Samenvatting Terrein en Beleid
Sociaal-Cultureel Werk
Les 1 : Een blik op sociaal cultureel werk
Les 2 : Regelgeving + cultuurfunctie
Les 3 : Gemeenschapsvormende functie + maatschappelijke bewegingsfunctie
Les 4 : Leerfunctie + beleidsbeïnvloedende functie
Les 1 : Een blik op sociaal cultureel werk
1. Inleiding
Sociaal-Cultureel Werk = een specifieke wijze van denken en handelen : vanuit een grondige
analyse van de context, samen met de betrokkenen , werken aan een duurzame verbetering van
die context via het organiseren en faciliteren van uiteenlopende interventies en projecten
-> Praktijken met betrekking tot mensen staan centraal
-> Gericht op activeren en mobiliseren van een groep of gemeenschap of leden hiervan.
-> Focus op kansen- of doelgroepen
Transitie naar een meer duurzame, solidaire en democratische samenleving. Door middel van
emancipatie en empowerment. Het overstijgt het individuele en vindt plaats in groepen. Het zijn
innoverende praktijken op verschillende schalen. Er is een gedeelde beroepsideologische basis :
elke sociaal cultureel werker wil maatschappelijke verandering realiseren.
Duurzaam verbetering = verbetering die aansluit op hedendaagse behoeften en positief effect
heeft op noden van volgende generaties
SCW is een ‘vak’ => Agogische handelen = tussenkomen in menselijke veranderingsprocessen en
deze processen begeleiden. ( steeds in groep, cultuur als aangrijpingspunt en aandacht voor
kansengroepen)
Een ‘vak’ vergt vakmanschap -> agogisch, organisatorisch
1.2 Een civiel perspectief
De gemeenschap = sociaal contact op basis van gedeelde waarden en normen, dicht bij elkaar
staan.
Gezelschap of maatschappij = onpersoonlijk, sociaal contact in contracten. vb. arbeidsrelatie
Gemeenschap is dynamisch en dus constant veranderlijk.
Definitie Gemeenschappen = plaatsen waar gemeenschappelijke noden en problemen
samenkomen en waar ze ook bevestigd, geadresseerd en gecontesteerd kunnen worden.
Kansengroepen = mensen in armoede, mensen met een beperking, personen van vreemde
herkomst of gedetineerden.
Doelgroep = een deel van de bevolking waarop een bepaald aanbod gericht wordt met oog op de
realisering van de missie en visie van de organisatie.
Yola Van Assche 2019-2020
,Middenveldorganisaties =Belangenbehartigingsorganisaties
= situeren zich tussen Markt, Staat en Private wereld. vb. vakbonden, ocmw, mutualiteiten…
= Zorgen ervoor dat burgers hun belangen verdedigd worden t.o.v. staat en markt.
SCW bevindt zich bij Burgerinitiatieven, Sociaal-cultureel volwassenenwerk en jeugdwerk.
Kritiek : verzwaren deze organisaties de band tussen burger en staat niet?
Interactie op middenveld
- Structureel/functioneel overlappend middenveld = traditionele zuilen (vb. vakbonden)
- Niet structureel/ functioneel = niet verzuilde verenigingsleven, nieuwe sociale bewegingen zoals
klimaatmars
1.3 Sectoren van het SCW
3 sectoren :
- Jeugdwerk
- Sociaal-cultureel volwassenenwerk
- Maatschappelijk Opbouwwerk
Jeugdwerk
- bevoegd minister : Sven Gatz (open VLD)
- Cultuur jeugd en media
- Vlaanderen
wat? begeleider sociaal-culturele activiteiten, belangenbehartiger, gemeenschapswerker,
vormingswerker…
Doel = Ruimte creëren, ontmoetingen mogelijk maken, expressie bevorderen, bevorderen
ontwikkeling van jeugd, verantwoording …
Waar? jongerenorganisaties, jongerenbewegingen, jeugdhuizen, speelpleinen…
vb. JES, D’Broej , Culureghem …
Maatschappelijk opbouwwerk
- Bevoegde minister : Jo Vandeurzen ( CD&V)
- Welzijn, volksgezondheid en gezin
- Vlaanderen
Wat? opbouwwerker, buurtwerker
Doel = bevorderen van welzijn, grondrechten waarborgen, participatie en emancipatie bevorderen
en integratie in maatschappij realiseren
Waar? RISO’S (= Regionale instituten voor samenlevingsopbouw)
vb. Samenlevingsopbouw Brussel
Sociaal-Cultureel Volwassenwerk
- Bevoegde minister : Sven Gatz (Open VLD)
- Cultuur, jeugd en media
- Vlaanderen
Yola Van Assche 2019-2020
, Wat? Begeleider sociaal-culturele activiteiten, gemeenschapswerker, belangenbehartiger…
Doel = Sociaal-culturele participatie, Vormgeven aan verbindende, kritische en laboratoriumrol,
Werken aan Leerfunctie, gemeenschapsvormende functie, maatschappelijke bewegingsfunctie en
cultuurfunctie
Waar? Verenigingen, bewegingen, gemeenschapscentra, burgerinitiatieven…
vb. Bral, De Pianofabriek, Vormingsplus Citizenne…
1.4 Terreinen van het SCW
- Vorming en educatie:
Alle vormen van niet formeel leren (Niet door school, maar wat ernaast plaatsvindt),
zelfontplooiing en ontwikkeling. vb. Vormingsplus Citizenne
- Vrije tijd en recreatie:
Vrijetijdsagogie = Het speelt zich doorgaans af tijdens de vrije tijd vb. De Rinck (=
gemeenschapscentrum van Anderlecht)
- Kunst en Cultuur:
kunst en cultuur agogisch benaderen via cultuurbemiddeling, cultuurbewaring,
cultuurverspreiding, cultuurbeleving en cultuurschepping vb. Globa Roma en Bozar
- Samenlevingsopbouw :
Cruciaal is burgerparticipatie, de actieve deelname aan probleemstellingen dus DOOR en MET
de bevolking i.p.v. VOOR de bevolking vb. Samenlevingsopbouw Brussel
SCW kan opgedeeld worden in Sectoren en Terreinen !!
1.5 Functies en rollen van SCW
Functies
- Cultuurfunctie
(doelgericht creëren, deelnemen, bewaren en delen van cultuur)
- Leerfunctie
(Doelgericht opzetten van leeromgeving)
- Maatschappelijke bewegingsfunctie
( In relatie tot samenlevingsvraagstukken doelgericht ruimte creëren voor engagement met oog
op verandering in denken en handelen en in de inrichting van de samenleving)
- Gemeenschapsvormende functie
(Vormen van ondersteunen en versterken van de interactie tussen groepen en
gemeenschappen)
Rollen
- Verbindende rol
Mensen verbinden door ruimtes te bieden waarin ze zich kunnen ontwikkelen in relatie tot
anderen
- Kritische rol
In vraag stellen van waarden, normen, opvattingen.. publiek dialoog daarover voeren
- Laboratoriumrol
Yola Van Assche 2019-2020
