Deze samenvatting is voor het vak Ondernemingsrecht (). Dit vak wordt gegeven door Prof. Jeroen Delvoie, Lene Verhaegen en Robin Van Gysel.
Het is gemaakt aan de hand van de videos op Canvas en de cursustekst. Bevat alle te kennen leerstof voor het examen.
Samenvatting ondernemingsrecht
DEEL I: ALGEMENE INLEIDING TOT HET RECHT ................................................................................................................... 2
1. INLEIDING TOT HET RECHT: ENKELE BASISBEGRIPPEN.............................................................................................. 2
1.1. WAT IS RECHT? .................................................................................................................................................. 2
1.2. INDELING VAN HET RECHT ...................................................................................................................................... 3
1.3. BRONNEN VAN HET RECHT...................................................................................................................................... 4
2. INLEIDING TOT HET BURGERLIJK RECHT ................................................................................................................. 10
2.1. INLEIDING ....................................................................................................................................................... 10
2.2. ENKELE CENTRALE BEGRIPPEN................................................................................................................................ 11
2.3. GOEDERENRECHT .............................................................................................................................................. 13
2.4. VERBINTENISSENRECHT ....................................................................................................................................... 16
DEEL II.1: INLEIDING TOT HET ONDERNEMINGSRECHT ..................................................................................................... 26
1. DE ONDERNEMING ................................................................................................................................................ 26
1.1. WAT IS EEN ONDERNEMING? ................................................................................................................................ 26
1.2. WELKE VORM KAN EEN ONDERNEMING AANNEMEN? ................................................................................................... 26
1.3. ZIJN ER VOORWAARDEN OM EEN ONDERNEMING TE STARTEN? ........................................................................................ 27
1.4. WELKE ANDERE REGELS ZIJN VAN TOEPASSING OP ONDERNEMINGEN? ............................................................................... 32
2. FINANCIERING VAN EEN ONDERNEMING............................................................................................................... 33
2.1. KREDIETVERSTREKKING ........................................................................................................................................ 33
2.2. ONBESLAGBAARHEID VAN DE WONING VAN DE ZELFSTANDIGE ......................................................................................... 36
3. DE ONDERNEMING OP DE MARKT ......................................................................................................................... 37
3.1. MEDEDINGEN .................................................................................................................................................. 37
3.2. BESCHERMING VAN INTELLECTUELE EIGENDOM ........................................................................................................... 40
3.3. OVEREENKOMSTEN TUSSEN ONDERNEMINGEN ........................................................................................................... 48
3.4. SOLDENREGELINGEN ........................................................................................................................................... 48
3.5. ONEERLIJKE MARKTPRAKTIJKEN TUSSEN ONDERNEMINGEN ............................................................................................. 49
3.6. VERKOOP MET VERLIES ........................................................................................................................................ 50
3.7. ENKELE ANDERE SPECIFIEKE REGELINGEN VOOR ONDERNEMINGEN .................................................................................... 51
5. ONDERNEMINGEN IN MOEILIJKHEDEN .................................................................................................................. 52
5.1. OPBOUW VAN HET BOEK XX WER ......................................................................................................................... 53
5.2. TOEPASSINGSGEBIED VAN BOEK XX......................................................................................................................... 53
5.3. OPSPOREN VAN ONDERNEMINGEN IN MOEILIJKHEIDEN ................................................................................................. 53
5.4. ONDERNEMINGSBEMIDDELAAR EN MINNELIJKE REGELING BUITEN DE PROCEDURE VAN GERECHTELIJKE REORGANISATIE..................... 54
5.5. DE PROCEDURE VAN GERECHTELIJKE REORGANISATIE .................................................................................................... 55
5.6. FAILLISSEMENT ................................................................................................................................................. 59
DEEL II.2: VENNOOTSCHAPSRECHT .................................................................................................................................. 65
1. INLEIDING EN ALGEMENE BEGRIPPEN.................................................................................................................... 65
1.1. DE VENNOOTSCHAP ALS JURIDISCH KADER VAN DE ONDERNEMING.................................................................................... 65
1.2. BRONNEN VAN HET VENNOOTSCHAPSRECHT .............................................................................................................. 65
1.3. DE VENNOOTSCHAP: BEGRIP ................................................................................................................................. 66
1.4. TYPOLOGIE VAN DE VENNOOTSCHAPSVORMEN ........................................................................................................... 68
1.5. OPRICHTING VAN VENNOOTSCHAPPEN ..................................................................................................................... 69
2. DE NAAMLOZE VENNOOTSCHAP (NV) .................................................................................................................... 70
2.1. OPRICHTING VAN DE NV: BIJZONDERHEDEN .............................................................................................................. 70
2.2. KAPITAALREGELS EN KAPITAALBESCHERMING TIJDENS HET LEVEN VAN DE NV....................................................................... 74
2.3. EFFECTEN ........................................................................................................................................................ 77
2.4. BESTUUR EN VERTEGENWOORDIGING ...................................................................................................................... 80
2.5. BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID .......................................................................................................................... 85
2.6. DE ALGMENE VERGADERING ................................................................................................................................. 88
2.7. JAARREKENING EN CONTROLE ................................................................................................................................ 91
3. DE BESLOTEN VENNOOTSCHAP (BV) ...................................................................................................................... 94
3.1. OPRICHTING .................................................................................................................................................... 94
3.2. HET VERMOGEN VAN DE VENNOOTSCHAP ................................................................................................................. 95
3.3. EFFECTEN ........................................................................................................................................................ 97
3.4. BESTUUR EN VERTEGENWOORDIGING ...................................................................................................................... 98
3.5. BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID, ALGMENE VERGADERING, JAARREKENING EN CONTROLE ..................................................... 99
POSTSCRIPT: INWERKINGTREDING VAN HET WVV ......................................................................................................... 100
1
,Deel I: Algemene inleiding tot het recht
1. Inleiding tot het recht: Enkele basisbegrippen
1.1. Wat is recht?
1.1.1. Begripsomschrijving
Het begrip recht is deels tijds- en plaatsgebonden: niet in alle samenlevingen heeft het
begrip dezelfde betekenis.
Het recht kan je omschrijven als een geheel van regels die beogen het menselijke
samenleven te ordenen en die door een (overheids)gezag worden afgedwongen.
- Een geheel van regels. Een regel is een als voorschrift geformuleerde uitspraak. Het
is een in taal verwoordde uitdrukking van een voorgeschreven wijze van handelen.
De uitspraak bevat een voorschrift over hoe je mag of moet handelen.
Regels schrijven een menselijke gedraging voor. Ze bevatten geboden of verboden.
Maar ook in het tweede geval bevat de regel een voorschrift over wat je moet doen
(of geven): de schade vergoeden, de schadevergoeding betalen. Het vermijden
(laten) van fouten is ook een regel.
- Het recht beoogt het menselijke samenleven te ordenen. De regels zijn erop gericht
op het samenleven tussen mensen in te grijpen en het zo “te ordenen”.
Voorschriften zijn aan de mens gericht, en vereisen de aanwezigheid van minstens
één andere mens om de vraag naar de naleving ervan betekenis te geven.
- Het recht wordt afgedwongen door de overheid door middel van sancties en
dwangen. Er bestaan regels waarvan de overtreding niet door de overheid wordt
afgedwongen; beleefdheidsregels, morele regels, religieuze regels, ... Dit kan leiden
tot sociale afkeuring, gewetenswroeging, ...
1.1.2. Enkele gerelateerde concepten
Objectief recht vs. Subjectief recht
Het objectief recht omvat het geheel van rechtsregels die op een bepaald ogenblik in een
bepaalde samenleving gelden. Hoe het geldt vandaag, hier en nu. Op basis van contracten,
wetten, facturen, ... Bekijkt het recht van buitenaf.
Het subjectief recht gaat om de individualisering en concretisering van een regel. Bekijkt het
recht van binnenuit.
Positief recht
Positief recht verwijst in essentie naar de rechtsregels zoals die op een bepaald ogenblik in
de samenleving gelden. Het recht zoals het is.
Het ideële recht is het recht zoals het (volgens sommigen) zou moeten zijn. Het is ideaal
vanuit het perspectief van het betrokken geloofs- of normensysteem, niet noodzakelijk voor
wie daar een andere opvatting over heeft.
Bijvoorbeeld: In een theocratie (een staatsvorm waarbij de politieke macht en de religieuze
macht samenvallen) vallen positief recht en ideëel recht (namelijk het goddelijke recht van
de godsdienst in kwestie) samen.
In onze huidige samenleving is alleen de rechtsregel die in het positieve recht verankerd is
door de overheid worden afgedwongen en dus ook als “recht” worden beschouwd.
2
,Dwingende en wilsaanvullend rechtsregels
Dwingende rechtsregels bevatten een gebod (doen) of verbod (laten) dat dwingend van
toepassing is wanneer de toepassingsvoorwaarden van de rechtsregel vervuld zijn.
- Openbare orde: raken de essentiële belangen van de gemeenschap of bevatten de
juridische grondslagen waarop de maatschappelijke ordening rust. De rechter moet
ze ambtshalve toepassen, en je mag geen afstand doen van de bescherming.
- Dwingend recht: De overeenkomst die er afbreuk aan doet is slechts “relatief” nietig.
Wilsaanvullende (suppletieve) rechtsregel vullen de wil van partijen aan. Partijen zijn dan
vrij de overeenkomst te sluiten die zij willen, maar als hun overeenkomst op bepaalde
punten geen afspraken bevat, dan is de wilsaanvullende regel van toepassing. Bv. het
onderverhuren van je kot wanneer je niet meer studeert maar dat er nog een paar maanden
overblijven in je overeenkomst.
1.2. Indeling van het recht
1.2.1. Publiekrecht en privaatrecht
Summa Divisio: klassieke en fundamentele indeling van recht tussen publiek- en
privaatrecht.
Het publiekrecht regelt de verhoudingen tussen de burger en de overheid alsook de
organisatie en de werking van de overheid.
- Beoogt de bescherming van het algemeen belang
- Verticaliteit: de overheid maakt juridisch gezien de rechtsregels en dwingt ze ook af.
- Regels doorgaans van openbare orde: kan niet van worden afgeweken. Bv. Hoeveel
belastingen moet ik betalen bij aankoop van een huis.
Het privaatrecht regelt de verhoudingen tussen de burgers onderling (bv. echtscheiding).
- Beoogt bescherming van private belangen van individuen of groepen individuen
- Horizontaliteit: gelijke verhouding
- Heel wat suppletieve regels: aanvullend recht (maar niet exclusief: ook regels van
dwingend recht en openbare orde). Bv. Kunnen mijn ouders mij onterven is een
vraag van privaatrecht.
Er is geen scherpe grens tussen de 2 door verwevenheid tussen publieke en private belangen
en de ruime tussenkomst van de overheid in alle aspecten van de samenleving. Sommige
rechtstakken zijn ook hybride, in de zin dat ze kenmerken van beide vertonen. Het
economisch recht bijvoorbeeld kent een aantal domeinen zoals prijsreglementering
1.2.2. De indeling van het recht in rechtstakken
Rechtstak is een geheel van regels die een welbepaald domein van het recht betreffen.
Publiekrecht
Staatsrecht (grondwettelijk recht): omvat de basisregels met betrekking tot de indeling van
de Staat zoals geregeld in de Grondwet (evenals de fundamentele rechten en vrijheden van
de burgers).
Bestuursrecht (administratief recht): regels de organisatie en de werking van “het bestuur”
of “de administratie”, m.a.w. de uitvoerende macht op de diverse overheidsniveaus.
Strafrecht: definieert wat strafbaar is en welke straffen daar dan op staan (geldboetes,
gevangenisstraffen, …).
Het strafprocesrecht bepaalt hoe de strafprocedure verloopt, bv. Welke bevoegdheden een
onderzoeksrechter heeft, hoe een zaak voor de strafrechter moet worden gebracht, ...
3
, Fiscaal recht (belastingrecht): Bepaalt welke belastingen verschuldigd zijn en hoe de
procedure van vaststelling en inning van belastingen verloopt enz.
Internationaal publiekrecht: omvat regels die gelden tussen staten of die worden
uitgevaardigd door internationale organisaties waaraan staten zekere bevoegdheden
hebben overgedragen.
- Volkenrecht: Regels over diplomatieke immuniteit of oorlogsvoering. Dit komt tot
stand via internationale verdragen
- Supranationaal recht omvat regels die worden uitgevaardigd door internationale
organisaties waaraan staten zekere bevoegdheden hebben overgedragen. Regels die
de EU uitvaardigt. Dit recht regelt niet enkel meer de betrekkingen tussen staten
onderling, maar ook de verhouding tussen bv. De Europese instellingen en de
ingezeten van de lidstaten en zelfs de onderlinge verhouding tussen die ingezetenen.
Privaatrecht
Burgerlijk recht/ publiek recht: regelt de verhoudingen tussen de staatburgers onderling op
vlak van hun private relaties en bevat algemene en essentiële begrippen van het recht. Het
kan onderverdeeld worden in: Personen- en familierecht, vermogensrecht en zakenrecht.
Ondernemingsrecht: bevat regels m.b.t. het statuut van handelaars en de meest typische
handelsverrichtingen. Het is relatief nieuwe, klassiek spraken we van handelsrecht.
Vennootschapsrecht: bevat het geheel van algemene en specifieke regels dat van
toepassing is op respectievelijk alle en welbepaalde vennootschappen.
Gerechtelijk privaatrecht: regelt de privaatrechtelijk gerechtelijk procedures, hoe de hoven
en rechtbanken georganiseerd zijn. Bv. Hoe mijn onderneming een onbetaalde factuur kan
innen, is een vraag van gerechtelijk recht. De organisatie van de hoven en rechtbanken, hun
bevoegdheden, ... behoren tot het publiek recht.
Internationaal privaatrecht: geldt wanneer op eenzelfde rechtstoestand rechtssystemen
van meerdere landen van toepassing zijn.
1.3. Bronnen van het recht
Of iets een rechtsregel is of niet, kan je niet zelf bepalen. ‘Rechtsbron’ kan zowel verwijzen
naar de inhoud (materiële rechtsbronnen) als naar de vorm (formele bronnen van het recht):
- Materiële rechtsbronnen: een bron die de inhoud van een rechtsregel verklaart, die
de rechtsregel geïnspireerd heeft. Een materiële rechtsbron kan (helpen) verklaren
waarom een regel zo luidt en niet anders. Bv. de 10 geboden van de bijbel.
- Formele rechtsbronnen: Het recht zoals het vandaag in België geldt, vind je enkel in
formele bronnen van het recht. Het zijn de vehikels die de rechtsregels bevatten.
De verschijningsvormen waaronder rechtsregels zich voordoen. Tussen de formele
bronnen bestaat een hiërarchie en daarom is het belangrijk de verschillende formele
rechtsbronnen niet met elkaar te verwarren.
o De wet
o De algemene rechtsbeginselen
o De gewoonte
o De rechtspraak
o De rechtsleer
De wet is in ons huidige rechtssysteem veruit de belangrijkste formele rechtsbron. Het
hedendaagse Belgische recht is een wettenrecht, en dit vanaf het begin van 1830 in
navolging van de Franse Revolutie.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stuudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
