SOCIALE GRONDRECHTEN
VERKENNEN
INLEIDING
De sociale grondrechten
Sinds 1994 verankerd in de Belgische grondwet
o Dit maakt ze afdwingbaar
Komen terug in Artikel 23
o “ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden”
MENSWAARDIG BESTAAN =
Uitdrukking van een tijdsgebonden, maatschappelijk aanvaard consensus
Vertaald in de grondrechten en de sociale grondrechten, opgenomen in de grondwet
Inhoud kan je niet los zien van de algemene rechten van de mens en de kenmerken van onze
welvaarts- of verzorgingsstaat
-Verschil “grondrechten” en “sociale grondrechten”
GRONDRECHTEN
o =mensenrechten
o Geheel van universele rechten die voorwaarden creëren om mensen een vrij en
menswaardig leven te garanderen
o Te vinden in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
Intentieverklaring
o Zijn niet afdwingbaar, niet bindend
o Iedereen kan er aanspraak op maken
o Kritiek: te westers (Liberté, fraternité, egalité)
o Opgedeeld in 3 categorieën, 3 generaties
EERSTE generatie mensenrechten
Burgerrechten en politieke rechten
De klassieke grondrechten, terug te vinden in de grondwet
Doel: bescherming bieden van de burger tegen willekeurige overheidsinmenging
Veeleer passief: vrijheid van de burger staat centraal, de overheid moet niet veel ingrijpen
Deze rechtsstaat moet de burger beschermen
TWEEDE generatie mensenrechten
Economische, sociale en culturele rechten
Sociale grondrechten die zijn opgenomen in de grondwet
Nadruk op “sociale rechtvaardigheid”
Appel aan de overheid om deze rechtvaardigheid ook waar te maken
o Iedereen recht op een menswaardig leven geven
Actief: dit vereist een actieve rol van de overheid, een actieve staatsinterventie
1
, OVERZICHT SOCIALE GRONDRECHTEN IN BELGIË
ARBEID WONEN SOCIALE BIJSTAND
Recht op arbeid
Recht op behoorlijke huisvesting (=wonen)
Recht op sociale zekerheid en sociale bijstand
Recht op gezondheid en geneeskundige bijstand (preventief en curatief)
Recht op een gezond leefmilieu
Recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing
Recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden
DERDE generatie mensenrechten
Collectieve rechten (solidariteitsrechten)
Worden niet toegekend aan een individu, maar aan een collectief
o Land of volk
o Om uitbuiting tegen te gaan
!opmerking!
o Derde generatie kan soms botsen met de andere twee
SOCIALE ZEKERHEID, SOCIALE BIJSTAND EN SOCIALE
BESCHERMING
Sociale zekerheid
Eerste vangnet
Inkomen die je ontvangt als je actief bent op de arbeidsmarkt
Drie stelsels
o Werknemers
o Zelfstandigen
o Ambtenaren
Je bouwt je rechten zelf op door zekerheidsbijdrage te betalen op inkomen uit arbeid
o Betaal je aan je werkgever
2 soorten inkomens
o Vervangingsinkomen (wanneer je arbeid tijdelijk of definitief wegvalt)
Werkloosheid
Rust- en overlevingspensioen (overlevingspensioen: als partner overlijdt, gaat
pensioen over op jou)
Arbeidsongevallenverzekering
Beroepsziekteverzekering
2
, Ziekteverzekering
Jaarlijkse vakantie
o Aanvulling op inkomen (wanneer je bijkomende sociale last (kosten) hebt)
Geneeskundige verzorging
Gezinsbijslag
Extra voordelen als je aangesloten bent bij een mutualiteit
RIZIV: Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering
HZIV: Hulpkas Ziekte- en Invaliditaitsverzekering (overheidsinstelling)
Terugbetaling doktersbezoek?
o Geconventioneerde arts: volgt het vastgelegd tarief
o Ongeconventioneerde arts: kiest zelf bedrag dat hij aanrekent
Meestal specialisten
o Wijkgezondheidscentra: zijn gratis, hier hoef je geen remgeld te betalen
Krijgen geld van de overheid
Sociale bijstand
Tweede vangnet
Residuair stelsel (voor mensen die niet kunnen rekenen op inkomst via arbeid)
Basisprincipe: behoeftigheid
o Je bent behoeftig, maar kan op niks terugvallen
o Dit wordt onderzocht door het OCMW
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marthevanquaethem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.