Deze samenvatting is opgebouwd uit deel I, II, III en VII uit de cursus 'Recht voor Welzijnswerkers' (2018). Bruikbaar voor studenten Sociaal Werk. Lector: Elisabeth Saen
Deel I. Bronnen en beginselen van het recht
Hoofdstuk 1 – Definitie van het recht
Geheel van afdwingbare regels, geldend voor iedereen, die door de samenleving
tot stand komen met als doel de ordening van de samenleving
*voorwaarden afdwingbaar -> straffen + tussenkomst van de rechter
België = representatieve parlementaire democratie
-> representeert het volk
-> maken de wetten
-> het volk kiest het parlement
Voorwaarden om te mogen stemmen:
- + 18 jaar
- vreemdelingen die 6 jaar in België verblijven mogen stemmen voor de
gemeenteraad
Hoofdstuk 2 - Bronnen van het recht
1) Inter- en supranationale gerechtsnormen
Verdragen:
- Directe werking: -> geldt voor elke burger
-> rechter hoort verdrag toe te passen i.p.v. (tegenstrijdige)
Belgische wet
Voorwaarden:
Self executing: rechtstreeks werkend, d.w.z. dat een burger op een
internationale verdragsbepaling een beroep kan doen voor de nationale
rechter en dat er geen verdere reglementering nodig is.
De norm moet rechten en plichten doen ontstaan voor de burger
De bedoeling van de norm moet een directe werking hebben
Bv. EVRM -> EHRM (Europees Hof voor de rechten van de mens) = controle
- Geen directe werking: -> het land moet de verdragen omzetten in het
nationale rechtsstelsel
-> Stand Still-effect: de overheid mag geen regels
opstellen die achteruitgang betekent voor het
rechtsbescherming
, -EU: -> verordeningen: rechtstreeks recht in elke lidstaat
-> richtlijnen: de nationale overheid zet dit om in nationale regelgeving
om toepasbaar te zijn
Grondwet
Houdt in: -> de werking van de overheid
->de verhouding tussen burger en overheid
->de mensenrechten
Rechtsbeginselen
->niet per se ergens geschreven, maar wel afdwingbaar!
->soorten: - grondwettelijke waarden (bv. Scheiding der machten)
- aanvullende waarden
- wettelijke waarden
Gewoonterecht
= uitgestorven bij ons => algemeen rechtsbeginsel
! Hiërarchie van de rechtsnormen !
- Internationale normen met directe werking, EVRM…
- Grondwet
- Algemene rechtsbeginselen
- Wetten, decreten, ordonnanties
- Besluiten
- Provinciale verordeningen
- Gemeentelijke verordeningen
Bedoeling/ gevolg van de hiërarchie:
De lagere overheid mag niks doen wat in tegenspraak is met een andere wet
Een rechter moet de norm toepassen die het hoogst in de hiërarchie staat en
de tegenstrijdige lagere norm buiten beschouwing laten (NIET vernietigen)
, => Grondwettelijk Hof + Raad van State kan dit wel indien het in strijd is met
een andere wet
een rechter mag een wet of decreet niet toetsen aan de Grondwet en moet
dus een wet of decreet toepassen ook al is die in strijd met de Grondwet
=> prejudiciële vraag aan GH -> wet wordt vernietigd
2) rechtspraak: geheel van juridische uitspraken van rechtsprekers
de rechtspraak creëert niet alleen recht door het interpreteren van de regels,
maar is ook een stimulans tot toekomstige wetgeving door de interpretatie !
3) rechtsleer: de literatuur door juristen geschreven over juridische onderwerpen
, Deel II. De toepassing van het recht
Hoofdstuk 1 - rechtshulp en conflictregeling
Afdeling 1 - Rechtshulp
Verschillende visies in beroepen:
- judicare => recht
- welfare => zorg
- e-justice =>
Geen samenwerking
Bv. JHuis, Inloophuis, Commissies voor juridische bijstand
Beleid zorgt dat de 3 modellen goed samenwerken
Advocaat = te duur:
Commissies voor juridische bijstand = eerstelijnshulp
- Vertegenwoordigers van de balie = advocaten
- Vertegenwoordigers van het geïntegreerd breed onthaal = OCMW, CAW,
ziekenfondsen
- Vertegenwoordigers van organisaties van kwetsbare groepen
WAT?
Een eerste juridisch advies, doorverwijzingen… gericht op het
probleem (komt van de advocaten -> in overleg met de andere
actoren)
VOOR WIE?
Voor iedereen
WAAR?
In de OCMW lokalen waar advocaten voor eerstelijnsadvies aanwezig
zijn
GRATIS!
Bureau voor Juridische Bijstand = tweedelijnshulp
- Pro-Deoadvocaten
Doorverwezen door eerstelijnshulp
Onmiddellijk gericht naar tweedelijnshulp
Onderzoek naar bestaansmiddelen -> gedeeltelijke of volledige kosteloze
bijstand? (Betaald door Belgische staat)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lusom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
