Ergonomie: samenvatting
,Hoofdstuk 1: inleiding
Ergonomie
Definitie
= wetenschappelijk onderbouwd vakgebied waarin het werk wordt afgestemd op wat mensen
kunnen presteren (mentale en lichamelijke belasting) met oog op een optimale productie
Ergos = werk – nomos = wet
Doelstellingen
Interactie tussen mens en werksysteem aanpassen zodat:
Prestatie “mens en machine”: verhogen
Fysieke belasting: verlagen
Mentale belasting: verlagen
Productiviteit: optimaal
Ergonomie = optimalisatieproces (maximale prestatie, minimale inspanning)
Fitting the environment tot the human
Proactief: alle bureaus aangepast + Nike Sitting ID (Nike)
Reactief: 1 medewerker krijgt aangepast bureau vanwege rugklachten
Niveaus van ergonomie
Mens:
o Elk mens is verschillend, maar vertoont uiteraard ook gelijkenissen inzake belasting –
belastbaarheid
Omgeving:
o Elke interactie tussen men en product vind plaats in bepaald omgeving of situatie
Product:
o Met of zonder fysieke verschijningsvorm. Dus ook kunst, financiële producten als
hypotheken, verpakkingen
Interactie:
o Wisselwerking, datgene wat gebeurt in relatie tussen mens en product. Fysieke
handeling, waarneming, …
Wie heeft er baat bij ergonomisch/gezondheidsbeleid binnen bedrijf?
Werknemer
Werkgever
De overheid
, 4 domeinen
Fysieke ergonomie (lichamelijke belasting)
o Betrekking op: menselijke anatomie, antropometrie, fysiologie, biomechanica in relatie tot
fysieke belastbaarheid
o Relevante topics: meer bewegen op werkvloer, werkhouding, manueel hanteren van lasten,
repetitieve bewegingen, werkgerelateerde musculoskeletale klachten, werkplekinrichting,
veiligheid en gezondheid
Cognitieve ergonomie (informatieverwerking)
o Betrekking op: mentale processen, geheugen, denken en motorische reacties in interactie
tussen mens en systeem
o Relevante topics: mentale werkbelasting, mens-computer interactie, menselijke
betrouwbaarheid, stress en training
o Voorbeelden:
Mentale werkbelasting: max 2X mail per dag, geen werk mee naar huis nemen
Interactie mens-computer: apple vs. Microsoft
Menselijk vermogen faciliteren en versnellen: navigatiesystemen (auditief en visueel),
berekeningen, wifi, agendasysteem
Menselijke fouten minimaliseren: spellingcontrole, berekeningen, kassasystemen
Organisatie-ergonomie (werksfeer)
o Betrekking op: optimaliseren van sociotechnische systemen zoals organisatiestructuren en -
processen
o Relevante topics: communicatie, ontwerpen van werkplekken en -tijden, teamwork,
participatieve ergonomie, telewerken en kwaliteitszorg
o Voorbeelden:
Horizontale structuren met hoge mate van autonomie en zelfstandigheid in moderne
bedrijven
Afstemmen ploegenarbeid
Verhogen betrokkenheid personeel door inspraak in inrichting werkplek
Organiseren van teambuildings, bedrijfsdagen, sportcompetities
Fysische, chemische en biologische omgevingsfactoren (industriële/arbeids hygiëne)
o Betrekking op: fysische, chemische en biologische omgevingsfactoren
o Relevante topics: trilling, geluiden, warmte, werken met chemische producten
Ergonoom
Definitie
= draagt bij tot het ontwerpen en evalueren van taken, jobs, producten, ruimtes en systemen zodat
ze tegemoet komen aan noden, mogelijkheden en beperkingen van mensen (IEA)
Niet beschermd beroep
Wie?
Preventiemedewerkers, verpleegkundigen, ingenieurs, kinesitherapeuten, artsen,
psychologen, interieurarchitecten, …
Titel ergonoom: niet beschermd zodat iedereen vrij is zich ergonoom te noemen
Maar…
Titel Europees Ergonoom: kwaliteitslabel
o Masteropleiding >1 jaar voltijds onderwijs in ergonomie (60 ECTS punten)
o > drie jaren werkervaring
o Geldigheid: 5 jaar, nadien continue professionele ontwikkeling aantonen
