Mediageschiedenis
Module 1: De geschiedenis van de journalistiek
1.1 Wat is journalistiek?
Journalistiek is:
- Afhankelijk van wat als journalistiek wordt gezien
- Nieuws& de verspreiding ervan heeft altijd al bestaan
- Maar het is specifieker.
Journalistiek=
- Een beroep/activiteit
- Schrijven voor kranten, nieuws, radio of televisie
- Accuraatheid, juistheid
- Een bepaalde manier van schrijven (karakteristieken).
Journalistiek als:
- Genre:
Manier van schrijven, presenteren van gegevens
- Product
- Beroep/ discipline
Gehaal aan normen, procedures, standaarden om journalistiek te produceren.
Journalistiek als autonoom veld/ beroep (opleiding, statuut).
1.1.2 Via etymologie naar de geschiedenis
Achterhalen van waar een woord oorspronkelijk komt.
Oefeningen
Belgische kranten:
Nieuwsblad
Laatste nieuws
De morgen
De tijd
Metro
Standaard
Belang van Limburg
Gazet van Antwerpen
Le soir
Verdwenen Belgische kranten:
De vooruit De morgen
De gazet van Mechelen
,2 persgroepen van nu:
1. De Pers Groep: DPG
2. Het mediahuis
Internationale kranten:
Le monde
BBC
CNN
The guardian
New York Times
Der Spiegel
Le parisièn
Wall Street Journal
Financiel Times
La gazette dello sport
Duidelijk terugkomende woorden in krantennamen.
Kranten zijn altijd een economisch product geweest.
Voorlopers van kranten bestaan al lang.
De rol van een stad is belangrijk in de rol van de journalistiek.
Tabloid: soft nieuws.
Vb: The sun, Daily mirror, HLN
Broad Sheets: hard nieuws.
Vb: de tijd.
1.2 Handel, religie, politiek, technologie& de vroege
ontwikkeling van de journlistiek
4 voorwaarden om van een krant te spreken:
1. Regelmatig& vast verschijningsritme: 6 keer per week. Vroeger 1 keer per week.
2. Continuïteit en herkenbare identiteit: titel, formaat, inhoud… merken die op een
bepaalde manier functioneren.
3. Focus op actualiteit.
4. Gericht op vrij breed aantal thema’s.
Voorlopers: nieuwsbrieven, nieuws via boot gebracht.
Dus geen plots ontstaan, eerder trage ontwikkeling vanuit de voorlopers en door
verschillende brede onwikkelingen op alle vlak.
1. Nieuws en de prehistorie van journalisteik
Ontstaan journalistiek is afhankelijk van de definitie.
Nieuws bestaat altijd al en is omnipresent. Elke samenlevign heeft manieren om nieuwheid
en afwijkende dingen te monitoren en te delen.
,Vroeger vooral orale communicatie dominant: roddels en geruchten waren van groot
belang.
Beroepen die nieuws verspreide waren marktkramers want markt belangrijk om aan nieuws
te komen. Ook kermismensen, melkboer,…
Weinig geschreven nieuws door hoog aantal analfabetisten, hoge prijs en er was geen snel
en vertakt transportsysteem.
Geschreven nieuws in het begin gekoppeld aan het bestuur van grote rijken met belang voor
ontwikkelig van handel en kapitalisme nieuw als instrument.
- 1ste gedrukte krant: 1605 Straatsburg.
- Journalistiek als een relatief autonome sector die nieuws produceert, zeker eind 19e
E.
2. Nieuws en politiek bestuur: communicatie als beleidsinstrument
Nieuws verspreiden naar de uithoeken van het grote rijk en ook nood aan communicatie
binnen het gorndgebied vanuit een centraal machtscentrum. Orale communicatie was te
onbetrouwbaar en inefficiënt.
Voorlopers van journalistiek want nieuws was een beleidsinstrument.
Vb: Rome 1st gekende communicatiesysteem naar het publiek via acta diurna (bodes
transporterenbrieven) sinds 59 v Chr – 3e E.
communicatie met het publiek via de staatskrant (ook officiële mededelingen). Nieuws
ging over vanalles: politiek, leger, gerecht, sensatie, natuurrampeen, overlijdens…
Door het op te hangen op publieke plaatsen, op perkament verpreiden naar provincies of
door het voor te lezen aan analfabetisten.
3. Nieuws, handel& voorlopers krant: Handel als bron en publiek van
nieuws
Handel belangrijk in de geschiedenis van de journalistiek nieuws was altijd belangrijk voor
de handel.
- Handelaars verplaatsen zich dus konden zij makkelijk nieuws verspreiden en
vergaren. Nieuws werd gebundeld in nieuwbrieven en verspreid via koeriers.
- Nieuws ook belangrijk voor handelaars zelf. Nood aan up-to-date info over wat er
gebeurd. Door internationale handel wordt dit steeds belangrijker.
nieuws zowel voor als door de handelaar.
Verspreiding nieuws verbonden aan handel.
Door de ontwikkeling van een postsyteem voor handel (en beleid) kan de verspreiding van
nieuws ook sneller gebeuren.
Daarnaast reizen de handelaars veel en transporteren ze verscheidene producten. Tijdens
het ransport waren er verschillende knooppunten en een beter wegennetwerk voor de
verspreiding. De bronnen (handelaars, diplomaten) waren altijd zeer goed geïnformeerd. Het
publiek was steeds aanwezig op het nieuws te horen/ lezen.
Doorheen de tijd zijn de verschillende handelssteden verplaats, maar altijd zeer belangrijk
geweest voor de ontwikkeling van de krant:
, - Venetië: gazetta (15-16e E).
- Amsterdam: coranto/ courant (17e E).
- Londen: gazette (17-18e E).
Handel in nieuws: busnissmodel in het vergaren van nieuws. Kranten nu commerciele
moddelen verandere relatie tussen handel en nieuws.
- Van private exchange of intelligence naar public consumption of information.
- Nieuws is een handelswaar geworden, een product. Eerst was het nieuws voor& door
de handelaars. Sinds de 16e E zijn er commerciële agentschappen, drukkers en
uitgeverijen ontstaan waardoor het een product/ verkoopwaar is geworden, met een
eigen busnissmodel.
- Later is het voor het brede publiek mogelijk gemaakt.
Lezen: De geboorte van een dagblad (Canvas).
4. De boekdrukkunst en de krant
1. Boekdrukkunst
Verschillende fasen: blukdruk in China en later in Europa, drukken met losse karakters,
eerste drukpers EU in 1450 beter dan in China want kleiner alfabet en wordt
toegeschreven aan Gutenberg.
Verpreidt zich snel, zeker in N-Italië met Venetië als belangirjk centrum.
De prijs van boeken daalt enorm door het steeds groter verpsreidingsniveau ervan en een
prijsdaling van papier.
In het begin was het vooral het vermeeningvuldigen van bestaande boeken= reproductie
pos effect op de verspreiding van wetenschappemijke boeken.
Later nieuwe formaten ontwikkeling die boekdrukkunst meer mogelijkheden biedt.
Dit was zeer belangrijk binnen& voor de religie:
- Boeken drukken voor propaganda in godsdienststrijd vanaf begin 16e E.
- Pamfletten ook gebruiken voor adenere vormen van nieuws, sensatie…
- Er was nog geen periodiciteit te vinden bij de druk van pamfletten.
- Godsdeinststrijd belangrijk voor de ontwikkeling van publicaties in nationale taal (
natievorming/ eenheidsgevoel).
2. De krant& boekdrukkunst
De krant is pas vrij laat geintroduceert: 150j na de boekdrukkunst. Toch blijft het nieuws lang
na de ontwikkeling van de boekdrukkunst in handgeschrevne vorm terugkomen.
Boekdrukkunst was dus één voorwaarde voor de ontwikkeling van kranten, maar niet de
enige.
Bemoeilijkende facotren ontwikkeling krant:
- Slecht wegennetwerk bemoeilijkt distributie
- Veel anafabetisme
- Technische onmogelijkheid om snel te drukken
- Hoge kostprijs