JEUGDDELIQUENTIE – BART
INLEIDING
‘Deliquere’ Latijns voor ‘het eerlijke pad verlaten’
Definitie delinquentie = ruimer dan strafbare feiten; een continuüm van gedragingen
waarbij een inbreuk wordt gepleegd op regels, normen en wetten en/of schade
wordt berokkend aan individuen of de maatschappij
Antisociaal gedrag = gedrag dat tegen de samenleving gericht is
‘Jeugd’ (18 jaar scharnierleeftijd) bijzondere instellingen belast met een bijzondere
benadering van de jonge burgers: gezin (ouderlijk gezag), onderwijs (leerplicht), integrale
jeugdhulp en jeugd(delinquentie)recht.
De jeugd is als een moratorium (wachtruimte) waar er een geleidelijke overgang plaatsvindt
van kind zijn naar de volwassenheid: van totale afhankelijkheid naar relatieve
onafhankelijkheid.
18 jaar is een belangrijke maar elastische afbakening jeugddelinquentie gaat dus over de
groep van 0-25 jaar
met als centrale groep van 12-18-jarigen.
CRIMINOLOGIE
Criminologie oorspronkelijk beschreven als = de wetenschappelijke studie van delict en delinquent
nu veel breder = Aandacht voor politionele en gerechtelijke tussenkomsten, sanctionering en
gevolgen ervan (strafuitvoering, re-integratie) + toenemende aandacht voor overlast, (on)veiligheid
en (on)veiligheidsgevoelens
Criminologie is multidisciplinaire kruispuntwetenschap: dialectiek tussen
Normatieve wetenschap: (straf)recht VS gedragswetenschappen: psychologie, sociologie,
pedagogie,..
Onderzoeksveld van criminologie:
- Normstelling
- Normovertreding
- Normhandhaving
+ uitdijing naar ‘probleem’gedrag, onderwijs, verstedelijking, vrijetijdsbesteding, subculturen,..
JEUGDCRIMINOLOGIE
= Criminologie toegespitst op jongeren, soort ‘jeugdgerichte’ specialisatie in de criminologie
Jongeren verschillen van volwassenen op basis van: specifieke ontwikkelingsfase, gedrag en
problematisering
‘aparte’ groep dus nood aan apart: jeugd(delinquentie)recht*, criminologie en interventies.
, - Onderzoekt geproblematiseerd jongerengedrag
- Bestudeert voorzieningen en interventies als voorkoming of antwoord op dit gedrag
- Draagt bij tot criminologisch verantwoorde praktijk in preventie en interventie .
*JEUGDDELIQUENTIERECHT
‘Jeugddelict’ plaatsing in gemeenschapsinstelling (GI)
12 - 13 jaar: max. 2 jaar (zeer uitzonderlijke gevallen)
14 - 15 jaar: max. 5 jaar (19/20 jaar)
16 - 17 jaar: max. 7 jaar (23/24 jaar)
! uithandengeving : vanaf 16 jaar als volwassene berecht worden
DE JEUGD VAN TEGENWOORDIG?
De laatste jaren zijn heel wat mediagenieke, zware en jonge daders incidenten te zien van
specifieke feiten naar algemene paniekstemming over ‘problematische jeugd’ waar er sprake is
van een bedreiging voor de maatschappelijke orde
(‘risicojongeren’).
Dit door een wisselwerking tussen: media – politiek – publiek
Het beleid is vaak te eenzijdig, onderdrukken, controlerend,
bestraffend,..
CRIME CAROUSAL (KUTCHINSKU)
Door zaken zoals; Dutroux, Kim De Gelder, de radicalisering enzovoort komt het traditionele
resocialiserende jeugdrecht onder druk te staan (crisishervormingen) wat gaat het beleid
eraan doen?
Spa wil probleemjongeren naar het leger sturen
Politie Mechelen wil een ‘JOERI’ inschakelen (een inspecteur die jongeren op de voet volgt en begeleidt)
N-VA wil een enkelband voor daders vanaf 14 jaar (is van kracht gegaan in 2019)
Gemeentelijke administratieve sancties (GAS-boete) die opgelegd kan worden voor inbreuken op het
gemeentereglement. Sinds 2014: vanaf 14 jaar ipv 16 jaar met een max boete van 175 euro voor
minderjarigen en 350 voor volwassenen. = om problematiek rond openbare overlast* aan te pakken.
Ook kan er nu gebruik gemaakt worden van gemeenschapsdienst, plaatsverbod en ouderlijke betrokkenheid.
* openbare overlast = lichte vormen van verstoring vd openbare rust, veiligheid, gezondheid en zindelijkheid.
(Voornamelijk individuele, materiële gedragingen die harmonieuze verloop vd menselijke activiteiten
verstoren)
Er wordt de laatste jaren heel sterk de focus gelegd op criminaliteit en ‘overlast’, waar er zelfs borden in
gemeenten hangen waar jongeren niet mogen ‘rondhangen’/samenkomen of zelfs spelen (geluidsmuur of
maximum 1 uur buitenspelen bij kinderopvangen)
, 1. AANDACHT VOOR JEUGDELINQUENTIE. ZIE LES CIJFERS
Al lang aandacht voor jeugdcriminaliteit : Age-crime-curve
ADOLESCENTENCRIMINALITEIT
Adolescentie = overgangsperiode naar volwassenheid met lichamelijke, sociale en cognitieve
veranderingen:
zelfstandig worden, relaties, vrijetijdsbesteding
spanningen en conflicten van intrapsychische en relationele aard
! Maturity Gap!
Enerzijds langer, studeren, thuis wonen, afhankelijk..
Anderzijds zelfstandigheid, meebeslissen, vroeger uitgaan/drinken/roken/seks
PEERGROUPS
= geven steun in het identificatieproces (voorlopig referentiekader)
experimenteren, zich uiten, vrijheid,..(kans tot ontwikkeling van subculturen)
Deze peergroups zijn de bodem voor ‘opvallend recreatiegedrag in openbare ruimte’
(overlast, delinquentie?)
ADOLESCENTIE = OVERGANSPERIODE
Dr. Loes Keijsers
STATUSDELINQUENTIE
Groot gedeelte van de jeugddelinquentie = leeftijdsgebonden / statusdelinquentie
= handelingen waarvan de strafbaarheid afhankelijk is van de status (leeftijd) van de dader.
Bijvoorbeeld drinken is strafbaar op 14-jarige leeftijd maar niet op 16 jarige leeftijd.
BIJZONDERE AANDACHT
Waarom is er bijzondere aandacht voor afwijkend gedrag van jongeren?
jongeren hebben een grote sociale en culturele positie in de samenleving:
Jongeren worden gezien als belofte voor de toekomst: ze zorgen voor vernieuwing en verandering in de
samenleving (+)
Anderzijds kunnen jongeren ook bestaande sociale conventies verliezen of verwerpen (-)
Dit brengt onzekerheden mee voor de volwassenen en zorgt voor bedreiging, ook is er bewondering VS jaloezie.
