Sociale Agogiek
= Agogiek is de leer van eenzijdige, systematische en doelgerichte,
beroepsmatige beïnvloeding die gericht is op het bereiken van een meer
wenselijk geachte psychosociale situatie van volwassenen (individueel of in
onderling verband) die zich van deze beïnvloeding bewust zijn en die deze
situatie ook nastreven.
De betrokkene: zijn de agoog en de cliënt.
De kenmerken:
Beïnvloeding en verandering, Psychosociale verandering: van individuele mensen
of van mensen in groepsverband en beroepsmatig (ook opgeleide vrijwilligers)
Doelgericht: Gerichte poging tot veranderen, verandering is bedoeld
Systematisch: Planmatig, gebaseerd op vakkennis en ervaring
Bewust: Beïnvloeding vindt open en eerlijk plaats (geen manipulatie of
indoctrinatie)
Gewenst door de betrokkenen
Niet wederzijds: Er is een ongelijke rolverdeling; de bedoelde beïnvloeding loopt
van de agoog naar de cliënt
(Jong)volwassenen
Agogische werk VS sociaal agogisch werk:
Agogisch werk: zekere gerichtheid op (o.m.) psychosociale/gedragsverandering
maar d.i. niet de centrale opdracht (bv. leerkracht, verpleegkundige, arts --- bv.
gezondheidseducatie ..); ‘aspecten’
Sociaal agogisch werk: gerichtheid op psychosociale verandering staat centraal
(bv. sociaal werker, ergotherapeut, psychotherapeut, orthopedagoog ...)
Hoofdstuk 2: Sociaal agogisch handelen en de
verschillende levensdomeinen
LEVENSDOMEINEN EN DREMPELS
Wonen (huurders vs. eigenaars, basiscomfort, leefbaarheid buurt, ...)
Werken/ inkomen (inactiviteit instabiliteit, discriminatie)
Onderwijs/vorming (ongelijke onderwijskansen)
Vrije tijd (mobiliteit, betaalbaarheid, sociaal-culturele drempels)
Gezondheid (toegang, mentaal & fysiek)
Relaties (sociale rollen, sociaal isolement)
,Kringloop van uitsluiting op verschillende levensdomeinen
levensdomeinen & drempels
Maatschappelijk kwetsbare mensen ervaren ook drempels of uitsluiting in de
maatschappelijke hulp- en dienstverlening t.o.v. deze levensdomeinen: er zijn
heel veel hulpdiensten, maar er zijn ook heel veel drempels zoals…
fysieke: toegankelijkheid
financiële: betaalbaarheid
sociaal-culturele: bv. taal, normen en waarden
psychologische drempels: bv. schaamte
STRUCTURELE DREMPELS EN RECHTEN
Structurele drempels zijn drempels van de maatschappij zoals rechten, meer geld
hebben, betere opleiding, invullen van dossieren,…
Basis: Iedereen heeft recht op een menswaardig leven
Vereisen dat de overheid actief optreedt; sociale grondrechten zijn
richtinggevend voor het beleid, niet direct afdwingbaar zoals de klassieke
grondrechten Sociale grondrechten zijn grondrechten waar de overheid niet
perse iets moet aan doen.
Sociale grondrechten: recht op arbeid en vrije beroepskeuze, recht op sociale
zekerheid, recht op bescherming van de gezondheid, recht op sociale,
geneeskundige en juridische bijstand, recht op een behoorlijke huisvesting, recht
op bescherming van een gezond leefmilieu, recht op culturele en
maatschappelijke ontplooiing
Mensenrechten
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (Verenigde Naties, 1948):
Basisrechten voor ieder mens
Belangrijk onderscheid: Verklaring (ideaal dat moet worden nagestreefd) en
Verdrag (juridisch afdwingbaar indien goedgekeurd door land in kwestie). Dus
als een verklaring niet wordt nageleefd kan je er niks aandoen. Als een verdrag
niet wordt nageleefd kan je naar de rechter.
VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (VRPH)(2006;
geratificeerd in België in 2009)
Hoofdstuk 3: Sociaal agogisch handelen bekeken
vanuit een inclusieve en empowerende visie
Inclusie
“Inclusie vertrekt vanuit ‘iedereen is welkom’ en ‘verschillen zijn een
meerwaarde’. Inclusie is vooral een ethisch en een maatschappelijk
project maar kan niet zonder de individuele reflectie.”
,Empowerment
“Empowerment gaat over mensen in staat te stellen te leren om voor
zichzelf op te komen en de controle over hun eigen leven te nemen, hun
eigen keuzes te maken, eigen beslissingen te nemen.”
De houding van de hulpverlener is ook belangrijk! (SAV)
Quality of life
Als we beïnvloedings- en veranderingsprocessen vanuit een inclusieve en
empowerende visie vorm willen geven, dan is dat handelen gericht op alle
domeinen van ‘Quality of life’, wat we vertalen als ‘kwaliteit van bestaan’
Emotioneel welbevinden
Interpersoonlijke relaties
Materieel welbevinden
Persoonlijke ontplooiing
Lichamelijk welbevinden
Zelfbepaling
Sociale inclusie
Rechten
Belangrijke INVALSHOEKEN i.v.m. empowerend en
inclusief
Leefwereldperspectief (hoe iemand het persoonlijk beleeft)
Krachtenperspectief (iedereen heeft krachten)
Beeldvorming (men denken zoals opvattingen,…)
Participatie
Criteria beeldvorming en media
Woordgebruik: Worden er definities gegeven? Betekenis? Zuiver
taalgebruik versus dagelijks taalgebruik? Geladenheid?
Stereotype: beeldvorming?
primitiveren = je gaat er vanuit
exotiseren = enkel kijken naar het ecxotische
problematiseren =groepe koppelen met problemen
criminaliseren = groep koppelen met criminaliteit
Wie: komt er aan het woord? Gevaar van eenzijdige berichtgeving!
Cijfers: Wie gebruikt ze? Waarvoor staan ze?
Bronnen: Zijn bronnen duidelijk?
Soort artikel: Weergave van de feiten? Interview? Opiniestuk? Belang
van foto’s/titels/citaten/quotes/...?
Participatie:
= deelnemen
Meer de focus leggen op welke graad van mogelijkheden tot participatie
van mensen. We maken een onderscheid tussen..
, Maatschappelijke participatie: kunnen meedoen binnen
de verschillende levensdomeinen.
Beleidsparticipatie: kunnen deelnemen aan het beleid,
het tot stand komen van de regelgeving.
Migratie
migratie is van alle levene wezens en van alle tijden. = verhuizen
het sedentaire leven is juist nieuw.
In de 20ste eeuw waren er veel massale migraties door…
Eerste golf van Italiaanse gastarbeiders, belgische steenkoolmijnen
(1946-1956)
! hedendagse tendenzen: Globalisering neemt toe in de jaren 1990
(internet)
Tweede golf arbeidsmigranten vanuit Noord-Afrika en Turkije: van
1956 tot totale immigratiestop in 1974 Vb. Triq Slama
Mohamed...reis in vrede (deel 1)
Jaren ‘90: globalisering, open economische grenzen, internationale
handel >> stijging aantal economische vluchtelingen, vele
gewapende conflicten bv. Golfoorlog, oorlog in Joegoslavië, val van
Berlijnse muur >> uitbreiding Europese Unie
Nieuwe arbeidsmigratie (sinds toetreding van ‘armere’ landen tot EU
--- bv. Polen 2004)
Emigreren is je eigen land verlaten om in een ander land te wonen. ( de focus ligt op het
vertrekken) Immigreren is in een ander land gaan wonen vanuit het eigen land (de focus ligt op het
aankomen).
Hedendaagse migratiemotieven:
Arbeidsmigratie:
Vreemdelinge kunnen in België werken als loontrekkende: de
tewerkstelling van vreemdelingen in België is principieel onderworpen aan
een dubbele voorafgaande machtiging door de overheid:
De werkgever moet een arbeidsvergunning hebben
De buitelandse werknemer moet een arbeidskaart B bezitten.
Men mag aan de slag gaan wanneer de arbeidsbergunning en -kaart
effectief werden afgeleverd.