Samenvatting hoofdstuk hormoonstelsel van nota’s en powerpoints van tijdens de lessen “Menselijke fysiologie” uit het handboek: Human Physiology. Voor de opleiding 1 bachelor revalidatiewetenschappen en kinesitherapie, 2de semester, VUB. Geslaagd 1ste zit.
Hormoonstelsel
1. Inleiding
1.1. Algemeen
• Endocrinologie= studie v/d klieren met inwendige afscheiding
• Hormonen
o = chemische substantie die i/d bloedstroom vrijgezet wordt in kleine
hoeveelheden en komen vrij i/d bloedbaan, specifieke fysiologische antwoorden
uitlokt in andere cellen
o Informatie brengen tss verschillende cellen langs hematogene of neurale weg (
autonome zenuwstelsel)
o Helpen van in stand houden v/d homeostase
▪ Communicatie nodig
▪ Communicatie tss cellen door chemische stoffen aan de extracellulaire
vloeistof af te geven of door elektrische prikkels te geleiden
• Functie: het regelen van lichaamsprocessen
• Verschil zenuwstelsel en hormoonstelsel
o Zenuwstelsel: werkt met elektrische impulsen
▪ Centraal
▪ Perifeer zenuwstelsel
• Efferente zenuwen ( signaal van CNS naar effector)
• Afferente zenuwen ( signaal van receptoren naar CNS)
• Somatisch systeem ( impulsen van CNS naar skeletale spieren
• Autonome systeem ( signalen van CNS naar hartspieren, gladde
spieren en klieren)
o Sympatisch systeem ( fight of flight ➔ opwekkende)
o Parasympatisch systeem( housekeeper, rustiger van
wordt)
o Hormoonstelsel: chemische stoffen afscheiden
▪ Chemische signaalstoffen via bloedbaan
▪ Doelcellen bevatten een receptor vo/e specifiek hormoon
▪ Tragere respons, maar effect duurt langer
• Classificatie volgens chemische klasse
o Peptide ( als het >20 AZ bestaan) of eiwit hormonen
1) Pre-pro-hormoon gevormd = grote, inactieve precursor
2) Pro-hormoon= kleiner en inactief
3) Peptide/proteïne hormoon= actief, binden aan membraanreceptoren +
cellulaire respons door signaal transductie
▪ Hoe aanmaak ? Fig 7.3
ER+ ribosomen + messenger RNA ➔ vanuit messenger RNA ++>
aminozuren aan elkaar ➔ pre-pro hormoon ontstaan ➔ verder in lumen
van ER ➔ eerste signaal sequentie gaat afgeknipt zijn ➔ pro-hormoon
=> verpakt in vesikels ne gaat naar golgi-complex ➔ komt daaruit
hormoon + enzymen ➔ door enzymen pro-hormoon afgescheiden ➔
actieve hormoon ➔ bij signaal komt vanuit CNS ➔ via exocytose komt
inhoud in het extracellulaire vloeistof en daarna in bloedbaan
1
, Priscillia Angela Cosentino
• Fig 7.3a/b/c voorbeelden
o Steroïde hormonen ( vet-derivaten)
▪ Afgeleiden van holesterol
▪ Lipofiel, gaan makkelijk over membranen kunnen gaan
▪ Binden aan transporteiwitten in bloed➔ langer half-leven
▪ Cytoplasmatische en kern receptoren ➔ gaan inwerken op DNA v/d cel
voor activatie of onderdrukking genen voor proteïnesynthese ➔ tragere
actie
▪ Celmembraanreceptoren ➔ snellere reactie
o Aminozuur afgeleiden
▪ Komen allemaal van thyrosine
▪ Catecholamines zijn opgelost i/h plasma en binden aan receptoren i/h
celmembraan
▪ Schildklierhormonen vervoerd door eiwittransporters en binden aan
receptoren in celkern
Afgeleiden van Steroïden Peptide ( <20 AZ) Proteïnen
aminozuren
-acetylchlorine -testosteron -ocytoxine -insuline
-adrenaline -estradiol -vasopressine -glucagon
-noradrenaline -progesteron -angiotensine -adrenocorticotroop hormoon
-dopamine -cortisol -melanocyt-stimulerend -thyroid-stimulerend hormoon
-triiodothyronine -aldosteron hormoon -follikel-stimulerend hormoon
-thyroxine -vit.D -somatostatine -luteïniserend hormoon
-thyrotropin-release hormoon -groeihormoon
-gonadotropin-release -prolactine
hormoon -corticotroop-releasing hormoon
-calcitonine
1.2. De werkingsmechanismen van hormonen (fig 7.1)
• Hormonen veranderen het functioneren van cellen ➔ door identiteit, activiteit, plaats
of hoeveelheid enzymen en eiwitten in verschillende doelorganen te veranderen
• Gevoeligheid ervoor wordt bepaald door aan- of afwezigheid v/e specifieke receptor
• Hormoonwerking op celmembraan/ met intracellulaire receptoren (
cytoplasma/celkern)
• Second messenger systeem ( fig)
o Gebruikt door hormonen die niet door celmembraan kunnen ➔ catecholamine-,
polypeptide- en glycoproteïne hormoon werken met dit systeem
o Verschillende systemen
▪ cAMP (cyclisch adenosine monofosfaat)
• hormoon (➔eerste signaaltof) bindt op receptor ➔ activatie
receptor zal ervoor zorgen dat adenylasecyclase geactiveerd wordt
➔ ATP wordt omgezet in cAMP (➔tweede signaalstof) +pyrofosfaat
➔ kinase wordt geactiveerd ➔ inase kataiseert het binden van
fosfaatgroepen aan proteïne in doelcellen + beïnvloedt verandering
in enzymactiviteit ➔ opent ionenkanaal ➔ reactie doelcel
• cAMP wordt geïnactiveerd door fosfodiësterase
▪ cGMP ( cyclisch guanosine monofosfaat)
• binding hormoon ➔ activatie guanylaat cyclase ➔ omvorming GTP
in cGMP en pyrofosfaat ➔ activatie proteïne kinase
2
, Priscillia Angela Cosentino
▪ calcium
• normale situatie: Ca2+ ECV > cytoplasma ( door Ca2+ pomp)
• inhibitie pomp➔ plots influx Ca2+ i/d cel
• Ca2+ bindt en activeert calmoduline = activatie proteïne kinase door
cAMP/cGMP4
• Hormonen die over celmembraan binden ➔ intracellulaire binding
o Vb steroïde hormonen en schildklierhormonen
o Worden in bloed getransporteerd op transportereiwitten ➔ komt uit bloedbaan
en gaat naar cel ➔ gebonden hormonen nooit actief op moment dat ze
losgelaten worden ze actief
o 3 optie vanaf cel
▪ Als snellere respons nodig ➔ gaan ze binden op membraanreceptor (
second messenger)
▪ Binden met receptoren in de kern (schilklierhormonen) of in cytoplasma
(steroïde hormonen) ➔ complex gaat op DNA hechten om aantal genen
uitschakelen of activeren om nieuw messenger RNA te vormen ➔
transcriptie messenger RNA ➔ die komt uit de kern naar ER ➔ translatie
vindt plaats ➔ nieuw eiwit creëren
1.3. Afgifte en transport hormonen
• Waar veel capillairen zijn
• Vrij of gebonden aan transporteiwitten ( actief alleen bij vrije toestand)
• Inactivatie van vrije hormonen door:
o Binden op receptoren van doelcellen
o Geabsorbeerd of afgebroken thv lever/nier
o Afbraak door enzymen
• Elk hormoon kent evenwichtsreactie tss gebonden en vrije vorm
1.4. Regulering v/d hormonale activiteit ( fig )
• Vooral door negatieve feedback
o Door hormonale secretie ➔ cellen die het hormoon afscheiden krijgen een
signalen om activiteit af te remmen
• Soms positieve feedback
o Hormonale secretie ➔signaal om nog meer secretie te doen
o Vb: oxytocine
• Stimulus vanuit hypothalamus ➔ hormoon vrijzetten door hypothalamus ➔ 1ste
hormoon naar hypofyse ➔ signaal opgevangen en tweede hormoon vrijgegeven
worden ➔negatieve feedback naar hypothalamus om vrijgave 1ste hormoon te
stoppen + naar een endocriene klier ➔ stimuleren van endocriene klier ➔ vrijgave
hormoon negatieve feedback naar hypofyse en hypothalamus + vrijgave hormoon
naar doelcel
1.5. Afbraak van hormonen
• Afbraak si enzymatisch
• Bloed, intracellulair, lever, nieren en targetcellen
• Volledige metabolisatie (geen herkenbare metabolieten)
• Gedeeltelijk ( wel herkenbare metabolieten in urine, waardoor een schatting gemaakt
kan worden van voorkomen)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KinesitherapieSamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
