1 INLEIDING
Endodontie
- Houdt zich bezig met de binnenkant van de tand
• Processen en structuren
• Bv. dentino-pulpair complex
o Indien caviteit in dentine of glazuur " direct effect op pulpa
- Definitie
• Bacterievrij maken wortelkanalen dmv ontsmettingsprotocol
- Verloop
• Verwijderen tandpulpa en necrotisch materiaal
• Ontsmetten kanalen
• Opvullen kanalen met gutta percha
• Verzegelen toegangscaviteit mbv lekvrije coronale vulling
- Doel
• Biologisch objectief
o Kenmerken
§ Hoofddoel
§ Voorkomen en/of behandelen van apicale parodontitis door desinfectie
van kanalen én hun posterieure afdichting voor voorkomen binnendringen
bacteriën
o Doel bereikt door
§ Verwijderen van geïnfecteerde zachte en harde weefsels
§ Creëren van voldoende ruimte voor desinfecterende middelen en
medicamenten
o Die het apicale deel van kanaalruimte kunnen bereiken en afsluiten
o Vijlen kunnen niet volledige kanaal schoonmaken, dus spoelmiddel
nodig
§ Behoud integriteit van resterende tandstructuur
• Mechanisch objectief
o Kenmerken
§ Secundair objectief
§ Mechanisch prepareren wortelkanaaloppervlakken
§ Indien verbetering van 1 van de 2 secundaire objectieven, maar
verslechtering van biologisch effectief " NIET doen
o Bv. geen klein gaatje behandelen, omdat daardoor het biologisch
objectief wordt beïnvloed (Bv. toegang tot wortelkanaal)
• Technisch objectief
o Kenmerken
§ Secundair objectief
§ Verkrijgen oorspronkelijke vorm en kromming van wortelkanaal
§ Voor mogelijk maken reiniging en voorbereiding geïnfecteerde dentinale
oppervlakken
o Dus instrumenten komen tot periapicale gedeelte
o Eigenschappen
§ Klassieke triade voor succes
o Voldoende proper maken
o Grondige desinfectie
o 3D vulling/obturation
· Sluiten van alle ingangen
1
, § Moderne multifactorieel voor succes
o Respecteren originele anatomie
· = Mechanische objectief
· Niet te veel dentine opofferen
o Adequate diagnose en planning
o Kwaliteit van coronale vulling
· Zodat bacteriën niet meer in pulpa kunnen komen
2 DENTINO-PULPAIR COMPLEX: ANATOMIE, FYSIOLOGIE, EMBRYOLOGIE EN
FUNCTIE
EMBRYOLOGIE
Pulpa
- Bevat
• Cellen
o Kenmerken
§ Nemen af in verloop der tijd
§ Mn in kroondeel van pulpa
o Stamcellen
§ In midden van pulpa
§ Differentiatie tot
o Macrofagen
o Fibroblasten
o Lymfocyten
o Odontoblasten
· Komen nergens anders in lichaam voor
· Doen niet aan celdeling
◊ Indien afsterven " geen nieuwe vorming odontoblasten "
maar er is een nieuwe ontwikkeling " stamcellen ontwikkelen
zich tot odontoblast like cells " vorming dentine
· Vezels van Thomes
◊ = Dentinetubuli
◊ Uitloper van odontoblast
◊ Groter aantal bij pulpa dan glazuur
• Collageenvezels
o Nemen toe in verloop der tijd
o Mn in worteldeel van pulpa
• Bloedvaten en zenuwen
o Functie
§ Proprioceptie
§ Immuniteit
§ Kracht
o Zenuwen
§ Soorten
o A⍺-, Aβ-, Aγ-, Aδ-, B-, C- en sympatische vezels
· Met ≠ functies
o C-vezels zijn sterk " blijven lang leven " indien bijna volledig
necrotische pulpa " blijven ervaren van pijn, door blijven leven C-
vezels
- Hoofdfuncties
• Sensitieve functie
• Proprioceptie
• Immuno-modulatie (bv. afweersysteem)
• Bescherming tegen bacteriën
• Ontwikkeling secundair en tertiair dentine
2
, - Pijntheorieën
• Directe stimulatie
o Klassieke theorie
o Door zenuw in dentine
o Geeft GEEN verklaring pijn bij koude lucht
• Transductie theorie
o Odontoblast als receptor " geeft signalen door
o Geeft GEEN verklaring pijn bij koude lucht
• Hydrodynamiek
o = Theorie van Brandstrom
o Ontstaan van vocht uit pulpakamer
§ Bij warmte, koud, lucht, druk (bv. boren)
Zie figuur
- Cr
• Cell rich zone
• Bv. fibroblasten
- Cf
• Cell free zone
• Weinig cellen
- Od
• Odontoblast laag
o = Palissade
o Bovenop pulpa
o Liggen naast elkaar
o Minste rijen in apicaal derde van wortel
o Meer rijen dichtbij kroon
o Niet regenereerbaar
§ Differentiatie na ontwikkeling, dus kan enkel daarna nog dentine maken
• Maken dentine
- Pr
• Predentine
- De
• Dentine
3
, Ontwikkeling
- Fasen
• Initiatiefase
o 6-7w
o Verloop
§ Instulping oraal epitheel " = tandlijst/lamina dentalis
§ Eronder mesenchymaal weefsel " ontvangt NLC " = ectomesenchym "
gescheiden van tandlijst door BM
§ Signalisatie
o Oraal epitheel is instructief " bepaalt waar tanden komen
o Signaal vanuit oraal epitheel naar ectomesenchym
· " Stimulatie PAX9 (TF) " op die plaats ontwikkelt de tand
• Knopfase
o 8w
o Verloop
§ Ingroeien lamina dentalis " vorming knopje + ectomesenchym errond " =
tandknop
§ Hoefijzervormige structuur in OK en BK " hierin gaan 10 knopjes
uitgroeien
• Kapfase
o 9-10w
o Verloop
§ Condensatie ectomesenchym " ontstaan van glazuurorgaan, papilla
dentalis en tandzakje
§ Instulpen ectomesenchym onderaan glazuurorgaan " vorming kapje over
papilla dentalis
• Klokfase
o 11-12w
o Vorming klokstructuur over papilla dentalis
o Glazuurorgaan
§ Vormt
o Buitenste glazuurepitheel (OEE)
o Binnenste glazuurepitheel (IEE)
o Reticulum stellare
o Stratum intermedium
· Voor vorming glazuurmatrix
o Papilla dentalis
§ Vormt
o Odontoblasten en pulpa
o Tandzakje
§ Vormt
o Cementoblasten, alveolen en PDL
• Appositie en maturatiefase
o Verloop
§ IEE " pre-ameloblasten
§ Tandlijst " signalen vanuit IEE " transformatie naar odontoblasten "
vorming predentine
§ Afbraak membrana basalis " signaal naar IEE " differentiatie pre-
ameloblasten toot ameloblasten " vorming glazuurmatrix
§ Verdwijnen reticulum stellare " overblijven klein epitheellaagje (cuticula
dentis)
• Tandwortel
o Verloop
§ IEE en OEE komen tegen elkaar te liggen " cervicale loop " bevat meer
stamcellen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper THKleuven1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,48. Je zit daarna nergens aan vast.