Dermatologie
1. Bouw en functie van de huid
• Bovenste laag huid = lipofiel
o Huidziekte behandelen met lipofiel product → dringt dieper door huid
o Gel dringt minder diep door huid (bv gebruikt bij opp ontsteking vd huid)
• Dermatoscoop
o Vergrotende lens 10x
o Je kan een beetje in de huid kijken
o Melanoom: pigmenten netwerk, amorfe zone, structuurloos, bloedvaten
2. Aanvullende onderzoeken
• Aanvullende onderzoeken
o Digitale fotografie
▪ Voor-na foto’s van bv psoriasis (restpigmentaties waar plaques waren)
▪ Teledermatologie: je hoeft ptn niet te zien
o Woodlamp onderzoek
▪ UV-A licht
▪ Contrast tss gezonde en ongezonde pigmentatie: bv vitilligo (auto-
immuunziekte met vaak schildklierlijden en anemie)
• Weetje: vitilligo heeft MINDER kans op huidkanker
o Dermatoscopisch onderzoek
▪ Vroege detectie huidletsels → huidkanker neemt toe maar sterfte aan
huidkanker daalt
o Klinisch-chemisch bloedonderzoek
o Microbiologisch onderzoek
o Biopsies en histopathologisch onderzoek
o Moleculair-biologische technieken
o Allergologisch onderzoek
2.1 Bloedonderzoek
• ELISA
o Auto-immuunziekte: antilichamen die eigen huid afbreken → desmosoom en
hemidesmosomen afgebroken (zorgen normaal voor coherentie vd cellen)
• Chemisch
o Onderliggende oorzaak opsporen (bv granuloma annulare en diabetes)
1
, o Voor opstarten v therapie (bv methotrexaat bij psoriasis: geen gestoorde levertests)
▪ Methotrexaat stopt celdeling (wat we willen tegengaan bij psoriasis) →
nakijken leverschade
o Opvolging immunosuppressieve behandeling (bv azathioprine (Imuran) vr atopisch
eczeem)
• Serologisch
o Antistoffen tegen V (bv herpes zoster)
o Antistoffen tegen self-antigenen (bv desmogleïne 3 als element vh desmosoom, bij
pemphigus vulgaris)
2.2 Schimmelonderzoek
• Dermatofiet: bv Trichophyton rubrum
o Groeit goed in keratine (huid), nagels verdikken, verkleuren nagels
• Rechtstreeks onderzoek met 20% KOH en cultuur aanleggen: droog schilfer of nagelmateriaal
opsturen
o Kweek in labo duurt aantal weken → kleur en vorm → diagnose
• Schimmels komen niet meer zo veel voor → niet alles is een schimmel!
• Gist ≠ schimmel
o Pityrosporon ovale hoort bij bioom vd huid maar kan soms overgroeien
2.3 Microscopisch onderzoek ve huidbiopt
• Biopt: dwarsdoorsnede
o Psoriasis: huid verdikt, veel immuuncellen
• Morfologisch waar ontsteking zich afspeelt: rond bloedvaten, tegen basale membraan
• Morfologisch waar structuur verbroken is (bv bulleuze dermatosen: niveau van split in
epidermis is belangrijk)
• Het type ontstekingscellen: veel eosinofielen bij een medicamenteuze huidreactie
• Onderscheid premaligne of maligne cellen
2.4 Immunofluorescentie
• Huidbiopt waar antistoffen op zitten → aantonen met immuunreactie (bv bij
immuungemedieerde aandoeningen)
• Directe immunofluorescentie: op weefselstuk
o Humaan antilichaam: coupe → toevoegen anti-humaan antilichaam waar fluorescente
bol aanhangt → bindt op humaan antilichaam → fluorescentie aantonen
• Indirecte immunofluorescentie: op serum van patiënt
o Antistoffen tegen de huid zwerven rond in het serum en zijn nog niet neergedaald op
de huid
2
, o Neem substraat → voeg serum ptn toe aan apenhuid → antistoffen tegen de huid
herkennen huid vd aap → binden → toevoegen anti-humaan antilichaam met
fluorescente bol → detecteren
• Twee-stap methode vr detectie v circulerende auto-antilichamen in serum vd ptn
2.5 Plaktesten bij allergologisch onderzoek
• Nepjuwelen
o Dermatoloog plakt op de rug een plakker met standaardreeks waar mensen doorgaans
allergisch op zijn (nikkel, parfum, bewaarmiddel, kleurstof) → nakijken welke eczeem
veroorzaken
3. Huidziekten (voorkomen)
• Hoge morbiditeit door het dysfigurerende, soms immobiliserende effect (fysisch, sociaal,
psychisch)
o Jeuk kan bv ook een zware daling in kwaliteit van leven geven
• Herkennen huidsymptomen → betere diagnostiek en preventie
3.1 Morbiditeitspatroon
• Stad – platteland: mycosen
o Schimmel vnl op plattenland met veel huisdieren
o Atopie: komt bv astam/hooikoorts voor in de familie → bij die persoon komt atopie
vaak ook voor
• Seizoen: lente meer pityriasis vesicolor
• Tijd: geneesmiddeleneruptie
• Proefbehandeling bevestigt je diagnose soms
• Leefomgeving vb scabies (schurftmijt)
o Vraag of er nog mensen zijn in de omgeving die jeuk hebben, waar woon je
o Proefbehandeling met bv cortisone bij twijfel tss schimmel en eczeem → pathologie
verdwijnt dus het was eczeem (schimmel zou ernstiger w na cortisone)
• Belang van langdurige begeleiding: therapietrouw is een probleem vnl bij lokale therapie
• Bijwerking op cortisonecrème: scherp begrensde roodheid, papels, muntstukgroot rond neus,
papels rond ogen
o Peri-orale dermatitis = hardnekkige acné als bijwerking op cortisone
o GEEN Cortisone voorschrijven
o Vraag of ptn cortisone gebruikt heeft
3.2 Dermatoloog
• Behandelt medische aandoeningen, esthetiek, chirurg (bv nagelchirurgie, enten en flappen
reconstructie na huidkanker), technische handelingen (laser, injecties, lichtbehandelingen)
• Lange wachttijd → belangrijk dat huisarts ook voldoende weet over dermatologie
o Differentiatie eczeem A (geen ring) en infectie!
o Schimmel B (ringvormig) of niet
• Multidisciplinaire teams
3
, • Schurft: vnl in plooien, graaft kanaaltjes onder huid → inflammatie en schilfering
o Schrapen → je kan kop vd mijt meehebben → microscoop
• PROVOKE (dit moet je kunnen beschrijven aan dermatoloog)
o Efflorescentie: roodheid (macula), vasicula, bubbel, papel, …
4. Erythemateuze dermatosen
• Erytheem
o Roodheid huid en/of slijmvliezen die onder druk ve glaasje verbleekt
o Ontstaat oiv vaatverwijding – vluchtig of persistent
o Groep huidaandoeningen waarbij geen of vrijwel geen andere zichtbare afwijkingen
zijn dan deze hyperemische (vaatverwijdende) roodheid
o Roodheid:
▪ Gegeneraliseerd (virussen, geneesmiddelen)
▪ Diffuus (dermis bloedvaten)
▪ Maculair (toppen papillen): rode wangen, geleidelijk netwervorming
▪ Livedo: blauw-achtig
▪ Annulaire/gegyreerd
o Exantheem: opbloeiing oiv acute infectieziekte, ook wel erytheem over groot opp
▪ Kinderziekte
▪ Rash mag je enkel gebruiken van exantheem
4.1 Lokaal erythema
• Erythema infectiosa: 5e kinderziekte, maculair (rode blos)
• Erythema facialis
o Spoedopname!
o Accidentele blootstelling aan UV → acute verbranding huid en ogen (conjunctiva,
sclera)
o Behandeling: corticoïd, kunsttranen
• Soorten
o Erythema palmare
o Erytheem van het gelaat (vb lupus)
o Erythema perstans (vb couperose - rosacea)
o Winterhanden
o Fenomeen van Raynaud
4
