... 116
Hoofdstuk 8: Uitwerking van een beleid: Private omroepen .................................................... 117
1. Context en evolutie ............................................................................................................ 117
2
, 2. Beleidskader van private omroepen ................................................................................ 120
2.1. Statuut van de private omroepen............................................................................. 120
2.2. Regels met betrekking tot private omroepen .......................................................... 121
3. Uitdagingen voor private omroepen ............................................................................... 122
3.1. strategieën van private omroepen ........................................................................... 125
3.2. antwoorden vanuit beleid.......................................................................................... 126
hoofdstuk 9: uitwerking van een mediabeleid: onafhankelijke productiesector .................. 127
1. Context en evolutie ............................................................................................................ 127
2. Beleidskader ........................................................................................................................ 133
2.1. Welk beleid relevant voor onafhankelijke productiesector? ................................. 133
3. Uitdagingen sector ............................................................................................................. 136
Hoofdstuk 10: Uitwerking van een beleid: de Regionale omroepen ...................................... 137
1. Context en evolutie ............................................................................................................ 137
2. Financiering en beleidskader ............................................................................................... 138
2.1. statuut van regionale omroepen .............................................................................. 139
2.2. financiering van regionale omroepen ...................................................................... 139
2.3. Opdracht van regionale omroepen ......................................................................... 140
2.4. recente accentverschuivingen? ............................................................................... 140
2.5. Regionale omroepen en COVID-19 .......................................................................... 141
3. Overzicht regionale omroepen......................................................................................... 142
Hoofdstuk 11: Uitwerking van een beleid: Radio ....................................................................... 143
1. Context ................................................................................................................................ 143
1.1. Wettelijke bepalingen voor radio .............................................................................. 143
1.2. historiek radiolandschap ............................................................................................ 144
2. Publieke omroep en radio ................................................................................................. 146
3. Trends en uitdagingen ....................................................................................................... 146
Hoofdstuk 12: Uitwerking van een beleid: Filmbeleid + ondersteuning fictie ......................... 148
1. Context ................................................................................................................................ 148
1.1. Waarom ondersteuning voor film? ............................................................................ 149
1.2. Waardeketen van film ............................................................................................... 150
2. De Europese filmmarkt ....................................................................................................... 150
2.1. Non-national EU productions ..................................................................................... 153
2.2. Ontwikkelingen in de Europese markt: post WOII ontwikkelingen ......................... 154
2.3. Financiering .................................................................................................................. 155
2.4. Kleine land problematiek ........................................................................................... 155
2.5. Vergelijking met de Verenigde Staten...................................................................... 156
2.6. Bestaande type maatregelen ter ondersteuning v. audiovisuele sector ............. 159
2.7. Evolutie van de steunmaatregelen in Europa ......................................................... 160
3. Vlaams filmbeleid ............................................................................................................... 162
3.1. Van filmfonds naar VAF .............................................................................................. 162
3.2. Evolutie Vlaams filmbeleid .......................................................................................... 162
3.3. VAF dynamiek! ............................................................................................................. 165
4. Ondersteuning van tv-ecosysteem .................................................................................. 167
4.1. Context: WAAROM STEUN? ........................................................................................ 167
4.2. Beleidsondersteuning: instrumenten ......................................................................... 168
4.3. Evaluatie beleidsmaatregelen ................................................................................... 170
4.4. HUIDIGE discussies........................................................................................................ 171
3
,Hoofdstuk 13: Uitwerking van een beleid: Platformregulering ................................................. 173
1. Context ................................................................................................................................ 173
2. Uitdagingen voor beleid .................................................................................................... 175
3. bepalingen van toepassing voor platformen ................................................................. 176
3.1. Europese mededingingsregels................................................................................... 176
3.2. Europese Audiovisuele Mediadiensten Richtlijn....................................................... 177
3.3. Europese protocollen en regels voor aanpak fake news, illegal content en hate
speech ..................................................................................................................................... 178
4. uitdagingen voor beleid m.b.t. platformregulering ........................................................ 178
5. Welke antwoorden vanuit beleid? ................................................................................... 179
4
, DEEL 1: INLEIDING EN PRINCIPES
HOOFDSTUK 1: DE CONTOUREN VAN MEDIABELEID
1. WAT IS MEDIABELEID
• Definitie
“Policy-making is a process that concerns the interaction between different actors, the
institutional structures within which they work and the objectives that they pursue”
o 4 Componenten
§ Proces: niet gegeven, veranderd over tijd, en neemt ook tijd
§ Interaction between different actors: beleid is een uitkomst van
verschillende belangen en actoren die verzoent moeten worden
§ Institutional structures in which they work: instellingen en organisaties
die betrokken zijn bij het beleid maken vb. Vlaams parlement, regering
etc.
§ Objectives they pursue: beleidskeuzes die gemaakt worden zijn
gebaseerd op bepaalde ideologische visies
• Eén visie op Mediabeleid = het uitwerken van bepaalde processen voor het oplossen
van problemen in het belang van het publiek
o Zie visie Harold Laswell: klemtoon op absolute objectiviteit, geïnformeerde
partijen, die waardevrij handelen in het algemeen belang
o Beleid gemaakt in officiële beleidsorganen, met niet 1 actor die hele proces
domineert
o Gebaseerd op een aantal leidende principes: transparantie, expertise, etc.
o Beleid aangepast als gevolg van veranderingen op technologisch of
economisch vlak (bv. Digitalisering, regulering sociale media, regulering
slimme wagens, etc.)
o Beleid resultante van pluralistisch proces met inspraak van bepaalde partijen
è Laswell zei dat mediabeleid een rationeel proces is waar er wordt afgegaan
op leidende principes. In de realiteit is dit niet helemaal waar
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulinevandercruyssen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
