SOCIAAL WERK PERSPECTIEF
DNA VAN HET SOCIAAL WERK – GLOBALE DEFINITIE
SOCIAAL WERK-BOOM
alle sociaal werkpraktijken: gemeenschappelijke stam
Historische wortels
Kern van sociaal werk
Globale definitie
Gemeenschappelijke vaardigheden, kennis en houding
verschillende takken en vertakkingen in de kruin
Diverse domeinen
Hét sociaal werk bestaat niet
SW verandert naargelang diverse invalshoeken
DEFINITIE
“sociaal werk is een praktijk-gebaseerd beroep en een academische discipline die
sociale verandering, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen
bevordert. Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal. Onderbouwd door
sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen en inheemse
kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren om levensuitdagingen en
problemen aan te pakken, en welzijn te bevorderen.”
DOELEN UIT DE GLOBALE DEFINITIE
1. Praktijk-gebaseerd en academisch
Intellectuele analyse, betrokkenheid en sociale actie gaan samen
Thinking, feeling and doing
Sociaal werkers zijn de vertalers van wetenschappelijke inzichten
2. Bevorderen van sociale verandering en ontwikkeling
Streven naar verbeteren van levensomstandigheden (doel: welzijn
van iedereen)
Overstijgen van individuele kwesties
Gemeenschappelijke problemen definiëren die een inbreuk zijn op
de mensenrechten
3. Bevorderen van sociale cohesie
Iedereen is ingebed in en verbonden met de samenleving
Dankzij sociaal kapitaal
o Netwerken
o Hulpbronnen
o Normen en waarden
o Maatschappelijke betrokkenheid
o Vertrouwen en wederkerigheid
1
, o Sociale vaardigheden
zorgt voor welzijn, statusverwerving, tewerkstelling, leerkansen…
4. Bevorderen van empowerment en bevrijding
Proces van versterking waarbij individu (micro), gemeenschap
(meso) en organisatie (macro) greep krijgen op hun eigen situatie
en de omgeving.
Via het verwerven van controle, aanscherpen van kritisch bewustzijn
en stimuleren van participatie
5. Principe van sociale rechtvaardigheid
Men richt zich op gelijke verdeling van macht- en hulpbronnen,
bestrijding van (negatieve) discriminatie en erkenning van etnische
en culturele diversiteit.
Men vertrekt vanuit het solidariteitsprincipe en bestrijdt
onrechtvaardig beleid en de onrechtvaardige uitvoering van beleid.
in een sociaal rechtvaardige samenleving heeft elk mens,
ongeacht zijn identiteit, recht op toegang tot basisbehoeften zoals
vrijheid, veiligheid, onderwijs en voedsel
6. Principes van collectieve verantwoordelijkheid
Burgers en overheid nemen verantwoordelijkheid voor elkaar, de
samenleving en het milieu
7. Respect voor diversiteit
Op alle vlakken van diversiteit: cultureel, gender, fysieke beperking,
psychische kwetsbaarheid…
Superdiversiteit is het nieuwe normaal
SW geeft ruimte aan de dialoog tussen verschillende perspectieven
(tegensprekelijkheid)
8. Engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen aan
te pakken en welzijn te bevorderen
SW zit in de sociale sfeer en zet in op uitdagingen in verschillende
levensdomeinen (financieel, opleiding, arbeid, fysiek, psychologisch,
huisvesting, sociale relaties…)
SW heeft oog voor blinde vlekken in probleemsituaties
SW probeert mensen tot recht te brengen en hun rechten te laten
benutten (onderbescherming tegengaan)
ONDERBOUWING VAN PRAKTIJKEN DOOR KENNIS
Sociaal werk wordt onderbouwd door inheemse en lokale vormen van kennis.
in kader van gezondheidszorg, welzijn, duurzaamheid, natuurbehoud,
landbouw
WELZIJNSBEVORDERING
Sociaal werk engageert mensen én structuren om levensuitdagingen en
problemen aan te pakken en welzijn te bevorderen
2
, SDG’s
Is een definitie nuttig?
kritiek
Definitie is abstract
Definitie is een ideaal, niet realistisch
Definitie is altijd een construct, en dus voor discussie vatbaar
nuttig
Zo wordt er over nagedacht en gediscussieerd
Men kan zich er tegenover verhouden (internationaal)
Het is een kompas waar men naar kan streven
3
, MENSENRECHTEN
mensenrechten is 1 van de principes uit de globale definitie
= fundamentele rechten en vrijheden omdat je een mens bent
1948: UNIVERSELE VERKLARING VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS
Mensenrechten: 1ste generatie
- Burgerlijke rechten moeten de burgers beschermen tegen ongeoorloofd
overheidsoptreden.
o bv: het recht op leven, het folterverbod, het gelijkheids- en non-
discriminatiebeginsel, het recht op privacy, het recht op
persoonlijke vrijheid.
- Politieke rechten bieden de burger de mogelijkheid om deel te nemen
aan het bestuur van zijn land.
o bv: deelname aan vrije en geheime verkiezingen, vrijheid van
vergadering en vereniging en vrijheid van meningsuiting.
Mensenrechten: 2de generatie
- Sociale rechten moeten de burgers toelaten tot een waardig sociaal
bestaan.
o bv: gelijke kansen, sociale bescherming, gelijkheid van mannen
en vrouwen, …
- Economische rechten bieden de burger de mogelijkheid om deel te
nemen een economisch bestaan.
o Bv: gelijke toegang tot de arbeidsmarkt, billijke
arbeidstoestanden en bescherming, loon, …
- Culturele rechten moeten de burger toegang bieden tot een cultureel
bestaan.
o bv: recht op onderwijs, recht op culturele ontplooiing en culturele
deelname, …
Mensenrechten: 3de generatie
- Collectieve of solidariteitsrechten
o bv : recht op vrede, het recht op ontwikkeling, het recht op een
proper, gezond milieu, zelfbeschikking van minderheidsgroepen
en recht op het behoud van de eigen taal.
Liggen niet vast in afdwingbaar internationaal recht op het niveau van de
Verenigde naties
4