Dit document betreft alle 11 de artikelen van de cursus Familiesociologie in het Nederlands.
Dit zijn de volgende artikelen:
McLanahan, S. (2004). Diverging destinies: How children are faring under the second demographic transition / Kalmijn, M. (2013). The educational gradient in marriage: a...
Samenvatting
familiesociologie
The Educational Gradient in Marriage: A Comparison of 25
European Countries M. Kalmijn
Besproken in werkgroep 2 – zie aantekeningen
s13524-013-0229-x.pdf (uu.nl)
Abstract
Onderzoek in de VS heeft aangetoond dat er een nieuw huwelijksgradiënt is ontstaan,
waarbij het huwelijk steeds meer het voorrecht wordt voor hoger opgeleiden. Dit artikel
onderzoekt of dit waar is voor Europa en verkent verschillen in de huwelijksgradiënt tussen
25 Europese landen aan de hand van multi-level modellen. De focus ligt op de kansen om
op middelbare leeftijd (40-49 jaar) in een echtelijke (of samenwonende) relatie te leven.
Onderzoek laat zien dat de richting en sterkte van de gradiënt afhankelijk is van de
maatschappelijke context in landen waar genderrollen traditioneel zijn, hebben beter
opgeleide vrouwen minder kans om te trouwen dan lager opgeleide vrouwen; in landen
met gelijkheid tussen mannen en vrouwen is de kans groter voor beter opgeleide
vrouwen om te trouwen. Voor mannen is het educatieve effect op het huwelijk afwezig in
traditionele landen, maar wordt het positief naarmate de genderrollen gelijker worden.
Ongelijkheid in een samenleving wijzigt ook de gradiënt: als de mate van economische
ongelijkheid tussen onderwijsgroepen in een samenleving sterk is, hebben hoger
opgeleide mannen meer kans om te trouwen dan lager opgeleide mannen. Over het
algemeen suggereren de resultaten dat er mogelijk een opeenstapeling van sociale en
economische nadelen zijn voor lager opgeleiden in meer ontwikkelde landen.
Introductie
Verschillende Amerikaanse auteurs hebben gesuggereerd dat er een positieve associatie
ontstaat tussen onderwijs en huwelijk. Hoewel hoger opgeleiden altijd later zijn getrouwd
dan anderen vanwege hun uitgebreide opleiding en de neiging om niet te trouwen terwijl ze
op school zitten lijkt het erop dat dat beter opgeleide mannen en vrouwen in de Verenigde
Staten nu vaker in een echtelijke verbintenis leven dan lager opgeleide mannen en vrouwen.
Enkele decennia geleden was het verband tussen onderwijs en huwelijk in de Verenigde
Staten negatief. Dat de associatie nu positief is, komt deels doordat hogeropgeleiden vaker
ooit zullen trouwen, en deels doordat ze momenteel minder snel gaan scheiden.
Er is minder bewijs over de opleidingsgradiënt in andere ontwikkelde landen. In een
onderzoek onder 17 (voornamelijk Europese) landen vonden Härkönen en Dronkers een
negatief effect van onderwijs op echtscheiding in slechts twee Europese landen:
Oostenrijk en Litouwen. In Nederland en Zweden heeft onderwijs ook een negatief effect op
echtscheiding in recente huwelijkscohorten. Voor het aangaan van een huwelijk is het bewijs
minder overtuigend omdat de meeste analyses zich richten op het tijdsafhankelijke risico van
het aangaan van een huwelijk, en dit wordt beïnvloed door de timing van het huwelijk.
Omdat hoger opgeleiden later trouwen, vertellen dergelijke analyses ons weinig over de
,prevalentie van het huwelijk tussen verschillende onderwijsgroepen. Uit een in Nederland
uitgevoerd onderzoek bleek dat hoger opgeleide mannen en vrouwen geboren tussen 1923
en 1963 minder kans hadden om ooit te trouwen dan lager opgeleide mannen en vrouwen
(Dykstra en Poortman 2010). Hoe de kansen om te trouwen in recente cohorten verschillen
per opleiding, is niet goed bekend
In dit artikel onderzoek ik verschillen tussen onderwijsgroepen in de neiging om in een
echtelijke/samenwonende relatie te leven in 25 Europese landen. De nadruk ligt op
mannen en vrouwen die in 2000 tussen 40 en 49 jaar oud waren. Gezien deze
leeftijdscategorie zullen problemen met de timing van het huwelijk slecht een indirecte rol
spelen in de opleidingsgradiënt.
2 vragen staan centraal
- Is er een positief verband tussen onderwijs en huwelijk in Europa? (geldt het
Amerikaanse patroon ook in Europa?)
- Gezien de sociale, culturele en economische verschillen binnen Europa is het
onwaarschijnlijk dat er 1 onderwijsgradiënt zal zijn, daarom is de tweede vraag: zijn
er verschillen tussen Europese landen in de sterkte en richting van de gradiënt?
(Als we kijken naar de Amerikaanse trends, zou men kunnen verwachten dat een
positieve gradiënt typerend is voor meer gemoderniseerde en ontwikkelde landen en
niet voor de traditionele landen.
Waarom zouden we ons zorgen moeten maken over het verband tussen onderwijs en
huwelijk? Het huwelijk - of, meer in het algemeen, samenwonen met een partner - heeft
verschillende individuele voordelen (Waite 1995).
- Onderzoek toont aan dat gehuwde personen een betere mentale en fysieke
gezondheid hebben en langer leven dan diegene die nooit trouwen of scheiden en
niet hertrouwen
- Gehuwden en samenwonenden ervaren een hoger welzijnsniveau en minder
eenzaamheid dan mensen die alleenstaand zijn. De partner is de meest cruciale
bron van sociale, emotionele en praktische ondersteuning, vooral op latere leeftijd
- Vaders en moeders die getrouwd zijn krijgen meer steun van volwassen kinderen
dan ouders die gescheiden zijn
Hoewel de effecten van het huwelijk deels worden veroorzaakt door selectie in het huwelijk,
zijn er ook aanzienlijke aanwijzingen voor een beschermingseffect (Berkman et al. 2000).
Omdat het huwelijk gunstige effecten heeft op individuen, zal de opleidingsgradiënt in
het huwelijk belangrijke implicaties hebben voor de ongelijkheid in de moderne
samenleving. Ongelijkheid wordt meestal gemeten in termen van economische resultaten,
zoals inkomen, gezinsinkomen of consumptie. Vooral in rijke landen is het echter ook
belangrijk om rekening te houden met sociale en emotionele resultaten. Als er positieve
effecten zijn van onderwijs op het huwelijk, zou dit duiden op een opeenstapeling van
nadelen voor lager opgeleiden. Als lager opgeleiden minder kans hebben om een
aantrekkelijke baan te vinden en minder snel zullen trouwen, zijn ze sociaal
economisch achtergesteld. Een dergelijk scenario zou consistent zijn met een meer
algemene bewering dat onderwijs in hoogontwikkelde landen de belangrijkste individuele
determinant is geworden van een breed scala aan uitkomsten in het leven.
,Dit onderzoek verschilt in 3 opzichten van eerdere onderzoeken
- Ten eerste analyseer ik, in plaats van het risico van het aangaan van een huwelijk of
het risico van het aangaan van een huwelijk of het risico van een scheiding via
historische modellen, maar of een persoon op middelbare leeftijd getrouwd (of
samenwonend) is.
- Ten tweede worden in eerdere onderzoek het aangaan van een huwelijk en het
verlaten van het huwelijk vaak in afzonderlijke onderzoeken geanalyseerd. Hoewel
deze overgangen duidelijk hun eigen verklaringen hebben, zijn er ook
overeenkomsten, vooral als het gaat om argumenten over economische kenmerken.
Het is daarom nuttig om de twee samen te analyseren.
- Ten derde analyseer ik in plaats van landen één voor één te analyseren, meerdere
landen in één stap, met behulp van multilevel-modellen. Hierdoor kan ik testen of
de onderwijseffecten op het huwelijk significant verschillen van land tot land en of
deze variatie systematisch verband houdt met maatschappelijke kenmerken
Background and hypotheses
Bij het toepassen van deze hypothesen concentreer ik me op twee kenmerken van de
sociale context: de mate van gendersegregatie in de samenleving en
onderwijsongelijkheid in de samenleving.
In Europa kan onderscheid worden gemaakt tussen traditionele en (gender) egalitaire
landen. In traditionele landen - zoals Italië, Griekenland en Spanje - zijn de rollen van
mannen en vrouwen in het huwelijk anders: mannen investeren voornamelijk in betaalde
arbeid en vrouwen investeren voornamelijk in huishoudelijk werk en het opvoeden van
kinderen in deze contexten is het huwelijk gebaseerd op een model van specialisatie.
In meer egalitaire landen - zoals Zweden en Denemarken - zijn de lonen van vrouwen
hoger en werken vrijwel alle gehuwde vrouwen tegen betaling In deze contexten komt het
delen van rollen vaker voor, hoewel mannen nog steeds een groter deel van het
gezinsinkomen in deze landen verdienen.
Veranderingen en verschillen in rolpatronen worden verondersteld grote gevolgen te
hebben gehad voor de vorming en ontbinding van het huwelijk, en ze hebben ook (tenminste
theoretisch) invloed op de invloed van onderwijs op het huwelijk.
Gescheiden genderrollen en huwelijken
Wanneer genderrollen gescheiden zijn, zullen beter opgeleide mannen eerder een huwelijk
aangaan dan lager opgeleide mannen. Mannen zijn in deze contexten de belangrijkste
kostwinner in huis, wat mannen met goede economische vooruitzichten een comparatief
voordeel geeft op de huwelijksmarkt. Onder deze omstandigheden zouden beter opgeleide
vrouwen minder snel trouwen. Beter opgeleide vrouwen hebben betere kansen op de
arbeidsmarkt dan laagopgeleide vrouwen, waardoor hun economische behoefte om te
trouwen afneemt (Oppenheimer 1997) en wellicht ook hun verlangen om te trouwen.
Soortgelijke argumenten kunnen worden aangevoerd voor het verlaten van het huwelijk.
Wanneer mannen de belangrijkste kostwinner zijn, zullen mannen met slechte economische
vooruitzichten eerder scheiden, en zullen vrouwen met betere economische vooruitzichten
eerder scheiden.
, Egalitaire genderrollen en huwelijken
Wanneer genderrollen meer egalitair zijn, wordt aangenomen dat de huwelijksafspraak
verandert. Als vrouwen ook bijdragen aan het gezinsinkomen, worden de
economische vooruitzichten van mannen minder belangrijk voor de
huwelijksvorming. Hoewel in meer egalitaire landen vrouwen (gemiddeld) nog steeds meer
huishoudelijk werk doen en mannen meer uren werken tegen betaling, is het relatieve
belang van de economische middelen van mannen en vrouwen in het huwelijk behoorlijk
verschillend in landen met egalitaire hulp. Als getrouwde vrouwen bijvoorbeeld werken, kan
een echtpaar enige tijd van het inkomen van de vrouw leven, waardoor het voor de man
gemakkelijker wordt tijdelijk werkloos te zijn of te experimenteren met zijn carrière.
Evenzo, wanneer vrouwen ook werken, zullen mannen in toenemende mate strijden om
de economische middelen van vrouwen op de huwelijksmarkt, net zoals vrouwen
traditioneel hebben gestreden om de economische middelen van mannen. Als gevolg
hiervan zijn de huwelijkskansen van beter opgeleide vrouwen verbeterd ten opzichte van de
huwelijkskansen van laagopgeleide vrouwen. Het verlangen naar een huwelijk van beter
opgeleide vrouwen zal ook zijn toegenomen, omdat het nu mogelijk is om huwelijk en
carrière te combineren.
Hypothesen
Kortom, mijn hypothese is dat het effect van de opleiding van mannen op het huwelijk
minder positief zal zijn wanneer de rolpatronen meer egalitair zijn. Evenzo zal het effect
van de opleiding van vrouwen op het huwelijk minder negatief zijn wanneer genderrollen
meer egalitair zijn Deze hypothesen zijn gebaseerd op een economische interpretatie van
de rol van onderwijs. Onderwijs heeft echter ook een culturele betekenis, en dit zou andere
hypothesen suggereren.
Ten eerste hebben goed opgeleide mannen een meer egalitaire houding ten opzichte van
de rol van mannen en vrouwen en nemen ze meer deel aan kinderopvang tijdens het
huwelijk Dit zou beter opgeleide mannen steeds aantrekkelijker kunnen maken op de
huwelijksmarkt in egalitaire situaties. Omdat gelijkenis in voorkeuren voor een egalitaire
arbeidsverdeling ook een belangrijke bepalende factor is voor huwelijkstevredenheid (Lye en
Biblarz 1993), kunnen de relaties van beter opgeleide mannen ook stabieler zijn. Ten slotte,
wanneer mannen meer investeren in kinderopvang, verhoogt dit niet alleen de tevredenheid
van vrouwen over het huwelijk, het verhoogt ook het specifiek kapitaal in het huwelijk en
daarmee de wens van mannen om uit het huwelijk te stappen.
Kortom, een cultureel perspectief op onderwijs zou suggereren dat het effect van de
opleiding van mannen op het huwelijk eerder zal zijn toegenomen dan
afgenomen naarmate genderrollen meer egalitair worden.
Ten tweede kan de opleiding van vrouwen ook in meer traditionele omstandigheden
belangrijk zijn geweest. Onderwijs is bijvoorbeeld gerelateerd aan cognitieve vaardigheden
en is ook sterk verbonden met culturele interesses en participatie. Onder traditionele
omstandigheden mogen vrouwen dergelijke niet-economische middelen inruilen voor
economische middelen van mannen. Omdat beide verband houden met onderwijs, zijn
beter opgeleide vrouwen mogelijk altijd aantrekkelijker geweest op de huwelijksmarkt,
ook in meer traditionele situaties ?????
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper schklfscht. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,69. Je zit daarna nergens aan vast.
