Alles wat er tijdens de les is gezegd. De professor gebruikt geen slides: de structuur van deze samenvatting is zelfverzonnen. De verplichte literatuur is deels geïntegreerd.
Geschiedenis van het
Midden-Oosten en van
Noord-Afrika vanaf WOI
Inhoud
Les 1: Het Midden-Oosten centraal........................................................................................................3
1.1 Inleiding........................................................................................................................................3
1.2 Voorgeschiedenis: Ottomaanse Rijk.............................................................................................4
1.3: Verval Ottomaanse Rijk...............................................................................................................4
1.4 Vocabulair onderscheid................................................................................................................5
1.5 Wereldoorlog I en de drie tegenstrijdige verdragen.....................................................................5
1.6 Na WOI: de 14 punten van Woodrow Wilson...............................................................................7
1.7 Conclusie......................................................................................................................................7
Les 2: van interbellum tot bello II...........................................................................................................8
2.1 Wat voorafging.............................................................................................................................8
2.2 Opkomst van het Kemalisme........................................................................................................8
2.2.1 6 punten vh kemalisme:.........................................................................................................8
2.2.2 Kemalisme buiten Turkije......................................................................................................8
2.2.3 Kemalisme in Iran..................................................................................................................9
2.3 Arabische landen tijdens het interbellum: verdeel en heers........................................................9
2.4 Verschillen tussen Frans en Brits kolonialisme: pragmatiek versus la mission civilisatrice.........10
2.5 Wereldoorlog II: kreten om onafhankelijkheid...........................................................................11
2.6 Het panarabisme van Nasser......................................................................................................11
Les 3: clash of civilizations na WOII......................................................................................................13
3.1 Ten geleide.................................................................................................................................13
3.2 De stichting van Israël.................................................................................................................13
3.3 De eerste Israëli-Palestijnse oorlog.............................................................................................13
3.4 De Suezcrisis...............................................................................................................................14
3.5 De 6-daagse oorlog (1967)..........................................................................................................14
3.6 Jordaanse Burgeroorlog (1970)..................................................................................................15
3.7 Oktoberoorlog (1973).................................................................................................................15
3.8 Egypte steekt over naar de andere kant.....................................................................................15
3.9 Libanonoorlog (1982).................................................................................................................16
3.10 Exit naar Oslo............................................................................................................................16
1
,Les 4: Paradigmawijzigingen en de heropleving van religie ronden het overzicht af............................17
4.1 Wat voorafging...........................................................................................................................17
4.2 De eerste golfoorlog/Iran-Irak oorlog.........................................................................................17
4.3 Iraanse revolutie: ontstaan van een politiek Islamisme..............................................................18
4.4 De Koeweit oorlog: een tweede golf(-oorlog).............................................................................18
4.5 Oslo-akkoorden van 1993...........................................................................................................19
4.6 Politieke Islam versus politiek zionisme: twee utopische paradigmata......................................19
4.7 Identiteitscrisis van de Islam (Lapidus, chapter 45)....................................................................20
Les 5: periodisering, de Turkse Republiek en het Kemalisme...............................................................20
5.1 De tijdvakken van het Midden-Oosten.......................................................................................20
5.2 Van jonge Ottomanen naar De Jonge Turken.............................................................................21
5.3 De 6 punten van het kemalisme.................................................................................................22
Les 6: Turkije na WOII...........................................................................................................................23
6.1 Turkije in de tweede wereldoorlog.............................................................................................23
6.2 Exit: Atatürk................................................................................................................................23
6.3 De Tweede Republiek (1960-1980): kemalisme all over again...................................................24
6.4 De derde republiek.....................................................................................................................24
6.5 Enter: Erdogan............................................................................................................................24
6.6 Turkije en de Europese Unie: een ongelukkig huwelijk..............................................................25
6.7 Conclusie....................................................................................................................................26
Les 7 iran..............................................................................................................................................26
7.1 Iran voor de de Eerste Wereldoorlog..........................................................................................26
7.2 Teloorgang van de Qajar dynastie (19de E)..................................................................................26
7.3 Mohammed Reza Pahlavi (interbellum).....................................................................................26
7.4 Twaalvers sjiiesme in Iran...........................................................................................................27
7.4.1 3 stromingen binnen de Islam.............................................................................................27
7.4.2 3 stromingen binnen het sjiisme..........................................................................................27
7.4.3 Twaalvers.............................................................................................................................28
Les 8 egypte..........................................................................................................................................30
Les 9: Libanon (en een beetje Syrië).....................................................................................................32
Les 10: Syrië en Irak..............................................................................................................................34
Les 11: once more unto the breach......................................................................................................35
2
,Les 1: Het Midden-Oosten centraal
Periode vd cursus: 1ste WO-interbellum-WOII-postwar
1.1 Inleiding
- ‘Midden-Oosten’ is
eurocentrisch
o vóór de VS waren het
Europese machten die
het voor het zeggen
hadden id. wereld
o Europa maakte
gebruik en misbruik
van Midden-Oosten
en n-Afrika -> periode
v kolonialisme (begon
vroeg < ontdekking
van Amerika ->
rijkdommen uit
Amerika maakte
Europa werd, rijker
dan de rest)
o Gesch van MO en NAF
w bepaald door
Europese interacties vr een groot deel
Cf. Vluchtelingcrisis: nu betaalt Europa de prijs van hun eigen winstbejag
Hedendaagse discussie: weinig historisch inzicht bij politici
Onze rijkdommen in Europa komen voor een groot deel uit het
oosten
-> zeggen we niet want we willen geen vluchtelingen
o MO en AFR is de achtertuin van Europa -> VS hebben minder last van hun
vluchtelingen
- Waarom beginnen na WOI?
o Ten eerste: interesse voor de huidige
situatie
o Daarnaast: moderne periode is heel
herkenbaar voor Europese studenten,
kennen we al een beetje van
De premoderne periode is dan
ook moeilijker, omdat er groter
historische inbeelding nodig is,
hoe verder terug je gaat ->
Premoderne periode hanteerde
andere maatschappelijke
concepten
3
, 1.2 Voorgeschiedenis: Ottomaanse Rijk
- Ottomaanse Rijk
o Ottomaanse rijk was het belangrijkste in de premoderniteit (allergrootste rijk dat
islam gekend heeft) -> 500 jaar geleefd, zeer uitgestrekt
Ottorijk was een dreiging voor Europa! (cf. beleg v wenen)
-> Beleg v wenen (slechts een paar dagen voor het beleg waren er logistieke
moeilijkheden (overstretch vh rijk),de soldaten gaven het beleg op)
o Ottomaanse rijk was gigantisch, en goed opgebouwd
Ad top de sultan khali (sultan=’leider’, khali=’religieus leider’)
Ottomanen waren soennieten vooral
o (Vandaag is 80 procent van islam soennieten)
Verschil tuss de twee: is niet te vergelijken met katholieken en
protestanten
o Conflicten vandaag (bv Iran) doen ons dat denken, maar
doorheen history zijn eig die tegenstellingen tuss soennieten
en sjiieten niet zo groot als protestanten en katholieken
De sultan stond ah hoofd van alle instellingen en was ook de religieuze
leider, de Kalief (soennietisch)
o Islam heeft pluriform karakter -> islam erkent en geeft andere religies plaats
Joden en christendom worden erkend als religies ‘lieden van het
boek’ (heilige boek, de koran)
Islam gaat ervan uit dat elke religie dezelfde schriften kreeg, maar de
koran de enige juiste transcriptie is
-> islam ziet zichzelf als voortzetter jodendom
=> Joden en christenen geloven in de facto in dezelfde woorden,
hetzij fout geschreven -> maar allen dezelfde god
o Otto rijk bestond vooral uit moslims
maar ook christen en joden die vrij waren (wel betaling, beschermtaks)
Europa gaat hier misbruik van maken, dat chr en joden erkend waren, want
ze gaan die minderheden opstoken
o De sultan khalif was oppermachtig (de facto absolutistisch)
1.3: Verval Ottomaanse Rijk
- 19de: tgaat steeds slechter met het rijk -> schulden bij Europa (o.a. door bemoeienis en
uitbuiting)
o Europese landen gaven bijnaam ‘sikkeman van europa’
< enorme schulden bij Europa (GB, Fra, Rusland, Dui)
o Eind 19de E: zo grote schulden -> ottomanen niet in staat de rente te betalen van de
schulden
Schuld kon niet worden afbetaald, want rente kon nog maar nipt betaald
worden
o => °tegenstromingen (sultanaat, khalifaat,..) om het rijk te doe herleven
Haalden inspiratie uit het westen, wouden Otto rijk terug op peil krijgen
- Tiental jaar voor de oorlog: sultan ontnomen van zn macht
o door militairen, die t rijk terug sterk wouden maken en de uitbuiting en bemoeienis
te stoppen
o (Ookal probeerde de sultan soms tevergeefs terug de macht te nemen)
o => Vooravond WOI: °militair triumviraat (Pascha de sterkste)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kaspernollet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
