H1 STRALINGSFYSICA
ELEKTROMAGNETISCHE GOLVEN
Planetair model
- Atomen
• Atoomnummer (Z)
o #protonen
• Atoomgewicht (A)
o #Protonen + neutronen
• Bevat atoomkern
o Omgeven door elektronen (-)
o Bevat protonen (+) en neutronen
§ Bereiken neutrale lading
- Elektronen
• Bewegen in verschillende banen (schillen)
o Elke schil heeft bepaalde energie
o Hoe verder van kern, hoe lagere bindingsenergie, grotere potentiële energie
• Bewegen tussen verschillende banen
o Naar lager energieniveau
§ Als niet alle schillen gevuld zijn
§ Uitzending van foton
o Naar hoger energieniveau
§ Energie opnemen " later uitstralen (fluorescentie) " elektron terug op
oorspronkelijke positie
Straling
- Vorm van energieoverdracht
- Soorten
• Deeltjesstraling
o Beweging van
§ Atoomkernen
§ Andere atoomdeeltjes met hoge snelheid
o Voorbeelden
§ ⍺-straling
o Klein doordringend vermogen
s " Hoge absorptie
o Schadelijkst
o Hoge LET
s Linear energy transfer (LET)
o Hoge RBE
s Gemakkelijke interactie in cellen
s Relative biological effectiveness
§ β-straling
o Dringt dieper door " minder ionisaties dicht bij elkaar " lage RBE
• Elektromagnetische straling
o Beweging van
§ Energie als combinatie van elektrische en magnetische velden
o Bv. γ-straling
§ Gaat gemakkelijk door materie
§ Laag biologisch effect (RBE)
1
, o Als
§ Golf
𝑐
𝑓=
𝜆
§ Foton
o Klein pakketje energie
𝑐
𝐸! = ℎ
𝜆
- Equivalente dosis
• = ontvangen stralingsdosis . weegfactor
o Weegfactor
§ Afh van soort straling
§ Hoger bij ⍺-straling
- Effectieve dosis
• = Equivalente dosis . weefselspecifieke weegfactoren
o Niet alle weefsels even gevoelig
RÖNTGENBUIS
Kenmerken
- Bevat
• Kathode
o Bevat gloeidraad
§ Aangesloten op laagspanningsvoeding " verhit door gloeistroom " wolk
elektronen rond verhitte gloeidraad
§ Hoe sterker gloeistroom, hoe meer uitzending elektronen
• Anode
o Bestaat uit
§ Focus van Wolfram
o Hoe groter, hoe minder scherp beeld
o Indien te klein " hoeveelheid warmteontwikkeling te hoog op kleine
plaats " evt. smelten anode
o Schuin plaatsen tov elektronenbundel
s " Verdelen e- over groter oppervlakte " effectieve focusgrootte
lijkt klein
o Roterende focus
s Voor tegengaan warmteontwikkeling
s In geneeskunde
§ Koperen omhulsel
o Rondom focus
o Voor minder warmteontwikkeling
• Isolerende folie en lood
o Rond röntgenbuis
o Beschermingsomsulsel
2
, - Ontwikkelt röntgenstraling
• Verloop
o Aanleggen potentiaalverschil (40-150kV) tussen anode en kathode "
elektronen van gloeidraad worden aangetrokken door anode " botsen met
hoge snelheid tegen focus " opwekken röntgenstraling
§ 1% van Ek in elektronenstroom omgezet in röntgenstraling
o Rest is warmte
o Hoe hoger potentiaalverschil, hoe penetrerender de stralen zijn
o Hoe lager potentiaalverschil, hoe slechter beeld
• Remstraling
o Grootste deel van röntgenstraling
o Verloop
§ e- komt in elektrisch veld van kern in anode " snelle afbuiging en
afremming " verlies energie in vorm van uitzending foton " = remstraling
o Hoe dichter e- bij kern, hoe meer afbuiging, hoe meer verlies energie
§ Bij botsing met kern " afgeven maximale energie " ≠ remstraling
o Maximale energie röntgenfotonen (keV)
§ Is evengroot als buisspanning
§ Gemiddelde energie ~ 1/3 buisspanning
• Beïnvloed door
o Belichtingstijd
§ Hoe hoger, hoe meer straling
o Variatie van gloeistroom (mA)
§ Hoe hoger, hoe meer e-, hoe hoger intensiteit
o Variatie van buisspanning
§ Hoe hoger, hoe hogere snelheid e-, hoe korter golflente, hoe meer
penetrerende straling en energie
o Filter
§ Bv. aluminiumfilter
o Houdt laag energetische straling tegen
s Wordt geabsorbeerd door patiënt
o Hoge energie gaat erdoorheen
o Collimator
§ Voor beperking strooistraling
o Strooistraling
s Bevat geen nuttige informatie
s Geeft sluiering van film
o Manier
s Metalen structuur in vorm van diafragma " beperkt grootte
stralingsbundel " beperking bestraalde weefselvolume
o Focus-filmafstand
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper THKleuven1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,38. Je zit daarna nergens aan vast.