De samenvatting van de cursus SVAA bevat alle thema's van het 2e semester. Ze is voldoende gedetailleerd zodanig dat je zeker geen enkel belangrijk onderwerp zou missen! Aan de hand van deze samenvatting slaagde ik voor het 2e examen in juni.
STUDIE VAN DE VERTEBRATEN EN
ANATOMIE VAN DE HUISDIEREN
DEEL II
BRITT MOENS
1E BACHELOR DIERGENEESKUNDE
2020 – 2021
, hoofdstuk 9 – uitscheiding
A. Waterhuishouding bij de vertebraten
Afvalstoffen
- Vb. ammoniak, nevenproduct van eiwitmetabolisme
- Giftig à nood aan verdunning à verwijderen uit het lichaam
ð Gebeurt allemaal in WATER
- Ammoniak à minder giftige stikstofhoudende afvalstoffen = waterbesparing
Waterverlies
- Via excretiestelsel
- Via alle slijmvliezen
- Landvertebraten: via inwendig longoppervlak
o Afkoelingsmechanisme: versnelde ademhaling met verdamping van water
- Zoogdieren
o Afkoelingsmechanisme: actief zweten
Aanvulling van water:
1. Drinken
2. Via voedsel
3. Endogene productie: water = eindproduct bij verbranding van organische stoffen
4. Passief transport doorheen slijmvliezen, via osmose
Osmose
- Indien zoutconcentratie lichaamsvocht > zoutconcentratie milieu (hypotoon): osmose
- Indien osmolariteit lichaamsvocht = osmolariteit milieu (isotoon): geen uitwisseling
van water
- Indien zoutconcentratie lichaamsvocht < zoutconcentratie milieu (hypertoon):
verliezen van lichaamsvocht
Waterbalans bij de verschillende vertebraten
Zoetwatervissen
- Leven in een hypotoon milieu
- Door osmose wordt via kieuwen veel water in lichaam gezogen
- Hoge urineproductie: normale uitscheiding van ammoniak
Mariene beenvissen
- Leven in een hypertoon milieu
- Door osmose verlaat water via kieuwen het lichaam
- Hoge urineproductie: uitscheiding van ammoniak met veel waterverlies
- Waterverlies compenseren door veel zeewater te drinken à risico op te hoge
zoutconcentratie à zouten worden daarom actief geëlimineerd
1
,Kraakbeenvissen (haaien, roggen)
- In principe: zelfde situatie als mariene beenvissen
- 3 adaptaties: groot aanpassingsvermogen (gevarieerde zoutconcentratie, zoet water)
1. Ammoniak verder verwerken tot minder schadelijk ureum: minder nood aan water
bij uitscheiding (waterbesparing)
2. Tolereren een hogere ureumconcentratie: te danken aan TMAO (trimethylamine
oxide) dat de destabilisatie van eiwitten tegengaat. Ze kunnen ureum opnieuw
resorberen na uitscheiding. Hogere gehaltes aan ureum + TMAO in lichaam maakt
het lichaamsvocht hypertoon.
3. Specifieke zoutklier: rectale klier thv caudale uiteinde van spijsverteringsstelsel die
het zout actief secreteert
Tetrapoden
- Geen water beschikbaar in omgeving
- Groot risico op uitdroging
- Spaarzaam met eigen waterreserves
Amfibieën
- Gelijkaardige situatie als zoetwatervissen
- Aan land: gevoelig voor uitdroging
- Waterverlies beperken: productie ureum à minder water nodig voor uitscheiding
- Waterverlies via de huid beperken: verblijven in koele, vochtige plekken + keren
terug in water om via osmose water op te nemen
Zoogdieren
- Endotherme dieren: hoog metabolisme à meer afvalproducten
- Nieren gespecialiseerd in concentreren van urine
- Afvalproducten afgevoerd onder vorm van ureum à tijdens passage door niertubuli:
waterresorptie
- Sterk geconcentreerde urine (hypertoon)
Vogels en reptielen
- Vogels: endotherme dieren: hoog metabolisme à meer afvalproducten
- Afvalproducten afgevoerd onder vorm van urinezuur = weinig toxisch, vergt weinig
water om uitgescheiden te worden
o Passieve filtering
o Actieve uitscheiding thv nieren
- In cloaca wordt urine verder geconcentreerd door waterresorptie
- Urine = vaste massa dat samen met mest wordt uitgescheiden
Amnioten
- Leven in marien milieu: zeeschildpadden, zeevogels, walvissen, dolfijnen
- Risico op te hoge zoutconcentratie
- Viseters: minder risico, zoutconcentratie lichaamsvocht van prooi < zoutconcentratie
zeewater
2
, - Mariene reptielen en vogels: zoutklieren die zout uitscheiden in hoge concentraties
o Vb. zeeschildpad: aangepaste traanklieren
o Vb. zeevogels: aangepaste speekselklieren
Omgaan met waterschaarste
- Dieren met weindig behoefte aan water: voordelen
o Kunnen verblijven in drogere, warmere gebieden ver verwijderd van
predatoren of species waarmee ze in voedselcompetitie treden
o Kunnen langere afstanden overbruggen
Waterbesparende strategieën
- Verlies door evaporatie reduceren
o Ademhaling via inwendig gelegen organen waardoor water beter behouden
blijft
o Verdikking van huid
o Vochtige milieus opzoeken
o ’s Nachts actief zijn (geen zon, minder warm)
o Ademhaling + ademhalingscirculatie uitschakelen
- Verlies door excretie via de nieren reduceren
o Minder oplosbare + toxische afvalproducten vormen
o Urine sterk concentreren
o Mindere urineproductie
- Verlies via ontlasting reduceren door mest te concentreren
- Tolereren van grotere verliezen aan lichaamsvocht
- Endogene waterproductie door oxidatie van koolhydraten en vetten
3
, B. Urinair stelsel en adnexa bij de huisdieren
PAARD
KAT
RUND
4
, 1. Nier
Vorm en ligging
Algemeen
= renculus (macroscopisch)
= nefron (microscopisch)
- Roodbruine, boonvormige organen
- Retroperitoneaal gelegen thv thoracolumbale overgang tegen dorsale buikwand
- Liggen tegen de psoasspieren met hilus naar mediaal gericht
- Hilus renalis:
o Indeuking
o Langshier loopt de arteria renalis vanuit de aorta de nier binnen
o Zendt de vena renalis terug naar de vena cava caudalis (vangt de vena renalis
op)
o Langshier verlaat de ureter de nier
- Craniale pool: ligt vrij + ventraal/dorsaal bedekt door peritoneum
- Caudale pool: enkel ventraal bedekt door peritoneum
- Rechternier:
o Ligt meer craniaal
o Drukt tegen lobus caudatus van de lever met craniale pool
- Linkernier:
o Ligt meer in lendengebied
o Losser opgehangen
- Omgeven door nierkapsel (capsula fibrosa) met kleine bloedvaatjes
- Geheel ingebed in een vetkapsel (capsula adiposa): dikte varieert naargelang de
diersoort + voedingstoestand
Diersoortspecifiek
- Paard:
o Rechternier = hartvormig
§ Ligt in bw tussen basis van cecum en rug
§ Rectaal nauwelijks voelbaar
o Linkernier
§ Verbonden via milt-nierband (ligamentum lienorenale) met dorsale
deel van milt
- Kat:
o Kapselvenen in nierkapsel gericht richting hilus
- Varken:
o Dorsoventraal afgeplat
o Beide nieren liggen op gelijke hoogte in het lendengebied
- Overige huisdieren:
o Rondere ventrale zijde die uitpult in de buikholte
- Carnivoren:
o Nieren los opgehangen in buikholte waardoor ze bij palpatie als beweeglijke
massa met vaste consistentie kunnen gevoeld worden
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BM12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,99. Je zit daarna nergens aan vast.
