Samenvatting
Toelatingstoets aardrijkskunde samenvatting
- Vak
- Instelling
- Boek
Het is een samenvatting van het gehele boek. Ik heb hierdoor mijn toelatingstoetsen gehaald.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
kimp13
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting aardrijkskunde toelatingstoetsHoofdstuk 1 de aarde
§1 De aarde en het zonnestelsel
De aarde draait in 365 dagen om de zon (jaar). Elk jaar heeft de aarde, bovenop de 365
dagen 6 extra uren nodig om het rondje om de zon te maken. Daarom wordt er om de 4 jaar
een schikkeljaar gehouden en is er in de maand februari een extra dag.
De aarde bestaat uit zeven continenten: Europa, Azië, Afrika, Noord Amerika, Zuid Amerika,
Australië en Antarctica.
Tussen de continenten liggen oceanen. De Stille of Grote oceaan is het grootst. De
ondergelopen delen van de continenten zijn (ondiepe) zeeën.
§2 Geografische coördinaten en tijdzones
De aarde is verdeeld in een noordelijk en zuidelijk halfrond en in een oostelijk en westelijk
halfrond. De grenzen van het assenstelsel liggen bij respectievelijk de evenaar en bij de 0-
meridiaan (Greenwich bij Londen). Amsterdam ligt bijvoorbeeld op ongeveer 52 graden
noorderbreedte en 4,5 oosterlengte.
Lijnen op de globe: lijnen evenwijdig aan de evenaar (parallellen of breedtecirkels) en lijnen
van pool tot pool (meridianen). Je spreekt van verandering in breedte als je van het noorden
naar het zuiden of omgekeerd gaat op de globe. Je spreekt van verandering van lengte als je
van oost naar west of omgekeerd gaat op de globe.
De aarde is verdeeld in 24 tijdzones. Naar het oosten wordt het later. Naar het westen wordt
het vroeger. Naar het noorden of zuiden is er geen tijdverschil tenzij door de ligging van
landsgrenzen andere afspraken zijn gemaakt. In West-Europa wordt bijvoorbeeld 1 Europese
tijd aangehouden.
De evenaar is de nullijn.
,§3 De seizoenen: zomer, herfst, winter en lente
De aardas staat niet recht maar scheef, en bovendien altijd naar dezelfde kant toegekeerd.
Wanneer de aarde om de zon draait. Daardoor ontstaan er seizoenen. Het noordelijk
halfrond staat in juni naar de zon toegekeerd; de dagen zijn langer dan de nachten en de zon
staat hoog aan de hemel: zomer. In december staat het noordelijk halfrond van de zon
afgekeerd; de dagen zijn dan juist korter dan de nachten en de zon staat laag aan de hemel:
winter. Tussen het zomer- en winterseizoen zijn de overgangsseizoenen (herfst en lente).
Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen tegengesteld ten opzichte van het noordelijk
halfrond.
In de winter moeten schuin invallende zonnestralen een groter oppervlakte verwarmen.
§4 De getijden: vloed en eb
De aarde heeft 1 maan. Die draait in ruim 27 dagen om de aarde, waarbij steeds dezelfde
kant van de maan naar de aarde toegekeerd staat. Het oceaan- en zeewater staat onder
invloed van de aantrekkingskracht van de maan, de zon en een kracht die ontstaat door de
draaiing van de aarde. Het gevolg is dat er op aarde als het ware twee bulten ontstaan waar
het water wordt aangetrokken. Daar is het vloed. Tussen die bulten liggen twee gebieden
waar juist minder water is. Daar is het eb.
In oceanen, zeeën en in zee-inhammen (Biesbosch, Westerschelde en Fjorden) zijn getijden
merkbaar. Per etmaal (24 uur) wordt het twee keer eb en twee keer vloed. Bij inhammen
van ondiepe zeeën is het getijverschil het grootst.
,§5 endogene krachten
Endogene krachten zijn krachten die van binnenuit op de aardkorst werken.
Continentbewegingen
De dunne aardkorst drijft op magma uit de onderliggende mantel. Door de stroming in het
magma bewegen de continenten voortdurend. Waar aardplaten uit elkaar bewegen,
ontstaat nieuwe aardkorst en opent zich een oceaan. Onder water bevindt zich hier een
vulkanische gebergteketen: de oceanische rug. Waar zeebodemkorst en continentkorst naar
elkaar toe bewegen duikt de zeebodem onder de continentkorst (subductie). Hier ontstaat
een enorme diepe zee: een trog. Aan de achterzijde van de trog ontstaan gebergten;
enerzijds door plooiing, en anderzijds doordat zeebodem opsmelt. Uitzet en vervolgens naar
boven beweegt. Aan de oppervlakte aangekomen vormt de lava vulkanen. Waar twee
continentkorsten tegen elkaar botsen, ontstaat plooiingsgebergte.
Stijgende
magama
Aardbevingen, vulkanen en vulkanische verschijnselen
, De beweging van de continenten gaat langs de randen door de wrijving schoksgewijs: een
aardbeving. Daar waar een schok in zee of in een oceaan plaatsvindt, spreken we van een
zeebeving. Water wordt tientallen centimeters ineens omhooggestuwd. Wanneer deze lage
maar brede golf aan land komt, wordt de horizontale energie omgezet in verticale energie
en ontstaat bij de branding een hoge vloedgolf (tsunami). Rondom de Grote Oceaan komen
de meeste aardbevingen en tsunami’s voor (ring of fire).
Langs breuklijnen kunnen vulkanen en/of vulkanische verschijnselen voorkomen:
- Kegelvulkaan: stroperige magma uit de aardkorst. Bijvoorbeeld de Etna.
- Schildvulkanen: vloeibare magma rechtstreeks uit de mantel. Veel te vinden op
Hawaii.
- Hot spot: een vaste gloeiendhete plek in de aardmantel waar voortdurend magma
naar boven komt → vulkanisch eiland. Doordat de zeebodem opschuift, schuift de
vulkaan op, en dooft deze uit. Boven de hotspot ontstaat steeds een nieuwe vulkaan
→ vulkaaneilandenreeks.
Hot spot en de vulkaaneilandenrij op Hawaii
Bij breuklijnen en vulkanen horen vulkanische verschijnselen. Bijvoorbeeld
warmwaterbronnen, geisers, gloeiendhete stoom en zwaveldamp.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimp13. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen