Ontwikkelingspsychologie, deel 2: adolescentie tot late volwassenheid is een zeer uitgebreide en overzichtelijke samenvatting. Het bevat alle powerpoints, veel notities van tijdens alle lessen en tenslotte is het handboek hier ook in verwerkt. Om het onderscheid duidelijk te maken tussen de kern (b...
ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
Michelle De Belser
2019-2020
MPC examen met 40 vragen
• Culturele verschillen? → belangrijk ivm met theoretisch relevante
kwesties, bv maatschappelijke ziekenverzorging al dan of niet;
integratie van mensen met migratieachtergrond; maar NIET: cijfers
alleen maar specifiek voor een bepaalde cultuur (doodsoorzaken VS)
• Grafieken, namen en cijfers? → belangrijkste auteurs, betekenis en
theoretische implicaties (wel bv Erikson, maar niet welke jaar paper
verschenen en hoeveel proefpersonen etc.)
,INTRO
• Ontwikkeling van sensomotorische (evenwichtscontrole, wandelen, controle bewegen tijdens wandelen…) en
cognitieve vaardigheden (werkgeheugen bv)
• Multi-Tasking (bv. ADHD kinderen, hardhorige volwassenen)
o Bij fietsen / wandelen / les volgen / ontmoeting … bezig zijn met smartphone: wat mis je dan?
o Bekijken de sensomotorische en cognitieve vaardigheden tijdens deze bezigheden
o Multitasking bestaat niet: onmogelijk 2 dingen tegelijk doen + één van
o Rondwandelen + oproepen van informatie (docent) = type van multitasking die niet automatisch is
o Gsm in buurt: pure aanwezigheid ervan zorgt ervoor dat we ons minder goed kunnen focussen op
studeren of iets anders. Als we gsm nog checken : overschakelen → verlaagt kwaliteit activiteit
• Neurocognitieve ontwikkeling: Leeftijd en expertise
o Expertise: sport, muzikant, kunstenaar… → slagen experts erin hun vaardigheden op topniveau te
behouden op latere leeftijd? Werking hersenregio’s experts vs leken op jonge leeftijd vs ouder
DOELEINDEN
• Verdeel de levensloop in betekenisvolle periodes
• Identificeer de ontwikkelingstaken voor een bepaalde periode (wat moet individu bereiken: uitdagingen,
normaal of pathologisch: hoe aanpassen… → masteree = vaardigheid verwerven)
• Maak gebruik van de levensloop perspectief om de juiste vragen te stellen
Taken, periodes & levensloop perspectief
Vgl. Laura Berk; Development through the Lifespan (HS1)
Taken / Periodes / Levensloop
ONTWIKKELINGSTAKEN
Robert Havighurst’s - Developmental Task Theory
• Developmental tasks are the array of skills and abilities that human beings develop across their lifetimes.
• Ontwikkelingstaken: het reeks van vaardigheden en vermogens (bekwaamheden) dat mensen ontwikkelen
doorheen hun levensloop.
• Ontwikkelingstaken hangen af van leeftijd, en zij definiëren dus periodes (niet: iedereen moet op die leeftijd
dat gedaan hebben, maar hoe verschillen mensen naarmate ze die taken aanpakken; wat problematisch?)
Rechtop staan en wandelen: tussen 7 en 15 maanden = grote variabiliteit → voor blinde kinderen nog later dus
andere versie van zelfde ontwikkelingstaak. Voor ons opbouwen stabiele, intieme relatie → de leeftijdsperiode is
grofgezegd jongvolwassenheid maar dat betekent niet dat iedereen dat dan doet!
Als 2 mensen hetzelfde doen, betekent dat niet hetzelfde: kijken naar de betekenis etc. Zijn niet altijd bezig met
‘juiste’ ontwikkelingstaak, terwijl psychoanalyse (Freud) dat wel doet: als je taak niet uitvoert komt er fixatie / regressie
op latere momenten in leeftijd. Vinden we ook zo terug bij Erikson.
1
,DRIE BRONNEN
• lichamelijke (biologische) rijping
o Oprecht staan en lopen leren, aanpassen aan seksuele rijping (puberteit) of aan de menopauze
(middelbare volwassenheid)
o Bv mannen moeten zich leren scheren, vrouwen aanpassen aan krijgen van borsten etc.
• individuele doelen en waarden
o Keuze voor job of hobby’s, morele beslissingen
o Klinisch psycholoog die empathie kan opbrengen, of wetenschapper die los staat van cliënten
o Existentialisme : kan kiezen om geen keuze te maken bv: wachten tot een opportuniteit zich
voordoet of tot partner iets beslist voor jou
• culturele/maatschappelijke verwachtingen
o Leren lezen, verantwoordelijkheid voor het millieu en de samenleving (met diversiteit omgaan)
o Ouders verwachten dat we naar les gaan en slagen voor examens. Nadien verwacht oma
kleinkinderen… Wordt verwacht vanuit familie etc dat je niet afhankelijk wordt van
maatschappelijke steun maar op eigen benen gaat staan. Die verwachtingen hangen af van tot
welke samenleving je behoort. Bv wij op 16j zwanger: niet volgens verwachtingen ouders en
maatschappij; in andere samenlevingen wel normaal
o Ontwikkeling gebeurt in culturele context: hangt af van maatschappelijke verwachtingen (niet
persoonlijke voorkeur) + verandert met de tijd (nu grootste deel niet gehuwd)
UITDAGINGEN, BEPALINGEN EN KANSEN
Developmental Constraints
De Havinghurst theorie slaagt de brug en zij bemiddeld tussen biologische (bv genetisch bepaalde) facetten van
ontwikkeling en ontwikkelingsaspecten die worden gesteund of vereist door andere mensen in het leven van een
individu.
Ontwikkeling wordt bepaald door lichamelijke ontwikkeling (brein oa) + individuele keuzes en waarneming sociale
omgeving (partners, familie…) + bredere culturele context
+ Hoe verklaren dat 17j jongens beter zien dan meisjes? Geen individuele keuze! Resultaat evolutionair proces
PERIODES
Adolescentie- late volwassenheid
Momenteel bekijken we tot 45jaar als jongvolwassenen… Definities
evolueren dus ook mee.
Discussies: hoe lang werkzaam blijven? Hangt af van hoe wij
leeftijdsperiodes definiëren
Hoe lang iemand toestaan opleiding te volgen zonder te werken of
teruggeven aan maatschappij? Als je tot 45 jong bent…. Culturele
ontwikkeling die niets te maken hebben met lichamelijke groei.
LEVENSLOO P
Ontwikkeling als
• Levenslang
• Multidimensioneel en multidirectioneel
• Plastisch
• Beïnvloed door veelvoudige, interagerende krachten
2
, LEVENSLANG / LEVENSLOOP
Volwassenheid en ouder worden
Japan is snelst veranderende maatschappij: worden heel oud (groot percentage oudjes). Maar dit is extreem
voorbeeld van wat overal gebeurt!
MULTIDIMENSIONEEL EN MULTIDIRECTIONEEL
Multidimensioneel: hangen samen maar worden gedeeltelijk apart gekeken. Brein moet rijpen om cognitieve functies
te ondersteunen; en emotioneel sociale ontwikkeling bepaalt welke cognitieve uitdagingen je tegenkomt. Saai
huwelijk zorgt dat je dommer wordt omdat er weinig cognitieve uitdagingen zijn. Teruggetrokkenheid zorgt dat
levensverwachting daalt omdat je niet meer genoeg spannende mensen tegenkomt: altijd tv kijken bv. Hangt samen!
Multidirectioneel: op leeftijd 50 op de piek. Nadien wordt gezegd piek vroeger. Maar ontwikkeling verloopt niet voor
alle functies in dezelfde richting. Veel ontwikkeling gebeurt nog tot einde van leven. Bij Piaget bv: niet alles met
zelfde snelheid maar toch naar boven. Maar richtingen kunnen ook uit
elkaar lopen!
Grafiek toont prestatie op WAIS (IQ-test)
Laat zien dat groene kader (leeftijd 20-30) de piek heeft. Gaan iemand
die half zo vlot werkt op die test (50j) dezelfde IQ score geven als 20j.
Intelligentie is een vergelijking met andere mensen in jouw cohort
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper michelledebelser1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
